Direct naar artikelinhoud

'Omwonenden Schiphol zijn monddood gemaakt'

Omwonenden van Schiphol zijn gepikeerd dat er niet naar hen wordt geluisterd, omdat inwoners buiten de 'klaagzone' geen belanghebbende kunnen zijn. Ook politiek en wetenschap zijn verbaasd.

'Omwonenden Schiphol zijn monddood gemaakt'
Beeld ANP

Dat blijkt uit de reacties op de afwijzing, eerder deze maand, van twee bezwaren tegen het toezicht op Schiphol die een inwoner van Baarn kreeg en waarover Het Parool dinsdag scheef. Volgens de Inspectie Leefmilieu en Transport (ILT) is hij geen belanghebbende, omdat hij niet binnen de geluidszone woont.

"Is er dan soms geen overlast buiten de geluidszone?" zegt Kees Weijer van Platform Vliegoverlast Amsterdam. "Dit betekent dat veel Amsterdammers ook geen belanghebbende zijn."

"Op deze manier worden veel mensen monddood gemaakt. Waarom mogen burgers die overlast ondervinden of milieubezwaren hebben geen gebruik maken van hun recht te klagen dat de overheid afspraken niet nakomt?"

Fictieve situatie
Ook in de politiek wordt met verbazing gereageerd. "De geluidscontour rondom Schiphol schetst een nogal fictieve situatie," zegt D66-Kamerlid Jan Paternotte, die zelf pal onder een aanvliegroute woont. "De vraag is of dit reëel is."

"We gaan na de zomer, bij het vaststellen van het nieuwe normen- en handhavingsstelstel hiervoor, bij de minister om aandacht hiervoor vragen. Als er vliegtuigen over je hoofd komen, moet je daar bezwaar tegen kunnen maken."

"Dit geeft precies aan hoe we met mensen omgaan die overlast ondervinden van vliegverkeer," zegt Suzanne Kröger (GroenLinks). "Er wordt een papieren realiteit gecreëerd, die volstrekt voorbij gaat aan de werkelijkheid."

Zorgplicht
Het Amsterdamse Kamerlid wil dat er in het vervolg bij het vaststellen of iemand belanghebbende is, ook wordt gekeken naar de herkomst van klachten over vliegverkeer.

"Ik zie niet waarom mensen die klachten indienen, geen belanghebbende bij Schiphol zijn. Straks geldt hetzelfde voor inwoners van de Veluwe. Daarmee ga je als overheid voorbij aan de realiteit. De minister moet haar zorgplicht naar burgers centraal stellen, geen papieren werkelijkheid."

Of dezelfde klaagzone straks ook rondom ­Lelystad Airport geldt, kan het ministerie van Infrastructuur nu nog niet zeggen. Daarvoor moet eerst het luchthavenbesluit voor het nieuwe vliegveld bij Lelystad worden genomen, en door de Kamer aanvaard.

Belanghebbende
Volgens ILT maakt de klaagzone bovendien geen deel uit van de luchtvaartregels. "Dit vloeit voort uit het bestuursrecht."

De grens zelf wordt bepaald door het minis­terie van Infrastructuur. Volgens de woordvoerder worden bezwaren en verzoeken ook niet afgewezen. "Iedereen kan een verzoek tot handhaving indienen. Alleen kijken wij of ­iemand belanghebbende is, op basis van die ­geluidscontour."

Iedereen kan bezwaar indienen. Alleen kijkt de Inspectie dan of iemand belanghebbende is

Hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer zet vraagtekens bij die afbakening. "De wet gaat er vanuit dat iedere belanghebbende bezwaar kan maken. Maar de betrokken overheidsorganisatie bepaalt waar de grens ligt. Nu ligt Baarn ver van Schiphol maar de vliegtuigen komen er wel over. Ik zou het reëel vinden dat geluid in dit geval doorslaggevend is."

Meetsysteem
"De regels, procedures en afspraken voor Schiphol zijn inmiddels zo warrig dat niemand er meer uitkomt," aldus emeritus-hoogleraar Guus Berkhout, "de overheid niet, omwonenden niet en rechters ook niet. Er is behoefte aan een nieuwe aanpak van de luchtvaart. Het huidige stelsel deugt voor geen meter."

Berkhout was vijftien jaar geleden betrokken bij het vaststellen van de geluidsnormen voor Schiphol, tot hij opstapte omdat hij zich teveel onder druk gezet voelde door politiek en luchtvaartsector. De emeritus-hoogleraar bracht ­onlangs een boek uit waarin hij pleit voor een ­radicale omslag.

"De allereerste stap is dat geluid moet worden gemeten met een modern meetsysteem en niet berekend zoals nu. Pas dan kan je besluiten nemen en bepalen wie belanghebbende is. Die grens geografisch bepalen kan met de huidige technologie heel goed."

Lees ook: Beroepsklager Schiphol: 'De inspectie gebruikt kulargumenten'

Er wordt een papieren realiteit gecreëerd die volstrekt voorbij gaat aan de werkelijkheid