Een tijdsdocument van de krakers op het ADM-terrein

Na jaren gesteggel tussen de eigenaar van het ADM-terrein en de bonte groep krakers die het gebied bewoont, valt na 21 jaar het doek. De Raad van State besloot in juli dat de groep voor kerst weg moet zijn.

Het besluit viel toevallig samen met de aankomende expositie van Sem Langendijk, die er zo'n twee jaar lang af en aan heeft gefotografeerd.

Verlaten gebouwtjes
Langendijk, in 2015 afgestudeerd aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, heeft van kleins af aan een fascinatie voor de buitenbeentjes onder de woonplekken.

Hij bracht zijn eerste levensjaren door op het Westerdokseiland: het destijds braakliggende eiland dat tot grofweg het millennium werd bewoond door een soortgelijke gemeenschap als die van het ADM. 

Kunstenaars en stadsnomaden hadden hun intrek genomen in verlaten gebouwtjes van de NS, anderen hadden er clandestien hun woonboot aangelegd. 

Langendijk woonde er met zijn ouders en zusje in een voormalige treinloods. "Mijn ouders maakten een slaapkamer van het oude kaartjesloket. Ik had er een heel vrije jeugd, speelde veel met de andere kinderen op het terrein, er werd van alles georganiseerd." 

"Je had wel een idee van de rest van Amsterdam, maar leefde toch best geïsoleerd op zo'n eilandje." 

Dat het gezin Langendijk moest vertrekken vanwege de bouw van nieuwbouwwoningen, had veel impact op hem. "Je kunt een plek met zoveel geschiedenis toch niet zomaar uitwissen? Ik weet nog goed dat ik daar toen al veel onbegrip over voelde."

Vrijgevochten havengebieden interesseren hem nog altijd bovenmatig - ook omdat hij zelf in zo'n gebied woont, op een schip in de Oude Hout­haven.

Zelfredzaamheid
Na zijn studie besloot Langendijk sporadisch een kijkje te nemen op het ADM-terrein. Met zijn analoge camera legde hij de bewoners, hun kinderen en alle opmerkelijke manieren van wonen vast.

"Ik vind het vooral interessant hoe de bewoners oude spullen benutten, en wat ze daar qua ruimtelijke ordening mee doen op het terrein. Een vaste groep woont in het hoofdgebouw, de rest in caravans, trailers, schoolbussen en zelfgebouwde huisjes."

"Het zwaard van Damocles hangt natuurlijk al twintig jaar boven hun hoofd, dan ga je minder plannen en meer improviseren. Die zelfredzaamheid vind ik heel charmant."

De foto's zijn niet bedoeld als politiek statement, zegt Langendijk. "Ik snap ook wel dat er grote woningnood is en dat zulke initiatieven in een bepaalde tijdgeest opbloeien en later weer verdwijnen." 

"Toch vraag ik me af of dit soort initiatieven niet ook bestaansrecht hebben opgebouwd binnen de stedelijke omgeving. Nu steeds meer ­betrokkenheid en eigenheid verdwijnen door de komst van expats, beleggers en toeristen, is het ADM-terrein een plek met een belangrijke sociale functie - een die kleur geeft aan Amsterdam."

De expositie Docklands is van 22-25 november te zien in Artist First!, Laurierstraat 82 (13-18 uur).