D66 en PvdA op de bres voor archieven cultuurinstellingen

Daarvoor pleiten D66 en PvdA maandag in een Kamerdebat over de cultuurbegroting.

De drie Amsterdamse instellingen bestaan niet meer. Nadat in 2012 werd bezuinigd op cultuur, betekende dat in 2013 het einde voor het Theater Instituut en het Muziek Centrum. Een jaar later werd het Nederlands Archief Grafisch Ontwerp opgeheven.

De drie archieven, die vanwege het verdwijnen van de instellingen bekendstaan als 'verweesde collecties', werden ondergebracht bij de Bijzondere Collecties van de UvA. Geld om de archieven ook in de toekomst te onderhouden en toegankelijk te maken, werd toen niet geregeld.

Historische toneelteksten
"De collecties zijn één keer gered van de ondergang, en daar ben ik blij mee, maar we moeten voorkomen dat de archieven nu alsnog verdwijnen," vindt D66-Kamerlid Vera Bergkamp.

Het gaat bijvoorbeeld om historische toneelteksten, maar ook om kostuums, zoals broeken van Ramses Shaffy, een hoofdtooi van Wim Sonneveld als Nikkelen Nelis, de marionetten van poppenspeler Janus Cabalt die rond 1900 op de Dam stond, maar ook om ondergoed en hoeden.

Het oudste kostuum is de Griekse peplos van de achttiende eeuwse actrice Johanna Cornelia Ziesenis-Wattier, die zij droeg in een Griekse tragedie in 1805. Alleen al de collectie van het Theater Instituut Nederland beslaat 150.000 stukken.

Motie
Deze archieven zijn volgens Bergkamp 'van groot cultuurhistorisch belang'. "Bovendien kan het jonge regisseurs, acteurs, componisten, musici, dansers en vormgevers inspireren. Dan moeten de collecties wel goed worden onderhouden en toegankelijk blijven. Het gevaar dreigt dat de collecties de komende jaren slechts worden opgeslagen."

Volgens PvdA-leider Lodewijk Asscher moeten de 'makers van nu' toegang houden tot de stukken uit het verleden. "Creativiteit en kunst kunnen niet worden beperkt tot het hier en nu. Een visie op de toekomst laat zich niet vormen zonder rekenschap te geven van het verleden."

Bergkamp dient samen met Asscher een motie in die de minister oproept te onderzoeken wat er nodig is om de collecties de komende jaren in stand te houden. In de toekomst moet daartoe, structureel, geld worden gereserveerd. Daarvoor moeten de archieven vanaf 2021 een plek krijgen in de Basisinfrastructuur, waarin het kabinet alle culturele subsidies vastlegt. Hoeveel geld er nodig is om de verweesde collecties in stand te houden, is niet bekend.