Aalsmeer geteisterd door 500 vliegtuigen in 24 uur
Delen van Aalsmeer zijn onleefbaar door Schiphol. En toch wil het kabinet de luchtvaart laten groeien, 'in balans' met de omgeving. Aalsmeer is het zat. 'Voor een deel van de inwoners is de grens bereikt van wat nog draaglijk is.'
Terwijl al maanden alle aandacht in Nederland uitgaat naar de vermeende overlast die omwonenden van Lelystad Airport straks kunnen krijgen van 2000 hoog overvliegende vliegtuigen per jaar, laat de politiek de zwaarst door vlieghinder getroffen gemeente van Nederland, waarover jaarlijks meer dan 100.000 toestellen denderen, in de kou staan.
Geen Nederlandse gemeente ligt dichter bij een landingsbaan dan Aalsmeer, geen ander dorp dan Kudelstaart heeft te maken met vliegverkeer van drie banen tegelijk. "Vroeger waren het momenten. Nu is het altijd druk."
De grens, wil de Aalsmeerse Schipholwethouder Robert-Jan van Duijn maar zeggen, is niet bereikt, hij is al lang overschreden.
"Veel inwoners klagen bij ons over Schiphol. Ik heb hen uitgenodigd voor een persoonlijk gesprek. Dan hoor je dingen die veel verder gaan dan wat er ooit aan de onderhandelingstafel wordt besproken. Daar gaat het alleen om normen, om lijntjes op kaarten. Het gaat veel te weinig om de mensen en hún ervaringen."
Impact onderschat
Het is niet alleen de herrie en het gevoel van onveiligheid. "Het is ook de onvoorspelbaarheid. Vliegroutes worden voortdurend verlegd, zogenaamd om de hinder te spreiden. Dat zorgt alleen maar voor onrust. Bewoners vragen om rustmomenten: twee uur herrie, twee uur rust. Op momenten die van tevoren vastliggen."
De impact van de groei van Schiphol op Aalsmeer wordt volgens de CDA-wethouder 'zwaar onderschat'.
"In het regeerakkoord staat dat groei van Schiphol in balans met de omgeving mogelijk moet zijn. Die balans tussen lusten en lasten is in Aalsmeer nu al zoek. Voor een deel van de inwoners is zelfs de grens bereikt van wat nog draaglijk is."
Maar in plaats van daarover vergaderde de Tweede Kamer dinsdag voor de zoveelste maal over de weerstand in Overijssel tegen vijf, uiteindelijk maximaal 110 Lelystadvluchten per dag die op zo'n 1800 meter hoogte overkomen.
Ter vergelijking: op 1 november vlogen in 24 uur 500 toestellen op 300 meter over Aalsmeer.
"Groei zal de onleefbaarheid alleen maar verder vergroten," zegt Van Duijn. "Dat is voor Aalsmeer onacceptabel. We willen dat onze situatie wordt erkend. En dat daarop maatregelen worden genomen."
Waterbed
Het bescheiden, 31.000 inwoners tellende Aalsmeer is in het overlegmonster dat de afgelopen jaren alle ontwikkelingen rondom Schiphol heeft voorgekookt, de Omgevingsraad van Hans Alders, slachtoffer geworden van andere, grotere gemeenten. Die wisten met succes de hinder in hún hoekje van de regio te beperken.
Sinds onder regie van Alders in 2008 een akkoord werd gesloten over toekomstige groei van de luchthaven, is het aantal vliegbewegingen in de Schipholregio 23 procent gestegen. Boven Aalsmeer was dat 90 procent. Van Duijn: "Schiphol is een waterbed. Hinder verminderen op één plek leidt tot meer overlast elders."
Met een pleidooi voor kleinschaliger beraad, zonder luchtvaartsector en actiegroepen, legt Aalsmeer als eerste gemeente een bom onder dat allesbepalende Aldersoverleg. "Er zijn te veel verschillende belangen. Het gaat te veel over de lucht, over vliegroutes en vliegtuigen. Te weinig over zaken op de grond."
