Klaas Dijkhoff: 'Van gekwetst zijn word je niet ziek'

Zijn eerste vijf maanden als VVD-fractievoorzitter bestonden vooral uit 'eindeloze reeks kennismakingsgesprekjes', zegt Klaas Dijkhoff (37) lachend. "Een fractie is net een bedrijfje dat moet worden gerund."

Voor zover hij zich extern ­profileerde, deed hij dat als gematigd. Eerst in het debat over het regeerakkoord, deze week via Facebook. Hij schreef dat de discussie rond het Mauritshuis en de Coentunnel op te hoge toon wordt gevoerd.

Uw oproep is ook opgevat als aanval op ­mensen die zich gekwetst voelen.
"Tja, terwijl dat precies de kramp is waar ik uit wil. Ik misken gevoelens niet. Maar het lijkt nu dat als iemand gekwetst is over een beeldje in het Mauritshuis, het meteen weg moet. Het zijn de extreme flanken die de discussie kapen. Het midden komt niet aan het woord. Je moet gelijk een kant kiezen."

Uiteindelijk kún toch gekwetst zijn over ons slavernijverleden?
"Van gekwetst zijn word je niet ziek, hoor. Als wij hier de hele dag de slavernij staan te verheerlijken, wordt het iets anders. Ik vraag alleen: zullen we de geschiedenis een beetje zien in de context van destijds?"

De kritiek is dat u de boze blanke man naar de mond praat.
"Ja, daar voel ik me dan weer niet door gekwetst. De domheid van anderen raakt mij niet zo. Het vervelende is wel: als het gaat over hoe we nu naar de slavernij kijken van lang geleden, dan vermengt zich dat gelijk met discussies die met ras te maken hebben. Dat vind ik een onprettige mix."

U twitterde...
(Direct): "Dat was misschien niet het beste grapje..."

Dijkhoff schreef dat de NOS bij een overstroming zou melden dat 'de straten wit staan'. De omroep besloot de term 'blank' onlangs te verruilen voor 'wit' bij de aanduiding van huidskleur, omdat 'omdat blank in tegenstelling tot zwart een positieve connotatie heeft'.

Dijkhoff: "Ja, kunnen jullie mij dat even uitleggen? Je noemt iemand blank of zwart op basis van kleur. Daar zit geen waardeoordeel aan vast. Ik mis hier iets geloof ik. Dit vond ik zo ­absurd, daar kun je alleen maar met een grap op reageren."

Lacht u de discussie nu niet weg?
"Ik misken niet dat racisme bestaat. Ik vraag me alleen af of je dingen wel in perspectief kunt plaatsen als je pijn voelt door een straatnaam of een term als blank."

Uw tweet over de NOS leidde ook weer tot boze reacties.
"Ja, ik heb daar ook wel even over nagedacht. Maar het is niet dat aan zo'n tweet een hele vergadering voorafgaat. Als hier een team achter had gezeten was die grap echt wel beter geweest. Ik ga ook niet elke dag iets provocerends twitteren om te bewijzen dat ik niet aan zelfcensuur doe, maar dit vond ik gewoon."

Wat is het risico van de felle toon van het ­debat?
"Dat je ophoudt met praten. Kijk, je kunt naar je buurman gaan en zeggen: Goh, buurman, even over je muziek... Of je gaat eisen dat het uitgaat. Het ene leidt tot een gesprek, met dat andere eindig je bij De Rijdende Rechter. Dat zie je hier ook. Zelfs als mensen zouden willen zeggen dat ze zich kapot schamen voor ons slavernijverleden, krijgen ze daar niet eens de kans voor."

Schaamt u zich daarvoor dan?
"Niet persoonlijk. Ik noemde het deze week een zwarte bladzijde. Dan zeggen mensen: maar één bladzijde? Dan denk ik: ik zei toch geen voetnoot? Laat ook maar. Ik waak gewoon voor de reflex 'er is ophef, dus er moet iets gebeuren'."

De TU Eindhoven pakte een studentencorps aan dat rond carnaval een grap maakte. De wil van een vrouw doet er #nietoo, schreven zij. In plaats van #MeToo. Is dat dan overdreven?
"Ik vond dat vooral niet zo'n geslaagde grap. Ik kan dat geval niet beoordelen, dus laat ik vooral in zijn algemeenheid zeggen dat instanties wel erg snel ingrijpen omdat ze denken dat het van hen wordt verlangd."

Vind u het #MeToo-debat een voorbeeld van de overspannen discussies?
"Nee, dat gaat echt om aanrandingen of verkrachtingen."

Het wordt ingewikkelder als het gaat over de vraag of je een collega nog kunt complimenteren met haar mooie jurk.
"Ik hoop dat zij dan zegt: 'Ja, tuurlijk. Ik heb 'm niet voor niets gekocht'. Laten we een beetje ontspannen blijven bespreken wat wel en niet kan worden gezegd."

Binnenkort viert u als liefhebber carnaval. Bent u dan ook op uw hoede?
Lachend: "Nou, er zullen vast ook mensen boos worden over mijn carnavalskostuum. Vorige jaar ging ik zelfs als De Baron van Bassie en Adriaan. Toch een crimineel. Maar goed, deelnemers aan carnaval hebben een basaal gevoel van hoe het eraan toe gaat en de humor."

Als flanken discussies domineren, wat zegt u dan tegen de middengroep?
"Dat ik hun irritatie begrijp. Dat ik snap dat je er niet van gediend bent een racist te worden genoemd als je geen positie inneemt. Dat we volume niet moeten verwarren met het gelijk aan je zijde hebben."

En tegen de flanken?
"Dat voor racisme geen ruimte is. En dat er ­betere manieren zijn om mee te draaien in de samenleving dan steeds te blijven wijzen op het verleden."

Uw oproep tot kalmte typeert tot nu uw stijl als fractieleider. Blijft dat zo?
"Ik hoop dat ik het volhoud. Dat ik niet op een gegeven moment denk: nu ga ik ook maar schreeuwen. We hebben in dit land een coalitietraditie. Dus we moeten elkaar heel houden."