Ellie Lust over vertrek: 'Ik voel me niet integer behandeld'

Hoe maakt u het?
"Om met de deur in huis te vallen, ik zit nu wel in een wat rustiger fase van mijn leven."

Was het zo turbulent?
"Dat was de afgelopen tijd zeker. Ik moest afscheid nemen van de politie, en dat vind ik moeilijk. Het zijn zware maanden geweest. Maar goed, mijn glas is altijd halfvol; er gaat óók heel veel goed."

Weg bij de politie. U lijkt mij juist een politievrouw in hart en nieren.
"Dat ben ik ook! 'Ik ben van de politie,' zeg ik altijd."

De politie heeft altijd over u kunnen beschikken?
"Ja. Want: ik bén van de politie. Ik hoor bij die familie, het is een soort blauw bloed dat door mijn aderen stroomt. Nooit zal ik een kwaad woord zeggen over het politiewerk, of over de mensen die het doen."

"Maar ik ben wel erg vervreemd geraakt van de organisatie, ik vind dat het heel versteend is geworden. Als er vroeger een lamp op de afdeling flikkerde, ging je naar de onderhoudsmannen om dat even te zeggen."

"Nu moet je een formulier invullen. Als je je bestelde uniformkleding wilt ophalen op een politiebureau, word je weggestuurd, omdat je eerst een afspraak moet maken. Paarse krokodil. Ik ken een collega die dat als wachtwoord heeft. Op sommige afdelingen liggen ze ook: opgeblazen, paarse speelgoedkrokodillen."

"Ik heb er 31 politiejaren op zitten, niet alleen bij de afdeling communicatie, maar ook vele prachtige jaren op straat, en die herinneringen wil ik niet lelijk maken. Maar wat er dit jaar allemaal is gebeurd met mij, had ik vorig jaar om deze tijd niet voor mogelijk kunnen houden."

U wilde van jongs af aan bij de politie werken. Waarom?
"Dat weet ik niet precies, want ik kom niet uit een politiefamilie. Ik heb een paar theorieën. Mijn opa zat fors in het verzet, mijn moeder heeft in de oorlog nog met wapens gekoerierd, want: een kind viel niet op. Bij opa en oma werd wapenleer gegeven aan de verzetsgroep."

"In Oostzaan, waar ik ben opgegroeid, stond een monumentje, gerelateerd aan de Tweede Wereldoorlog, een bronzen stoeltje met een geketende dode vogel erop: 'Waar recht tot onrecht wordt, wordt verzet tot plicht.' Dat is een van mijn levensmotto's. Die familiegeschiedenis heeft misschien meegespeeld in mijn keuze."

"Een andere theorie: ik ben als kind gepest. Ik heb een tweelingzus, we hadden sproeten, rood haar, een bril. Onze broer was ook rood, en een beetje een nerdje.
Wij hoorden niet bepaald bij de populaire kindjes met merkkleding. Onze moeder knipte onze haren. Dat was ook te zien, zeg maar. Over onze kleding zei ze: 'Als het schoon en heel is, is het goed genoeg.'"

"We hadden niet zo veel geld, maar we hadden het prima, ik ben heel blij met mijn opvoeding, en als je volwassen wordt, ga je terugkijken. Dan besef je wat voor waarden je hebt meegekregen."

"Het is afschuwelijk te worden gepest en buitengesloten, maar ík had altijd mijn zussie. Daarom knok ik ook zo voor dat hele LHBTI-onderwerp, maak ik me hard voor Roze in Blauw, dat gaat óók over mij, over mensen die buitengesloten worden omdat ze zijn wie ze zijn. Dan kom je mij echt tegen. Daar heb ik heel lang voor geknokt."

Was er weerstand toen jullie begonnen met Roze in Blauw?
"Die is er nog altijd. Er zijn collega's die onze deelname aan de Botenparade 'een debiel circus' noemen. Die kots-emoji's plaatsen als het erover gaat.

