Mubarek Amartey: 'Hey, ik ben geen rapper, ik ben een zanger'

Dus zo ziet een vliegende start eruit. In oktober vorig jaar verscheen YVNG BOY FROM THE STREETS, een ep met nieuw materiaal van Mubarek Amartey, artiestennaam Amartey. De zonnige, opgewekte afrobeatnummers brachten de loopbaan van de Amsterdammer meteen in een hogere versnelling.

Twee weken geleden opende hij het festival Noorderslag, vorige week stond hij in de kwartfinale van de Grote Prijs en over drie weken heeft hij zijn eerste optreden in De Melkweg.

In de tussentijd stond hij ook nog in De Wereld Draait Door, en maakte hij kennis met de populariteit van dat programma. "Ik rende op de avond van de uitzending net na sluitingstijd nog even binnen bij de Albert Heijn op Kraaiennest om wat eten te halen. Voor de deur stond een man die me aankeek en vroeg: was jij net niet op tv? Ik knikte en hij zei alleen maar: 'Master, man, master.' Ik voelde de trots en de liefde van mijn buurt."

Mubarek Amartey is een kind van de ­K-buurt in Zuidoost, zeg maar de omgeving van het metrostation Kraaiennest. Hij ging er naar basisschool Het Kruispunt, inmiddels opgegaan in Samenspel, en woont nog steeds in dezelfde buurt, samen met zijn moeder en zijn jongere broer Claus. Claus is vernoemd naar prins Claus, Mubarek naar de voormalige president van Egypte, en in die namen zit ook wel een opdracht van moeder Amartey aan haar kinderen om de lat in het leven niet te laag te leggen.

"Mijn moeder is van Ghana naar Amsterdam gekomen," vertelt Mubarek. "Ze heeft haar hele leven hard gewerkt en doet dat nog steeds. Ze is nu mijn beste vriendin, maar ze kon vroeger ook heel streng zijn. Een echte Ghanese opvoeding: ze had een behoorlijk lange lijst met dingen die mijn broer en ik vooral niet in ons hoofd moesten halen. Dat was niet altijd makkelijk, maar het heeft me gemaakt tot wie ik nu ben."

We hebben afgesproken in jongerencentrum No Limit, een podium waar heel veel wordt gedaan aan de ontwikkeling van talent. Mubarek kwam er stage lopen toen hij op het Art en Entertainment College in Zuid zat, en daar een opleiding volgde tot cultureel organisator. Vanaf het eerste moment was No Limit zijn veilige nest, zegt hij.

"Ik heb hier mijn eerste evenement georganiseerd, mijn eerste concert gegeven en mijn nummer Nobody Like You geschreven. Er is een hechte club ontstaan. Dat was al zo toen ik stage liep. Iedereen werkte hard voor elkaar. Als ik een evenement organiseerde, was daar de focus van alle stagiaires op gericht. Als een ander iets deed, was dat weer het belangrijkste. De een stond bij de deur, de ander deed de productie, weer een ander het licht en geluid. We komen hier nog elke maandagavond samen om te praten over hoe het gaat, en wat we beter kunnen doen. Ik kom nog steeds mensen tegen van wie ik kan leren."

Was je klaar voor het grote werk op Noorderslag? Daar staat de hele Nederlandse muziekindustrie toch toe te kijken?
"Ik voelde me ready. Eerlijk gezegd was ik vorig jaar een beetje teleurgesteld dat ze me toen nog niet rijp vonden. Ik dacht daar anders over, maar ik heb er een positieve draai aan gegeven. Ik heb er gewoon voor gezorgd dat ze niet meer om me heen konden. Ik was nog steeds superblij met de uitnodiging."

"Noorderslag is het belangrijkste optreden in het jaar. Als het goed gaat, pluk je daar het hele jaar de vruchten van. Dat zorgt ook wel voor druk, maar op het moment dat we het podium opliepen, dacht ik alleen maar: oké, nu gaan we knallen."

