Direct naar artikelinhoud
Ten Slotte

Paulien van Deutekom (1981-2019): Laatbloeier vol werklust

Doorzettingsvermogen was het grootste talent van schaatsster Paulien van Deutekom. Maar tegen de agressieve kanker in haar sterke lijf was geen kruid gewassen. De wereldkampioen allround van 2008 werd slechts 37 jaar.

Paulien van Deutekom, op weg naar zilver op de 3 kilometer op de WK afstanden van 2008Beeld Kazuhiro Nogi/AFP

De vrouw die altijd voor iedereen klaarstond, had nu zelf hulp nodig. Het was de zondagochtend van het WK allround in Berlijn, 2008. Paulien van Deutekom, na één dag tweede achter Ireen Wüst, had een hardnekkige braam op haar schaats en kreeg die er maar niet afgeslepen.

Wanhopig klopte ze aan bij Wüst: "Buuf, kun je me helpen?" Wüst repareerde het ijzer van haar concurrent. Een paar uur later werd Van Deutekom wereldkampioen.

Als vriendschap boven rivaliteit gaat, moet die wel bijzonder zijn. Van Deutekom, woensdag na een ziekbed van een half jaar op 37-jarige leeftijd overleden aan longkanker, was een van de beste vriendinnen van Wüst. Hun gezamenlijke lachsalvo galmde door menig stadion en hotel. Het geluid, een keer stiekem opgenomen door Van Deutekom, diende een tijdje als wekker voor beiden.

'De Deut' was sowieso geliefd in de kleedkamer, benaderbaar voor alles en iedereen. Ze was niet het type van de ster­allures. Integendeel.

Wüst (1986) en Van Deutekom (1981) waren een paar jaar ploeggenoten bij TVM. 'De zelfmoordzusjes' werden ze genoemd, omdat er geen rem op ze zat. Trainen, trainen, trainen. De overtraindheid van Van Deutekom - in de zomer van 2008  - was net zo goed een gevolg van haar ijzeren discipline als die wereldtitel een paar maanden daarvoor.

Stagecontract
Van Deutekom, die opgegroeide in Gouda, was geen natuurtalent. Ze schaatste jaren in de anonimiteit van het Gewest Zuid-Holland. Onder Wim Nieuwenhuizen werd ze spartaans getraind, daarna stapte ze over naar succestrainer Wim den Elsen. Dat ze zich plaatste voor de Olympische Spelen van 2006, als gewestelijk rijdster, was bijzonder. Ze werd in Turijn dertiende op de 1500 meter.

Uiteindelijk kreeg ze een stagecontract bij TVM, in eerste instantie vooral als trainingsmaatje voor Wüst en Renate Groenewold. In haar beste seizoen, 2007-2008, stapte Van Deutekom uit hun schaduw. Met een ereronde in een oldtimer, naast medekampioen en ploeg­genoot Sven Kramer, vierde ze haar sportieve hoogtepunt.

Niemand had een wereldkampioen in haar gezien, ook coach Gerard Kemkers niet, bekende hij. Maar Van Deutekom bleek een laatbloeier. Haar werklust en haar turbodijen brachten haar het goud in Berlijn.

Niemand had in haar een wereldkampioen gezien, zelfs coach Kemkers niet

Na die periode van overtraindheid kwam ze nooit meer op haar oude niveau. Ze gooide het nog over een andere boeg door te gaan werken met coach Jac Orie, maar de resultaten bleven uit. Na een aantal zware jaren stopte ze in maart 2012 abrupt, na een mislukte 1500 meter bij een wereldbekerwedstrijd in Thialf. Het was mooi geweest, zei ze. "Het was een helse, maar o zo mooie tocht."

Topsport Amsterdam
Na haar schaatscarrière maakte ze haar studie pedagogiek af. Ze was een tijdje schaatsanalyticus bij de NOS en werd topsportleefstijlcoach bij Topsport Amsterdam. Met haar man Kay kreeg ze in 2017 een dochter, Lynne. In maart vorig jaar was Van Deutekom bij het WK allround in het Olympisch Stadion, met legio andere oud-kampioenen. Ze genoot, had geen idee welk onheil haar te wachten stond.

In de zomer kwam het slechte nieuws. In de schaatswereld was het bekend, maar de wens om de privacy van Van Deutekom en haar gezin te beschermen en te respecteren werd nageleefd. Van Deutekom bleef strijdvaardig en hoopvol tot het laatste moment. Geheel volgens haar schaatsmotto: nooit opgeven, altijd doorgaan. Maar de strijd bleek oneerlijk.

Haar werklust en haar turbodijen brachten haar het goud in Berlijn