Clara Elizabeth (Ellie) Lust17 september 1966,Amsterdam

1977-1985
Vwo aan het Zaanlands Lyceum
1984-1996
Eredivisie Volleybal in Amstelveen, Apeldoorn en Sneek
1987-2018
In dienst bij de politie
2000-2007
Wijkagent in De Baarsjes en Frederik Hendrikbuurt
2007-2018
Woordvoerder bij de politie
2016
Kandidaat in Wie is de Mol?
2018
Ellie op Patrouille (AvroTros)

Ellie Lust is getrouwd met Boukje. Ze
hebben een hond, Loetje

Maar we doen elk jaar mee met de Gay Pride, niet voor óns, maar voor de mensen die naar de politie moeten kunnen komen als ze iets overkomen is omdat ze zijn wie ze zijn. De drempel om met zoiets persoonlijks naar de politie te gaan is groot. Daarom worden wij zichtbaar."

Er wordt toch ook gewoon een feestje gevierd op die boot?
"Wij zijn niet van de feestpolitie. Als we feest willen vieren, staan we in burger met een glas wijn in ons hand. Ik heb altijd briefings gehouden voordat de boot vertrok: geen zonnebrillen op, verbinding maak je met je ogen. Telefoons in de zak, anders ben je met die telefoon bezig."

"Er wordt niet gegeten aan boord, dat ziet er niet uit. Er wordt niet gerookt aan boord. Pas op je hoofd, want we passeren 25 bruggen... nou, zo. Als je iets toegegooid krijgt - kettinkjes, hartjes, dingetjes - pak het aan, vriendelijk lachen, maar na de volgende brug leg je het weg, want we gaan onszelf niet versieren. Dat soort dingen."

U bent zo recht in de leer.
"Ja, maar ik wil dat wij professioneel zijn. We mogen geen karikatuur worden van onszelf."

Wat is er toch misgegaan tussen u en de politie?
"Ik wil de politie niet bashen, geen lelijke dingen zeggen over mensen, ik wil vertellen wat er is gebeurd, omdat ik terugkijk op een prachtige politiecarrière.

Ik neem je een stukje mee terug, naar vorig jaar rond deze tijd. In de laatste maanden van 2017 zijn we Ellie op Patrouille gaan maken, de tv-serie waarin ik meedraai met politiemensen in andere landen. Toen ik voor dit programma-idee werd benaderd, wist ik: dit is een aanbod dat ik niet kan weigeren."

"Vanaf het allereerste moment ben ik samen met productiemaatschappij MediaLane in gesprek gegaan met de politie om te kijken of we konden samenwerken. We hebben met de communicatieafdeling in Den Haag gesproken over dat idee. Het leek ons mooi als ik in het Nederlandse uniform zou aankomen, en me om zou kleden naar het uniform ter plaatse."

"De politie wilde dat niet. Dat kan, dat is een ja of nee-vraag, dus dat werd een 'nee'. Maar ik heb wél de ruimte en faciliteiten gekregen om het programma te maken. Aan het einde van vorig jaar heb ik al mijn verlof van 2016 gebruikt voor de opnamen en het programma volledig op persoonlijke titel gemaakt."

"Eind vorig jaar hebben we zes afleveringen van Ellie op Patrouille opgenomen. Met ongelofelijk veel plezier. In januari zou ik weer beginnen bij de politie, de dag daarvoor werd ik gebeld: het was beter als ik die week niet op de afdeling zou komen. 'Want?!' Nou ja, het was nu wat onrustig, volgende week hadden we een gesprek. Ik was overrompeld. Ik ben die week niet naar het hoofdbureau gegaan, maar heb wel op andere bureaus gewerkt. Geen idee wat er aan de hand was."