Ben je geslaagd voor het examen?
"Ik denk dat het goed gelukt is. Alle nummers gingen strak achter elkaar en de band had een gruwelijke outro. De reacties waren positief. En de zaal was prop. Ik was gewaarschuwd voor het publiek op Noorderslag. Dat zijn geen gewone muziekliefhebbers. Dat zijn mensen uit de industrie, en artiesten met een contract en een heel team om zich heen."

"Ik hield mezelf voor dat het mij niet kon schelen of de mensen zouden dansen of niet. Er zou sowieso iemand in de zaal zijn die het tof zou vinden, en fris en vernieuwend. Het mooie van Noorderslag is dat je veel mensen tegenkomt. Ik heb voor het eerst Kees de Koning van Topnotch ontmoet, en een praatje kunnen maken."

De volgende dag verstuurde je een boze reactie op een recensie van het optreden.
"Ja, dat was een recensie van het digitale platform 3voor12. Het was geen negatieve recensie, maar ze noemden mij meteen in de eerste zin een rapper. Daar baalde ik enorm van. De mensen zien een donker persoon uit de Bijlmer muziek maken en denken meteen dat hij een rapper is. Als je naar mijn muziek luistert, weet je dat ik een zanger ben."

"Het stoorde me ook omdat ik juist op Noorderslag mijn visitekaartje als artiest wilde afgeven. Het is vervelend om steeds te moeten zeggen: hey, ik ben geen rapper. Ik wil ook geen zeurpiet zijn. Maar dit wilde ik even rechtzetten."

Het optreden op Noorderslag leverde je meteen een uitnodiging op van De wereld draait door.
"Ik zat zondagochtend in het hotel nog een beetje uit te sudderen met de jongens, toen ik zag dat ik een oproep had gemist. Ik luister het bericht af: 'Hey, je spreekt met de programmeur van DWDD. Lijkt het je leuk maandag in de uitzending te komen?' Ik zit aan tafel en zeg: 'Guys, check dit. Wat gaan we doen?'"

"Het was mijn debuut op televisie. Het mooie was: toen ik in 2015 mijn mbo-diploma haalde, zei mijn docent: we hopen je over twee of drie jaar op Lowlands te zien, of misschien bij DWDD. Ik had na mijn examen een lijstje met doelen gemaakt. Daar stond van alles op: mijn KvK aanvragen, samenwerken met Party Squad en Zwart Licht. En dus ook DWDD."

Dus die kon worden afgevinkt?
"Het was gruwelijk. Voor de uitzending deden we twee nummers. Matthijs vond het zo goed dat hij riep: doe er nog maar een. Je mag niet filmen in de studio, maar ik zag dat Ruud Gullit ons met zijn telefoon aan het filmen was. Ruud Gullit, de voormalig trainer van mijn club Chelsea! Mijn dag kon niet meer stuk."

Je had je moeder ook meegenomen naar de studio. Je wilde per se dat zij erbij was.
"Mijn moeder had het programma nog nooit gezien. Mijn broertje heeft haar op de computer wat beelden laten zien. Hij was bezorgd en gaf haar allerlei adviezen: neem rustig plaats, ga niet schreeuwen of andere gekke dingen doen. Ze zat boven, op het balkon. Angelo Bromet van No Limit was er ook bij. Hij kon haar een beetje uitleggen wat er allemaal gebeurde. Mijn moeder spreekt niet heel goed Nederlands. Van de gesprekken aan tafel snapte ze helemaal niets. Net voordat we ons eerste nummer moesten doen, keek ik even naar boven. I see you and you see me. Ik hoorde later dat ze elk nummer heeft meegezongen."

