Erland Galjaard bracht RTL megasucces en heftige kritiek

Presentator Beau van Erven Dorens was Erland Galjaard (50) 'eeuwig dankbaar' toen de RTL-programmadirecteur hem in 2015 terughaalde naar de zender. Van Erven Dorens zat op een dood spoor bij SBS en bloeide bij RTL 4 volledig op met programma's als The Amsterdam Project (Nipkownominatie), RTL Summer Night en Vijf Jaar Later.

Van Erven Dorens was één van de weinige positieve noten in de laatste jaren van RTL, die zich vooral lieten kenmerken door weinig empathische makers van realityprogramma's, (te) veel BN'ers en een programmadirecteur die in de ogen van critici doof is voor (hun) kritiek.

Die programmadirecteur maakte gisteren bekend na 21 jaar te vertrekken. Uit het persbericht: 'Het tv-vak is het mooiste vak dat ik ken. De afwisseling, de creativiteit, de vakmensen waar ik dagelijks mee te maken heb en de impact die het heeft, zijn ongeëvenaard. Daar staat een grote verantwoordelijkheid tegenover die soms alles beheerst. Na 21 jaar wil ik ontdekken wat er gebeurt als ik uit die hectiek stap.'

Lang, heel lang, had Galjaard bij RTL de wind stevig in de zeilen. In 1997 kwam hij binnen als eindredacteur van RTL Nieuws, waarna hij de functie van programmadirecteur eerst bij RTL 5 en later bij vlaggenschip RTL 4 vervulde.

Met programma's als De TV Kantine, X-Factor en Bonje Met De Buren wist hij een miljoenenpubliek naar RTL 4 te trekken. Over The Voice Of Holland had hij 'een heel goed voorgevoel', zei hij in een interview met deze krant in 2010.

Nooit twijfel
Twee jaar later was Galjaard, zoon van emeritus hoogleraar Hans Galjaard (Humane Genetica), programmadirecteur van de hele zendergroep.

De opwaartse lijn trok Galjaard door met titels als Verslaafd en Ik Hou Van Holland. Over dat laatste programma waren John en Linda de Mol bij de totstandkoming in 2008 overigens overtuigder dan de zenderdirecteur zelf.

Televizierringen werd binnengehengeld in 2009 (Gooische Vrouwen), 2010 (De TV Kantine), 2011 (Voetbal International), 2012 (The Voice Of Holland) en 2015 (SynDROOM). Gouden tijden.

SBS, de commerciële concurrent, was lange tijd nergens en de NPO werd met enige regelmaat 'verslagen' in kijkcijfers. Wie je het ook vraagt: Galjaard bouwde aan de zender. Zelf zei hij daarover: "Ik weet binnen twee minuten of een programma bij ons past of niet. Die twijfel is er nooit." En was een idee niks, dan kon hij dat op niet mis te verstane wijze laten merken.

Missers
Hij zag het ook weleens verkeerd. Missers waren Masterplan, Million Dollar Wedding en Ja, Ik Wil Een Taart (een slap aftreksel van Heel Holland Bakt). Toch lag Galjaard, zo zei hij zelf, nooit wakker van kijkcijfers. Waar hij wel aan moest wennen, waren de vele meningen. Het feit dat hij zijn leven deelt met Wendy van Dijk zette hem onbedoeld meer in de schijnwerpers.

Uit een interview met de Volkskrant in 2010: "Als je een programma brengt dat niet werkt, ontploft het internet bijna. Al die meningen. Wat je soms leest over mensen, en over mij dus ook, dat is echt niet normaal."

Met die meningen zou het niet minder worden. Met de komst van RTL Late Night in 2013 stak Galjaard zijn nek uit, om een commercieel tegenwicht te bieden aan de hegemonie van de publieke omroep op de late avond.

Galjaard bemoeide zich stevig met het format en met het gastenbeleid. Aanvankelijk zeer succesvol, maar inmiddels zijn alle fris en fruitigheid uit het programma gewrongen.

De kritiek is bekend: te vaak schuiven RTL-sterren aan om hun programma's te pluggen. Dat commentaar straalt vanzelfsprekend af op Humberto Tan, maar ook op Galjaard - die altijd heeft beweerd dat het goed komt.

Barsten
Het enthousiasme rondom Galjaard loopt ongeveer parallel met Late Night.
Dat de RTL-programmering ook op andere plaatsen barstjes vertoonde, hielp niet in de beeldvorming.

De misstanden in hulp-tv die aan de kaak gesteld werden, Samantha 'Barbie' de Jong die aangaf uitgebuit te zijn en een zelfmoordpoging deed, de kijker, luidruchtig bijgestaan door AD-recensent Angela de Jong, die zich bedrogen voelde nadat Gordon in zijn trouwshow tóch niet in het huwelijksbootje stapte, en Johan Derksen, die in RTL-programma Voetbal Inside liet weten RTL-programma's 'ronduit slecht' te vinden.

Zoals Galjaard in 2011 'de personificatie van de zegetocht van RTL' was, toen hij werd uitgeroepen tot omroepman van het jaar, zo was hij ook de personificatie van alles wat misging bij de zender.

Youp van 't Hek liet in zijn column in NRC Handelsblad geen mogelijkheid voorbijgaan om Galjaard weg te zetten als 'gladjakker'. Over Doen ze 't of doen ze 't niet (RTL 5), de realitysoap van Peter Jan Rens: 'Galjaard toont de loser aan het volk. Hij doet me denken aan de voetbalsupporters die muntjes naar bedelaars gooiden.'

Los van het negatieve sentiment staan de cijfers: zowel de kijkcijfers als de inkomsten van RTL zitten in een neerwaartse lijn. Vrijwel dagelijks blaast de NPO RTL volledig weg. The Voice of Holland is op vrijdagavond een eenzame hoogvlieger. Juist in de afgelopen periode was Galjaard stiller dan ooit.

Creatieve sabbatical
Voormalig RTL-baas Fons van Westerloo zei onlangs: "Als het heel lang goed gaat, zoals bij RTL, sluipt er een vorm van arrogantie in. Het loopt lekker, waarom dan veranderen? Dat gaat ten koste van de creativiteit. (...) Het zou kunnen dat RTL toe is aan een nieuwe zenderdirecteur. Nieuwe mensen hebben frisse nieuwe ideeën."

Daar kan RTL nu naar op zoek. Galjaard neemt een creative sabbatical. Wat dat betekent is een raadsel - al is het geen geheim dat Galjaard, sinds hij de basics onder de knie kreeg tijdens zijn huwelijksfeest, verknocht is geraakt aan het draaien van housemuziek met zijn goede vriend en RTL-collega Ronald Molendijk (samen dj-duo Soulvation).

Voor zijn opvolger wacht bij RTL al snel de eerste grote beslissing: blijft RTL Late Night na de zomer bestaan nu het programma gemiddeld nog maar zo'n 400.000 kijkers scoort? Of gaat Tan (gedwongen) Galjaard achterna?