"De week daarop was het gesprek en er werd direct gezegd: 'Hartstikke leuk die tv, maar het moet wel stoppen nu. De streep gaat in het zand. We willen je niet kwijt, maar dan is het einde tv-carrière.' Maar ik wilde daar nog helemaal geen beslissing over nemen. De eerste aflevering van Ellie op Patrouille moest nog op tv komen."

Het was kiezen of delen: tv of politie.
"Ja. Maar dat voelde voor mij helemaal niet eerlijk. Omdat ik jarenlang gefaciliteerd ben in die andere werkzaamheden, formeel vastgesteld als nevenwerkzaamheden.

Ik heb mijn eigen bedrijfje opgebouwd, ik maak televisieprogramma's nu, ik ben een dag per week minder gaan werken om dat óók ruimte te geven."

Is er uitgelegd waarom die streep in het zand werd gezet?
"Ik was meer Ellie van de televisie geworden dan Ellie van de politie. Ik zeg: 'Maar ik ben Ellie van de politie óp televisie.' Dat is toch een significant verschil? Als ik door de stad fiets, is het: 'Hé Ellie! Politie!' Mensen zien mij als politievrouw, altijd!"

U dacht juist een mooi boegbeeld voor de politie te kunnen zijn?
"Zeker! Ik durf echt te stellen dat ik van onbesproken gedrag ben. Ik heb altijd alleen maar uitstekende beoordelingen gehad. Ik denk dat ik ook op imago-, en reputatieniveau iets goeds heb gedaan voor de politie. Dus dit kwam wel heel rauw op mijn dak vallen."

"Toen ik niet onmiddellijk vertrok, merkte ik dat men aanstuurde op gedoe. Ik wil het niet per se een conflict noemen, maar men stuurde wél op gedoe. Mijn nevenwerkzaamheden werden ingetrokken, want ik zou afspraken niet zijn nagekomen. Dan ging het er bijvoorbeeld over dat ik een keer bij Boulevard aan de desk stond. In mijn eigen tijd, in burger, en we hadden het over Wie is de Mol?, waarvoor ik uiteraard toestemming had gekregen."

"Ik heb voorgelezen bij Woezel en Pip, had ik óók niet mogen doen. Een vriendje van mij had een boekpresentatie op de gracht. Ik kwam alleen in mijn pauze even langs om hem te feliciteren en een kus te geven, we zijn op de foto gegaan met zijn tweeën. Dat werd er ook bijgehaald, had ik óók niet mogen doen."

Er werden dingen gezocht om u te pakken.
"Voor mijn gevoel was dat zo. En ik weet het, een pannenkoek heeft altijd twee kanten, maar ik voelde: er is iets gaande, ik moet hulp zoeken. Sinds ik op de politieschool zat, ben ik al lid van de Nederlandse Politiebond, nooit gedacht ze nodig te zullen hebben, maar ik heb gebeld."

"Ze vonden het een serieus conflict, dus vanaf januari had ik een advocaat die mij hielp met dingen. Mij werd gevraagd om mijn nevenwerkzaamheden te herformuleren. Oké, dacht ik, als er dan onduidelijkheid is, ga ik het heel concreet maken. Ik ben terughoudend met tv-aanbiedingen, want je ziet mij niet in de Curlingquiz of in Ik Hou van Holland."

Aanbiedingen die u dagelijks krijgt?
"Ze zijn allemaal langsgeweest, maar ík wil op inhoud blijven. Dus ik heb die advocaat gekregen, ik heb de nevenwerkzaamheden heel concreet geherformuleerd. Dat bleek gewoon een ritueel dansje, ook daar werd een streep door gezet."

"Ik werkte inmiddels 27 uur voor de politie, en moest gaan nadenken hoe ik die wilde gaan invullen. Ik hoorde bij de afdeling opsporingscommunicatie, daar wilde ik naar terug, want die liepen inmiddels ook op hun tandvlees. Toen werd me gezegd dat het beter was dat ik, gezien de veranderde relatie, niet meer op die afdeling zou zijn. Toen ben ik naar Rotterdam vertrokken."