Waarom is je moeder zo belangrijk voor je?
"Ze heeft mijn broertje en mij grootgebracht. Mijn vader is uit beeld verdwenen. Hij leeft nog wel, maar we hebben weinig contact. Ik hoop dat hij trots op me is, voor de rest is het oké. Mijn moeder heeft alles gedaan wat gedaan moest worden. We hadden het thuis niet breed. Ze heeft het nodige met ons te stellen gehad. Ik hield van kattenkwaad. Ik was als kind dol op vuur. Een kleine pyromaan. Ik heb thuis het tapijt nog een keer in de fik gestoken."

"Mijn moeder was streng, in die zin dat we ons best moesten doen en ons niet op het verkeerde pad moesten begeven. Ze maakte duidelijk met welke vrienden we konden omgaan en met welke niet. Als ik me daar niet aan hield, kreeg ik straf."

Werkte dat?
"Niet altijd. Als je jong bent, wil je ook rebels zijn. We kwamen 's avonds met een grote groep vrienden samen in de speeltuin van Kleiburg. Als ik van mijn moeder thuis moest blijven, klom ik wel eens langs de regenpijp naar beneden om toch bij mijn vrienden te kunnen zijn. Tegelijkertijd heb ik wel altijd voor mijzelf geweten hoe ver ik kon gaan. Als vrienden rotzooi gingen schoppen in het oude winkelcentrum, haakte ik af."

De K-buurt was vroeger een behoorlijk heftige buurt. Hoe was het om daar op te groeien?
"Ik heb me nooit onveilig gevoeld, maar ik heb ook wel het nodige meegemaakt. Ik was redelijk goed bevriend met Ishmael Gumbs, die in 2009 in dezelfde speeltuin is doodgeschoten. We werkten samen bij de McDonald's op het Bijlmerplein. Dat heeft wel diepe indruk gemaakt."

"Het gekke van zo'n buurt is: je groeit als kinderen samen op. Als ik met mijn moeder over straat liep, groette ik de jongens voor wie zij het liefste een straatje zou omlopen. Ze keek me dan geschrokken aan: waar ken je die jongens van? Maar we kennen elkaar allemaal van kleins af aan."

Sommige jongens komen bijna nooit buiten de Bijlmer.
"Ja, dat klopt. Je hebt in de Bijlmer alles wat je nodig hebt. En het is vertrouwd. Toen ik naar het MBO College in Hilversum ging, kwam ik ook voor het eerst in een onbekende wereld terecht. Ik was daar een van de weinige donkere leerlingen. Maar er was veel respect voor elkaar en ik heb er een heel plezierige tijd gehad. Ik kom nu overal, maar die verknochtheid aan de Bijlmer is gebleven. Als ik met de trein bij Weesp kom, denk ik: yeah, volgende station Diemen-Zuid."

Tijdens optredens heb je bij opkomst een Ghanese vlag bij je. Waarom is dat?
"Ik wil graag iets laten zien van mijn herkomst, mijn roots en mijn cultuur. Ik zing ook stukken in het Ghanees, dat wil zeggen: in de twee dialecten die ik machtig ben, Twi en Ga. Twi is de taal van de Ashanti, Ga van de mensen van Accra. Het zijn verschillende dialecten, een beetje zoals Nederlands en Duits van elkaar
verschillen."

"Ga is ook de taal van mijn moeder. Zij vond het belangrijk dat ik de taal van haar familie spreek, dus Ga kan ik goed spreken en verstaan. Maar in de Bijlmer is het vrij zeldzaam. Ik heb veel vrienden die Twi spreken. Als ik op straat iemand Ga hoor spreken, denk ik: yooo."

"Toen ik in Suriname was, herkende ik veel in het Saramaccaans en Aucaans. Die talen hebben op een ander continent honderden jaren overleefd. Dat was wel nice."