Het gaat te veel over de lucht, over vliegroutes en vliegtuigen, te weinig over zaken op de grond
En dat terwijl volgens hem maatwerk nodig is. Bewoners die willen worden uitgekocht, moeten worden uitgekocht, wie meer isolatie wil, moet meer isolatie krijgen. In gebieden waar niet gebouwd mag worden, moet toch hier en daar gebouwd en verbouwd kunnen worden.
De gevolgen van alle beperkingen vanwege geluidsvoorschriften en veiligheidsregels voor zijn gemeente verontrusten de 30-jarige wethouder, bij de plaatselijke voetbalclub aanvaller in het team Trots van Aalsmeer.
"71 procent van Aalsmeer ligt in de zone van Schiphol waar niet meer gebouwd mag worden." De rest zijn de Westeinderplassen.
Verpauperen
"Dat mensen daardoor noodgedwongen moeten wegtrekken, raakt aan de leefbaarheid. Voor jongeren is hier nauwelijks nog woonruimte. Er verpauperen hele straten en bedrijfsterreinen omdat er niet meer gebouwd of verbouwd kan worden."
De komst van een nieuwe school kon ooit alleen worden gered door het ontwerp een slag te draaien, zodat de gymzaal in de zwaarste Schipholzone lag en niet de klaslokalen.
Een van de bewonersgroepen in Aalsmeer trok al een vergelijking met de aardbevingsschade in Groningen. Van Duijn: "Als je als rijksoverheid al over een sloopzone durft te praten, dan moet je toch ook zorgen dat de mensen die er wonen, afdoende gecompenseerd worden?"
90%
Het aantal vliegbewegingen in de Schipholregio steeg sinds 2008 met 23 procent; boven Aalsmeer was dat 90 procent.
'Het hele pad lag vol glas'
Pats. Daar ging het glas uit de kas. Al voor de vijfde keer, door de luchtwervelingen van een laag overvliegend landend vliegtuig. "De laatste keer lag het hele pad vol glas," zegt Henk de Vries, "de trampoline van de kleinkinderen was gescheurd."
Bij sommige buren gaan de pannen twee keer per jaar van het dak. "Voor ons is dat heel normaal, we kijken er al niet meer van op."
Zijn huis is twintig jaar geleden geïsoleerd. "Dat werkt helemaal niet. Ik heb zo'n decibelmeter. Als er een vliegtuig over komt is het hier binnen 80, 85 decibel."
Hij woont 300 meter van de 'sloopzone', waar het op papier te onveilig is. Dus is zijn 2400 vierkante meter grond met kassen, schuren en woonhuis getaxeerd op maar 315.000 euro. Hij wil best weg. "Maar alleen als de prijs goed is. Wat kan ik daarvoor nu terugkopen?"
In de beloftes van Schiphol gelooft hij niet meer. "De geluidsoverlast, de schade, het stapelt zich op. De luchthaven verdient zo veel geld. Koop ons dan uit. Maar van Schiphol hebben we nooit een aanbod gehad."
Rozenkweker Joop Vuijk woont en werkt al vijftien jaar in de weinig verhullend gedoopte 'sloopzone'. Pal in het verlengde van de Aalsmeerbaan wordt het veiligheidsrisico te groot geacht. De buren aan één kant zijn al uitgekocht, hun woning is gesloopt.
Ook Vuijk kreeg een aanbod, alleen voor zijn huis. Hij mocht in zijn kassen blijven werken, want dan is volgens de onnavolgbare logica van de regelgevers het veiligheidsrisico minder. Dus wordt zijn bedrijf, of de hectare grond eronder, niet vergoed.
"Een waardeloos aanbod," vindt hij nog altijd. Hij had de grond kunnen verkopen aan een andere buurman, maar ook daar staken de regeltjes een stokje voor. Vanwege onzichtbare grenzen mag maar een klein deel worden gebruikt.
Dus zit Vuijk vast, totdat hij weg moet. "Ik heb geen last van dat vliegverkeer. Maar dat ze voor een bedrijf in de sloopzone nooit een goede oplossing bedenken, steekt me."