Waarom weer vertraging dreigt voor de Noord/Zuidlijn

Weer dreigt vertraging voor de Noord/Zuidlijn. Onafhankelijke deskundigen zien te veel problemen om nu groen licht te geven voor 22 juli als startdatum.

Daarom heeft wethouder Litjens een definitief startbesluit, dat hij eigenlijk nu had willen nemen, opgeschoven naar eind deze maand.

De voornaamste complicaties uit het rapport van de deskundigen op een rij:

- Bij de testritten die sinds enkele maanden worden gemaakt, gaat de metro gemakkelijk te snel en treedt de noodrem in werking. Dat gebeurt soms ook door onbekende oorzaak. Regelmatig gaan de schermen bij de verkeersleiding enkele minuten op zwart.

- De Noord/Zuidlijn gaat op een ander beveiligingssysteem rijden dan de rest van het metronetwerk. Bij station Zuid ontmoeten de twee systemen elkaar; 'een kwetsbaar proces' dat 'een onvoorspelbare hoeveelheid tijd' vergt. Bij een verstoring van 2 minuten duurt het zeker een uur voordat alle metro's weer normaal rijden.

- Het werken met verschillende systemen is 'een risico', omdat de medewerkers geen routine opbouwen. 'Dit verhoogt de kans op fouten.' En dat terwijl juist ervaren metrobestuurders nodig zijn. 'Bij een kleine fout kan het voertuig niet veilig rijden.'

Testfase onder druk
- De opleiding en training van medewerkers loopt achter op schema, bijvoorbeeld bij de verkeersleiding. 'Dat is nog niet op een niveau dat nodig is om noodzakelijke besturing en bijsturing dagelijks te verrichten.'

- Bij de verkeersleiding bestaat de indruk dat de testfase 'onder druk staat'. Het leren werken met het systeem komt te weinig aan bod. Medewerkers zeggen dat ze een onwerkbaar systeem krijgen opgedrongen.

- Het keerpunt van de Noord/Zuidlijn op station Zuid zorgt voor hoofdbrekens. Normaliter is er een dubbelspoor, maar op Zuid gaat het van twee sporen naar één spoor.

Die flessenhals maakt het nog moeilijker de metro's op tijd te laten rijden. Hierdoor, en vanwege problemen met het beveiligings­systeem, kan hooguit 10 keer per uur worden gereden met de Noord/Zuidlijn, in plaats van de afgesproken 12 keer. Dat aantal was alweer minder dan wat in 2009 nog uitgangspunt was: 16 keer per uur.

- De gemeentelijke Dienst Metro en Tram is 'kwalitatief onderbemand' op de afdeling die is belast met beheer van het railnetwerk en toezicht op onderhoud. Er zijn vooral externe krachten en er mist een gevoel van urgentie.

- Er is gebrek aan afstemming tussen alle par­tijen. Dat zijn er nogal wat: de Vervoerregio, vervoersbedrijf GVB en verschillende afdelingen van de Dienst Metro en Tram.

Het gebrek aan afstemming leidt tot gedrag 'waarbij het belang van het bedrijfsonderdeel prevaleert boven het gemeenschappelijk belang'. Er is geen sprake van strakke aansturing en toezicht op het naleven van afspraken.

Onvoldoende vertrouwen
- Er is onvoldoende vertrouwen in Alstom, het Franse bedrijf dat de metrostellen en het beveiligingssysteem heeft geleverd. Afspraken worden niet nagekomen. Alstom geeft de schuld 'soms onterecht' aan andere betrokkenen.

De Fransen zeggen te weinig mankracht te hebben om alle incidenten in detail te onderzoeken. Het GVB en de gemeente hebben op hun beurt onvoldoende mensen om dit in de gaten te houden.

- De kosten voor instandhouding van de Noord/Zuidlijn vallen naar verwachting hoger uit dan geraamd.

- Op de dag dat de Noord/Zuidlijn gaat rijden, gaat voor bussen en trams een nieuwe dienstregeling in met andere routes. Er zijn geen scenario's uitgewerkt om op terug te vallen bij eventuele problemen.

- Het is de vraag of de 8 beschikbare metrostellen voldoende zijn voor de Noord/Zuidlijn. 'Dan blijft er een krappe technische reserve van 3 over.'

Lees ook de analyse: Rijdt de N/Z-lijn op 22 juli? De wethouder is gewaarschuwd