Nederland leert je muziek nu kennen, maar in Ghana word je gedraaid op de radio.
"Ja, daar is waardering voor wat ik doe. Ik heb goede contacten met een paar Ghanese dj's die in Engeland zitten. Mensen als DJ Fiifii, DJ Funkz en DJ P. Montana. Ik stuur hen mijn nummers en zij draaien die op de radio. Ze gaan vaak op en neer naar Ghana om op feesten te draaien. Dus daar leren ze me ook kennen. Ik moet er ook nog aan wennen, hoor. Ik was net voor de jaarwisseling in Ghana om een clip op te nemen. Dj Funkz was daar ook net. Ik was van plan die dag te gaan zwemmen met vrienden, maar ik werd meteen naar een studio gehaald voor een interview."

Je zangcarrière is begonnen in de Ghanese kerk.
"Dat was ook een deel van mijn opvoeding. Vanaf mijn zevende ging ik naar de zondagsschool. Twee jaar later zat ik in het koor van de kerk. Dat was de Pentecost Revival Church van dominee Koney. In de Afrikaanse kerk wordt heel veel muziek gemaakt en heel veel gezongen. Ik had een lichte, aangename stem, niet heel veel anders dan nu eigenlijk. Het hoogtepunt van mijn tijd bij het koor was een optreden op het Gospelfestival. Ik mocht in een volle Heineken Music Hall een solo doen met Berget Lewis. Supergruwelijk was dat."

Was dat ook het moment dat je voor het podium koos?
"Nee, dat wilde ik misschien wel, maar daar had ik toen de juiste middelen nog niet voor. Na de middelbare school ben ik bedrijfsadministratie gaan doen. Binnen de Ghanese gemeenschap is een goede baan heel belangrijk. Ik dacht aan een baan in het bedrijfsleven, maar ik ben ontzettend slecht in rekenen. Dus dat zou waarschijnlijk niets zijn geworden."

"De muziek kwam toevallig op mijn pad. Ik voetbalde bij Amstelveen Heemraad, en op een zaterdag dook ik na de wedstrijd met een paar vrienden voor de grap een homestudio in. Dat werd SWGFRSHERGANG, een mengeling van hiphop en afrobeat. Dat nummer werd in de Bijlmer een ongelofelijke hit. Iedereen had iets van: wie zijn die guys? We hebben een jaar lang alle zestien-plusfeesten platgespeeld. We hadden maar één nummer, maar iedereen vond het fantastisch. En wij genoten van de shine."

Dat smaakte naar meer?
"Toen we voor het eerst in No Limit kwamen, zei Angelo: wat doen deze jongens precies, het klinkt bijna als lawaai. Hij zag meteen dat we nog heel veel moesten leren, maar vond ook dat we wel iets hadden. Hij gaf ons de kans om hier te staan. En we zijn aan de slag gegaan."

"We kwamen al snel tot de conclusie dat we niet samen verder konden. Ik wilde de kant van de afrobeat uit, niet die van de hiphop. Dat was best moeilijk om te vertellen, maar het was wel een goede beslissing. We zijn nog steeds vrienden. In 2014 was er een project in No Limit waarbij we allemaal de opdracht kregen om in vijf uur een track te schrijven. Dat werd Nobody like you. Daar is de reis van Amartey echt begonnen."

Toen heb je ook besloten wat voor artiest je wilt zijn.
"Ik wil een positief rolmodel zijn. Ik zing niet over bitches en ik draag ook geen dure sieraden. Ik heb vrienden die dol zijn op dure kleding en gadgets, maar ik heb daar geen behoefte aan. Mijn vrienden willen graag mee naar optredens, maar ik waarschuw ze altijd dat ze geen heftige feestjes kunnen bouwen in de kleedkamer. Daar staat nooit drank voor mij klaar, of ik moet erom vragen."

"Op mijn rider staan alleen maar simpele dingen: flesjes water, muntthee,
gemberbier en een stukje verse gember voor mijn stem. En een zak Propercorn, dat is Engelse popcorn zonder pitjes. Ik ben er dol op, maar alleen in de smaak sweet and salty."