Ik las dat u in de luwte werd gehouden wegens uw bekendheid.
"Is dat het verhaal? Nou, ik heb alles zelf geregeld, in Rotterdam zat namelijk het landelijke team Opsporingscommunicatie, en dat zijn de mensen die achter de schermen alles organiseren voor Opsporing verzocht. Dan ga ik daar maar naartoe, dacht ik, dan houd ik raakvlak met het werk wat ik deed en ze konden me daar goed gebruiken. Maar ik voel me echt weggeorganiseerd."

"Ik heb steeds gezegd: 'Ik houd mijn rug recht, ik wil geen conflict, we blijven in gesprek, er komt een oplossing.' En wat gebeurt er? Ik ben vier keer zo ongenadig door mijn rug gegaan, het is bijna metaforisch. Ik heb letterlijk in huis op mijn knieën gezeten, ik wist niet waar ik het zoeken moest. Ik heb op de bank gehangen, ik kwam niet meer overeind. Heeft maanden geduurd."

"'s Nachts lag ik uren wakker van de zorgen. Ik dacht: het kan toch niet wáár zijn, mijn pistool inleveren, en mijn legitimatie, en mijn uniform - ik zág het mezelf niet doen. Want ik bén toch van de politie? En ik wil niet zielig doen, maar ik wil wel eerlijk zeggen hoe het is gegaan. Het heeft me zo ontzettend veel pijn gedaan."

Heeft u nooit gedacht: als ze per se willen dat ik stop met de tv, dóe ik dat maar?
"Het blijfscenario was dus: we gaan een passende functie voor je vinden binnen het korps. Het woordvoerderschap werd daar al niet meer in genoemd. Een blijf­scenario waar ik dus ook nooit voor zou kiezen. Ik ben een integer mens en ik voel me niet integer behandeld. Ik kon al niet meer blijven."

Uw gevoel van rechtvaardigheid was aangetast.
"Natuurlijk. De eerste zaterdag van augustus heb ik samen met Rik van de Westelaken de botenparade op de Gay Pride op tv verslagen. Dan komt de politieboot langs: mijn hart gaat open. Daar staan ze, mijn collega's. Van Roze in Blauw. En dan denk ik aan vorige week woensdag, toen ik mijn ontslagpapieren heb getekend. Dat is een moment hoor, na 31 jaar. Het was een formaliteit geworden, want de pijn heb ik de afgelopen maanden al gehad, maar toch, alsof ik scheidingspapieren ondertekende."

"Daarna ben ik met collega's van Roze in Blauw gaan eten en terwijl we daar zaten, werd ik verrast door een cameraploeg van Boulevard die mij vertelde dat ik bij de laatste acht zat voor de Talent Award van het Televiziergala! Ik geloof niet in iets hogers, maar toen dacht ik toch: bedankt. Dáár moet ik dus kennelijk naartoe."

U viel op als vaste verschijning in Opsporing verzocht, door Wie is de Mol? werd u een Bekende Nederlander. Voelde u de weerstand bij de politie toen al groeien?
"Ja, ik voel al een tijdje weerstand. Na Ellie op Patrouille zat mijn mailbox vol met mails van collega's die het fantastisch vonden - 'eindelijk wat anders dan Blik op de weg!' - maar dat waren wel allemaal collega's die wat verder weg zaten. Van mijn naaste collega's heb ik weinig gehoord. Ik kan niet in de hoofden van mensen kijken, dus ik oordeel er niet over, maar ik vóélde het. Ik voel alles, meer dan me lief is."

"Wat er, denk ik, is gebeurd - dat is een beetje scenariodenken, maar daar zijn we goed in bij de politie - is dat er in de perio­de eind vorig jaar toen ik weg was voor de opnamen van Ellie op Patrouille, over mij is gesproken: 'Wat moeten we met die Ellie Lust?' Men heeft kennelijk gezegd: 'Dit kan zo niet langer.'"

