Zo vind je de beste middelbare school voor je achtstegroeper

Maak lijstjes, lijstjes, lijstjes
"Het is goed als ouders en kinderen naar de open dag komen met een lijstje doelgerichte vragen. Dat zorgt meteen voor een goed ­gesprek waarin veel duidelijk wordt voor achtstegroepers." Reineke Hesselt van Dinter, teamleider van de eerste en tweede klas op het Gerrit van der Veen College, is duidelijk. Een goede voorbereiding is het halve werk, ook bij open dagen.

Elisabeth Bootsma, van Stichting Vrije Schoolkeuze Amsterdam, heeft nog wel een lijstje vragen klaarliggen voor de nieuwe school. "Als er veel havo/vwo-klassen zijn, vraag dan op welk niveau er les wordt gegeven, vaak is dat havoniveau. Dat vind je misschien niet leuk als je kind vwo-advies heeft.

Als je wilt dat je kind gymnasium gaat doen moet je vragen of je ook examen kunt doen in Grieks. Vaak noemen ­lycea zich gymnasia, maar kun je alleen Latijn doen. Ten slotte moet je weten hoe er wordt ­omgegaan met zittenblijven en afstromen. Je wilt dat een school alles doet om de leerlingen erbij en op niveau te houden."

Ook voor kinderen is het belangrijk bij te houden wat hen opvalt. Sita Remesar, conrector van het Vossius Gymnasium: "Heb het van ­tevoren met je kind over wat het precies wil zien op de open dag. Het is handig als kinderen de keuzegids meenemen en daarin lijstjes maken van de dingen die hen opvallen."

Amélie (12) ging vorig jaar bij 15 scholen langs en zit nu op het Vossius Gymnasium. Om bij te houden waar ze allemaal was geweest, maakte ze foto's en plakte die in een schriftje. "Zo onthield ik de school en wat ik ervan vond." 

Mathys van Abbe, vader van Amélie, gaat op voor de tweede ronde scholen kiezen voor zijn zoon die nu in groep 8 zit. Hij maakte vorig jaar met zijn dochter een spreadsheet met scholen, fietsafstanden, voorkeuren van papa, mama en dochter. "Op basis van al die criteria hebben we de uiteindelijke lijst gemaakt."

Heb vertrouwen in het Amsterdamse onderwijs, maar wees niet bang het te bevragen
Veel Amsterdamse scholen zijn goed, dus gemiddelden en slagingspercentages zeggen niet alles. Het kan geen kwaad docenten en leerlingen op de open dag kritisch te bevragen op andere gebieden.

Saskia Grotenhuis, directeur van de Open Scholengemeenschap Bijlmer: "Vraag aan leerlingen hoe ze zich voelen in de klas, en vraag door. Hoe is de relatie met je mentor? Hoeveel tijd hebben de leraren voor je? Voel je je gezien? Kinderen moeten zich goed en prettig voelen in de klas, willen ze echt iets leren."

Hesselt van Dinter: "Een middelbare school is heel hard werken, dus het is belangrijk om te kijken naar hoe deze school je puber aan het werk wil krijgen."

Vader Van Abbe adviseert met docenten te praten. "Meestal houdt de directeur het welkomstpraatje, maar die staat toch verder van de leerlingen af. Elke school stelt het kind centraal, heeft projectjes en buitenschoolse activiteiten. Probeer daar doorheen te prikken en de sfeer te proeven." Amélie vroeg altijd naar toneel en kluisjes. "Ik vind kluisjes leuk, dus dat wilde ik graag weten."

Ga op veel scholen kijken, maar niet op allemaal
In het matchingsysteem is het normaal om ruim tien scholen te bekijken. Wie aan het eind van de rit een lijst van twaalf scholen maakt, weet zeker dat hij of zij op een van de twaalf geplaatst wordt. Grotenhuis raadt ouders af mee te gaan in dat nieuwe systeem.

"Wees realistisch, maak jezelf niet gek door twaalf scholen langs te gaan. De meeste kinderen worden toch wel op een van de eerste vijf geplaatst." Dahlhaus: "Plan het gewoon om je eigen leven heen, en als het dan niet lukt om al die twaalf scholen te bezoeken, kun je de informatie over de rest prima van internet halen."

