Gemeente gaat zich meer met de Amsterdamse markten bemoeien
De Amsterdamse markten leiden veelal een zieltogend bestaan: gemiddeld staat een op de vier kramen leeg. De gemeente wil zich nu actiever in de kwestie mengen; dat kan leiden tot het samenvoegen, verkleinen of verplaatsen van markten.
Traditioneel was er weinig bemoeienis van de gemeente met de markten, schrijft wethouder Udo Kock (Economische Zaken) in zijn concept voor een nieuwe Marktvisie voor de jaren tot 2026. Hij wil een actievere rol voor de stad, om te zorgen voor een divers aanbod, bijvoorbeeld.
De marktrechten van de kraamhouders zijn daarbij geen heilig huisje meer. Anciënniteit gaat een kleinere rol spelen bij de verdeling van marktkramen - nieuwe initiatieven die meer publiek kunnen trekken zijn anders kansloos.
Ook de verplichting voor vaste plaatshouders om op dagmarkten drie dagen in de week te komen, kan de vernieuwing remmen.
De wethouder denkt ook aan meer samenwerking, promotie en advies voor de marktkooplui. Verder zou het helpen als de markten een betere aankleding krijgen, zoals sfeerverlichting en zitgelegenheid. De gemeente kan ook hogere eisen stellen aan het uiterlijk van kramen.
Verplaatsen of schrappen
Vanaf vandaag is er de mogelijkheid voor inspraak over de Marktvisie. Op basis daarvan wil de stad de komende jaren per markt met voorstellen komen. En dat kan er ook toe leiden dat markten verdwijnen. 'Om de neerwaartse spiraal te doorbreken is het onvermijdelijk dat het aantal marktdagen (sterk) wordt verminderd,' staat in de visie. Overigens is de bezetting van de markten op zaterdag in het algemeen wel goed.
Amsterdam telt liefst 34 markten (10 dagmarkten) met elke week 9100 kramen. Ze zijn goed voor 1500 fulltime banen. Per inwoner heeft de stad meer markten dan Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven bij elkaar. In sommige gebieden - bijvoorbeeld in Geuzenveld-Slotermeer en Bijlmer-Oost - worden de markten ook erg dicht op elkaar gehouden. Elders is juist het omgekeerde het geval: vooral in Zuid zijn nog wat witte vlekken.
Gemiddeld staat een op de vier kramen leeg. Bij sommige markten is dat zelfs de helft, zoals op het Bos en Lommerplein en het Buikslotermeerplein. Veel marktkooplui verdienen bar weinig. Andere markten, zoals de Dappermarkt, Albert Cuyp, de Noordermarkt en de Boekenmarkt op het Spui, gaat het wel voor de wind.
Veel concurrentie
Oorzaken zijn de vergrijzing van zowel de bezoekers als de marktkooplui. De concurrentie van tot in de avond geopende budgetsupermarkten, discountzaken en internetwinkels is groot. Onderzoek van het gemeentelijk statistiekbureau OIS wijst uit dat mensen die wel op de markt komen, nog slechts 6 procent van hun huishoudgeld uitgeven op de markt.
"Ingrijpen is hard nodig om Amsterdammers weer te verleiden vaker naar de markt te gaan," vindt wethouder Kock. "Het is vijf voor twaalf. Met name de markten buiten het centrum hebben te maken met grote leegstand - en het is de vraag of ze het gaan redden in de toekomst."