"Kijk, ik ben heel erg vóór de Nationale Politie, de linkerhand moet weten wat de rechterhand doet, maar het is zo langzamerhand wel een geharnaste organisatie geworden. Ik was niet in een beleidshokje te plaatsen, dus ik moest eruit. Daar koos ik zelf niet voor? Dan zorgen wíj wel dat het gebeurt. Zo heb ik het ervaren."

Het kan toch simpelweg zo zijn dat ze niet willen dat een politieagent ook ­
tv-persoonlijkheid is?
"Dat kan ook en ik ben óók professioneel, dus wil ik óók professioneel meedenken. Als de organisatie zegt: 'El, we voelen dat dit een beetje uit balans raakt,' laten we het dan hebben over hoe we het in balans kunnen houden. Dat had toch ook gekund? Dat gesprek is nooit gevoerd. Én ik werd eerst volledig gefaciliteerd, met die nevenwerkzaamheden."

En toch, u had voor de politie kunnen kiezen.
"Toen ik bij de politie solliciteerde, had ik never kunnen bedenken dat ik zoveel jaar later een eigen tv-programma zou krijgen, dat is nooit mijn doel geweest. Ik zat als tiener op de bank naar Opsporing Verzocht te kijken, naar Will Simon die daar met zijn grote bril en regenjas bij een papieren pop stond voor een reconstructie. Geweldig! Dat ík woordvoerder zou worden voor dat programma, dat mensen mij daarvan zouden kennen..."

"Toen ik aan Wie is de Mol? meedeed, lag ik wakker: ze gaan me afschuwelijk vinden met mijn dominante, irritante kop, met die portofoons, vertellen hoe het allemaal moet. Ik had dit nooit kunnen vermoeden, dat ik een programma zou krijgen dat me op het lijf geschreven is. Dat ik zo omarmd zou worden door de buitenwereld. Ik vind dat een fantastisch cadeau."

U geniet ervan.
"Enorm. Dat wil ik ook niet meer kwijt."

Alleen vindt u het onredelijk dat u moet kiezen.
"Ik vind dat het gecombineerd had kunnen worden. Omdat ik Ellie van de politie ben. Op televisie."

Spijt het u weleens dat die televisie ooit op uw pad is gekomen?
"Geen seconde. Hoeveel ik ook van de politie houd, ik had dit niet willen missen. Het is spannend, ik ga nu wél echt op eigen benen staan. Ik heb geen contract bij de tv of zoiets. Ik moet het hebben van opdrachten nu."

"Weet je wat er op 1 oktober in mijn agenda staat? Bevrijdingsdag. Het wordt míjn bevrijdingsdag. Ik ben af van het gezeik, van het gezeur, van de kritische blikken en van het gevoel dat het voor mij binnen onveiliger is dan buiten."

Reactie Amsterdamse politie

Hoofd communicatie Jean Fransman van de Amsterdamse politie zegt in een reactie dat Ellie Lust al voor de opnamen van de eerste Ellie op Patrouille voor de keuze is gesteld: haar baan als politiewoordvoerder of haar televisiecarrière.

“De bottomline is dat we haar werk als woordvoerder onverenigbaar vonden met haar televisieloopbaan. Ze moest dus kiezen," zegt Fransman. "Dat had ook met de tijd en energie te maken die je maar één keer kunt besteden. Werd haar hoofdtaak haar neventaak of werd haar neventaak haar hoofdtaak? Ze heeft gekozen voor haar ­televisiecarrière. Dat is het, wat ons betreft. Meer is niet aan de hand.”

“Ellie en de Nederlandse Politiebond (NPB) zeggen min of meer dat ze weg moest. Dat is niet zo. Haar is ook terugkeergarantie aan­geboden, maar ze kiest er zelf voor de politie definitief te verlaten.”