Ook ouder Mathys van Abbe vindt twaalf scholen overdreven. "Zet er gewoon zoveel op je lijst als je leuk vindt. Het is onmogelijk om twaalf leuke scholen te vinden die perfect bij je kind passen. Je kunt misschien beter zes of acht scholen bezoeken en de rest aan het lot overlaten."

Jan Paul Beekman, rector van het Spinoza Lyceum en lid van het bestuur van OSVO, vindt de ruime keuze prachtig. "Het is toch fantastisch dat er zo veel mogelijkheden zijn? Ik geef toe dat het een behoorlijke klus is, maar ik woonde vroeger in een dorp en had de keuze uit twee scholen."

En mocht je nou niet op je eerste keuze komen, treur dan niet. Amélie kwam op haar tweede keuze en haar vrienden soms nog lager. "Uiteindelijk is iedereen blij met zijn school, want alle scholen hebben iets leuks."

Geef je kind de kans verliefd te worden
Het is verleidelijk om een school met voorrang te kiezen - bijvoorbeeld het MLA omdat uw kind op een montessoribasisschool zit - maar de OSVO, de vereniging van Amsterdamse schoolbesturen, raadt het af. De schaarste voor andere kinderen - die wél echt naar het MLA willen - wordt groter en de strategische kiezer zit ook niet op de school waar die echt heen wil.

Gebruik uw gevoel in plaats van uw strategisch inzicht. Leraren benadrukken dat een kind het - als een soort verliefdheid - wel voelt als een school echt bij hem of haar past. Renske Dahlhaus, teamleider van de eerste klas op het St. Nicolaaslyceum: "Vul de lijst in met je onderbuikgevoel. Dat helpt ook bij de spanning, want je weet dat jij alles hebt gedaan om op de school van je wens te komen."

Plan een verrassingsbezoek
Voor als je nog niet genoeg tijd kwijt was aan het kiezen van een school: een tip van de mensen die open dagen ­organiseren is om ook nog buiten de open dagen langs te komen. Erik Schilpzand, examencoördinator op het Montessori College Oost, is fan van de verrassingsaanval: "Als je twijfelt, loop een keer binnen op een doordeweekse dag als de school gewoon in bedrijf is."

Goed om te weten: niet alle scholen stellen het op prijs als ouders en kinderen onaangekondigd de school binnen stormen, bij die scholen loop je het risico er uit te worden gezet. Een afspraak maken kan dus handig zijn. Remesar: "We snappen goed dat achtstegroepers met hun ouders nog even rond willen kijken hoe het er normaal aan toegaat, bel wel eerst even om te kijken of het ook kan."

En de winnaar is...
- Voor sommige open dagen moet je je opgeven. Op tijd doen, want ze lopen snel vol. De eerste twee open avonden van het St. Nicolaas ­Lyceum waren bijvoorbeeld binnen de kortste tijd volgeboekt.

- Er zijn open dagen, open avonden en lesjesmiddagen. Lesjesmiddagen geven een goed beeld van hoe een les er in de praktijk aan toegaat, al zullen het altijd leuke lessen zijn als biologie, zelden droge uitleg over statistiek. Wel vooraf opgeven.

- Kijk ook buiten je eigen stadsdeel. Soms zijn er bijzondere scholen die net wat verder weg zijn, maar wel bij je passen. Zo zijn nieuwe initiatieven als Spring High, Vox-klassen of Spinoza21first misschien uit de richting of onbekend, maar wel interessant.

- Wie het lijstje scholen vol maakt, heeft een garantie op een plekje op een van de scholen op de lijst. Voor havo/vwo-advies moeten er dan twaalf scholen worden ingevuld, voor vmbo-tl zes scholen en voor vmbo-kb vier scholen.

- Tussen 4 en 15 maart moeten de voorkeurslijsten worden ingeleverd bij de ­favoriete school.

- Op 4 april horen achtstegroepers op welke school ze zijn geplaatst. Voor praktijkonderwijs geldt dat het kind tussen 28 januari en 8 februari moet worden aangemeld op de school van zijn wens; 1 maart volgt al de uitslag.