Nog wachten op vuurwerk bij nieuwe partijen in de raad

De entree van Denk, Bij1 en Forum voor Democratie zou zorgen voor 'meer hectiek, meer onrust en langere vergaderingen', voorspelde VVD'er Eric van der Burg vlak voor de verkiezingen. Hij kreeg gelijk: met twaalf fracties in de gemeenteraad duren de vergaderingen inderdaad langer.

Maar de hectiek en onrust zijn, zeven maanden na de verkiezingen, uitgebleven. De verwachting was dat het voortdurend zou knetteren tussen identiteitspartijen Denk, Bij1 en, aan de andere kant van het spectrum, Forum voor Democratie (FvD) en de rest van de partijen in de raad. Maar botsingen blijven vooralsnog uit in de Stopera.

Natuurlijk, de partijen tonen zich trouw aan hun beginselen. Bij1, dat naar eigen zeggen strijdt voor radicale gelijkwaardigheid, pleitte er vorige week voor om disclaimers toe te voegen aan straatnamen die verwijzen naar het koloniale verleden.

Forum voor Democratie vroeg om een einde te maken aan de voorrang die erkende vluchtelingen krijgen op de wachtlijst voor een sociale huurwoning, maar is inmiddels voorbijgestreefd door de Partij van de Ouderen en de VVD, die dit in diverse andere gemeenten wel wisten in te voeren. Het pleidooi van Annabel Nanninga, die op Twitter beduidend feller is dan in de raad, werd nauwelijks onderbroken.

Taalpolitie
Denk probeerde in de eerste maanden na de verkiezingen de hypocrisie bloot te leggen van rechtse partijen, die in de ogen van lijsttrekker Mourad Taimounti meer verontwaardiging toonden voor aanslagen op een joods restaurant dan op een moskee. Hij oogstte vooral hoon.

Taimounti was ook fel op de hardere toon die burgemeester Femke Halsema aanslaat in de antiradicaliseringsaanpak, maar bijval bleef uit.

Is er dan niets veranderd? Dat ook weer niet. Met de nieuwkomers is ook de taalpolitie de raad ingekomen. 'Slaaf', 'prostitutie' en 'aanzuigende werking', dat laatste in relatie tot een 24-uursopvang voor ongedocumenteerden, zijn woorden die echt niet meer kunnen wat Bij1 en Denk betreft.

GroenLinks wil het alleen over 'ongedocumenteerden' hebben, niet langer over 'uitgeprocedeerden'. Ook dit slaat niet aan. Het gaat om de intenties, niet om de woorden, zei Halsema.

Groentjes
Het zal met onervarenheid te maken hebben. Bij grotere fracties mogen de groentjes eerst een tijdje rijpen in de luwte, deze nieuwkomers staan direct in de schijnwerpers. Maar het gebrek aan vuurwerk heeft meer oorzaken.

Allereerst is het voor de oppositiepartijen lastig om van zich te laten horen, omdat het stadsbestuur nog niet echt op gang is gekomen. In het coalitieakkoord is van alles aangekondigd, maar de uitgewerkte voorstellen zijn nog niet naar de gemeenteraad gestuurd.

Denk kan nog niet ageren tegen de aanstaande verhoging van de parkeertarieven, omdat nog niet duidelijk is waar die precies omhooggaan. Bij1 kan nog niet klagen over het gebrekkige diversiteitsbeleid, omdat de eerste nota van het nieuwe college over dit onderwerp pas in 2019 wordt verwacht.

En Forum voor Democratie kan nog maar weinig inbrengen tegen de opvang van We Are Here, omdat die 24-uurslocaties nog niet geopend zijn.

Verdeeld
Een andere verklaring voor het gebrek aan debat is dat de oppositie deze periode ernstig is verdeeld, waardoor het lastig is om een vuist te maken. Tussen 2014 en 2018 vormde de linkse oppositie een sterk blok en lukte het soms om coalitiepartij SP los te weken van D66 en VVD. Dat zorgde voor spannende debatten in de raad.

Nu zijn de verschillen tussen de oppositiepartijen veel groter. Het belangrijkste blok van elf zetels, bestaande uit VVD, FvD, CDA en de Partij van de Ouderen, is rechts-conservatief. Het andere blok bestaat vooral uit links-progressieve partijen die zich hoofdzakelijk met hun eigen speerpunt en met identiteitspolitiek bezig houden: de acht zetels van Denk, Partij voor de Dieren, ChristenUnie en Bij1. De twee blokken staan ver van elkaar af en de onderwerpen waarover deze fracties zich druk maken, verschillen enorm.

Lauwe reacties
Het zorgde er vorige week tijdens de Algemene Beschouwingen, het jaarlijkse debat over de toekomst van de stad, voor dat de oppositiepartijen allemaal afzonderlijk hun eigen stokpaardjes bereden. Een gezamenlijke aanval, op zoek naar het zwakke punt in de coalitie, bleef uit.

Bij diverse oppositiepartijen leeft ook het idee dat de coalitiefracties hen expres negeren. Zie de lauwe reacties op het pleidooi van Nanninga om erkende vluchtelingen geen voorrang meer te geven voor een sociale huurwoning. In de verkiezingscampagne zou Nanninga de linkse partijen over zich heen krijgen, nu reageren ze niet meer.

De gedachte is dat Nanninga en haar achterban toch niet te overtuigen zijn en dat een weerwoord van links de achterban van Forum voor Democratie alleen maar enthousiasmeert. De enige die te hoop loopt tegen de controversiële standpunten van FvD is D66-fractievoorzitter Reinier van Dantzig.

Kritische noten
Maar ook dit is strategie. Hij weet dat D66-kiezers het juist waarderen als hij opstaat tegen populistische partijen. Ook Denk heeft hier last van. De partij probeerde via een eigen filmpje en een doortimmerd betoog kritische noten te plaatsen bij het plan om snorscooters via de helmplicht naar de rijbaan te verplaatsten.

Het snelheidsverschil tussen auto's en snorscooters zou voor meer ongelukken zorgen, aldus Denk. Het is een legitieme angst, maar pleitbezorgers D66, GroenLinks en de PvdA wensten geen woorden vuil te maken aan een nieuwe discussie over de risico's. Het agendapunt werd binnen tien minuten afgehandeld, alle inspanningen van Denk ten spijt.

Voor vuurwerk zijn eenvoudigweg twee partijen nodig die er een beetje zin in hebben. Tot dusverre dansen ze vooral om elkaar heen.