Stadsbestuur stelt referendum over vuurwerk voor
Amsterdammers kunnen straks wellicht zelf uitmaken of vuurwerk afsteken met oud en nieuw nog mag. Het college wil meer inspraak via referenda en vindt dit een geschikt onderwerp.
Het Amsterdamse gemeentebestuur oppert om via een referendum een verbod op de verkoop en het afsteken van vuurwerk voor te leggen aan de inwoners. Dat staat in een discussienota van het college van b. en w., met meer plannen om de regels rond referenda te versoepelen.
Het moet makkelijker worden om een volksraadpleging aan te vragen, door het aantal benodigde handtekeningen te verminderen. Het minimumaantal handtekeningen voor een referendum, 27.000, ligt hier relatief hoger dan elders in de grote steden. Daarnaast zou de gemeenteraad de mogelijkheid moeten krijgen om een volksstemming uit te schrijven. Nu kunnen alleen inwoners dat initiatief nemen.
In de discussienota staat dat een referendum over het verbod op particulier vuurwerk een goed onderwerp zou zijn om de nieuwe regels mee uit te proberen.
Vuurwerkzones
Bronnen rond het stadsbestuur bevestigen dat een volksraadpleging over vuurwerk een serieuze wens is en geen hypothetisch voorbeeld. Het is niet zeker of het testreferendum nog dit jaar zal worden gehouden. Eerst moet de gemeenteraad instemmen met de voorstellen.
Eerder kondigde burgemeester Femke Halsema aan dat bij de jaarwisseling 2019/2020 de hele stad vuurwerkvrij is, met uitzondering van vuurwerkzones waar door liefhebbers nog wel mag worden geknald. Een geheel verbod op het afsteken van vuurwerk in Amsterdam zou de handhaving van de vuurwerkzones vergemakkelijken.
Het idee om niet alleen de inwoners, maar ook de gemeenteraad de mogelijkheid te geven om een referendum te kunnen uitschrijven, is vernieuwend. Het stelt de raad in staat om een kwestie, zoals vuurwerk, actief voor te leggen aan de stad 'bij politiek gevoelige onderwerpen die alle inwoners raken en waarbij het draagvlak een belangrijke rol speelt'.
Een andere belangrijke wijziging is juridisch van aard. In de toekomst zouden ook 'voorgenomen besluiten' referendabel worden, beslissingen die het stadsbestuur nog moet nemen. Dat zou de afstand tussen stad en politiek moeten verkleinen. In de oude situatie kon het referendum alleen worden gebruikt om de plannen van de gemeente te corrigeren.
Het idee om ook de gemeenteraad de mogelijkheid te geven om een referendum te kunnen uitschrijven, is vernieuwend
De gemeente wil ook vaker digitaal peilen wat buurtbewoners vinden van een plan of besluit van het stadsbestuur. Via een app op de mobiele telefoon, met gebruik van DigiD, zou dat veilig moeten kunnen.
In tegen Den Haag
Met het verruimen van de regels rond referenda gaat Amsterdam in tegen de trend in Den Haag. In het Amsterdamse coalitieakkoord spraken GroenLinks, D66, PvdA en SP af dat inwoners meer mogelijkheden krijgen om zich uit te spreken. Ook burgemeester Halsema is een pleitbezorger.
In haar jaren als GroenLinks-Kamerlid spande zij zich in voor de invoering van een bindend, correctief referendum. Maar volgens het huidige kabinet is de steun voor referenda sindsdien verminderd. Het raadgevend referendum is in 2018 afgeschaft en het plan voor een bindend referendum ligt in de ijskast.
Via een app op de telefoon wil de gemeente vaker digitaal meningen peilen
Eerdere referenda
In de jaren negentig werden in Amsterdam regelmatig referenda gehouden. Zo is besloten tot het autoluw maken van de binnenstad na een referendum in 1992 en werd in 1995 met een Noord-Koreaanse uitslag (92,6 procent van de stemmen) besloten af te zien van de vorming van een stadsregio Amsterdam.
Recenter zijn er alleen in de stadsdelen volksraadplegingen geweest, bijvoorbeeld over de herindeling van de Elandsgracht (2014) en de bouw van de Singelgrachtgarage
in West in 2010.
De laatste poging liep uit op een debacle. Nadat tegenstanders van het nieuwe erfpachtstelsel ruim 36.000 handtekeningen hadden ingezameld, bleek in 2017 dat het onderwerp toch niet referendabel was.