Direct naar artikelinhoud

Criminelen storten zich op lucratieve handel in medicijnen

Pijnstillers, kalmeringsmiddelen, erectiepillen en afslankmiddelen: de illegale handel in medicijnen raakt steeds meer verweven met de drugshandel. Het is lucratiever en de pakkans is kleiner.

In de Verenigde Staten worden fentanyl of oxycodon massaal als drugs gebruikt, zegt onderzoeker Ilse van Leiden.Beeld Shutterstock

Ondanks de enorme gevaren van illegale medicijnhandel hebben opsporingsdiensten er nauwelijks zicht op. Dat is de alarmerende conclusie die wetenschappers van Bureau Beke trekken in hun rapport Een bittere pil dat donderdag verschijnt.

Het gaat om de verboden handel in legale medicijnen en de handel in verboden of vervalste geneesmiddelen die steeds meer op reguliere medicijnen lijken. "Steeds meer criminelen lijken zich in de illegale handel in geneesmiddelen te mengen," zegt onderzoeker Ilse van Leiden.

"De straatwaarde van viagra ligt hoger dan de straatwaarde van heroïne, om wat te noemen. Het besef van urgentie lijkt nog tot de overheid te moeten doordringen. Nu valt misschien nog te voor­kómen dat het verder uit de hand loopt."

Drugslab
In de party- en drugsscene worden sterke pijnstillers gebruikt zoals fentanyl en oxycodon en verdovingsmiddelen zoals ketamine. Geneesmiddelen of grondstoffen worden ook gebruikt als versnijdingsmiddelen voor harddrugs als cocaïne en heroïne.

"In het verleden waren lifestylemiddelen populair: erectiepillen, afslanktabletten of middelen tegen kaalheid," zegt Van Leiden.

"Nu zien we steeds vaker de levensreddende middelen of zware pijnbestrijders op de zwarte markt. In de Verenigde Staten worden fentanyl of oxycodon massaal als drugs gebruikt. Het zijn ontzettend verslavende middelen met een veel sterkere werking dan morfine of heroïne. Het overlijden van Prince staat nog helder voor de geest."

Half jaar cel
Producenten van synthetische drugs als xtc gebruiken hun expertise en drugslabs ook om illegale geneesmiddelen te produceren, stellen de onderzoekers.

Dat is goedkoper, de pakkans is kleiner en de straffen zijn relatief laag. Waar de maximumstraf op harddrugshandel 12 jaar bedraagt, is dat voor medicijnhandel 6 jaar - overigens na een forse verhoging, want eerder was een half jaar cel de hoogste straf.

Sommige criminelen beheren tientallen webshops en leveren via de post of koeriersdiensten. China en India zijn de voornaamste bronlanden van de illegaal in Nederland verkochte medicijnen.

De illegale geneesmiddelenhandel wordt ­gefaciliteerd vanuit de legale farmaceutische sector, zagen de wetenschappers, door importeurs, groothandelaren en apothekers. Daar raken onder- en bovenwereld elkaar.

Specialisten
De politie 'is onvoldoende voorbereid op het fenomeen'. De bescheiden kennis is 'versnipperd over rechercheurs die wel eens geconfronteerd zijn met geneesmiddelen'.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft de meeste kennis van geneesmiddelen, maar de rechercheteams die op illegale medicijnen stuiten 'weten niet altijd de weg naar de IGJ te vinden'.

Het overlijden van Prince staat nog helder voor de geest
Ilse van Leiden

Veel officieren van justitie en rechters hebben volgens de onderzoekers vooralsnog weinig kaas gegeten van het onderwerp. Er zijn geen specialisten. De wetenschappers adviseren de overheid 'de lucratieve, groeiende business in de georganiseerde misdaad' aandacht te geven in opleidingen.

De politie moet 'een expertisepunt' inrichten en partijen moeten intensiever samenwerken - landelijk en internationaal. Van Leiden: "Het bundelen en borgen van kennis en de bewustwording dat de handel in geneesmiddelen onderdeel is van de georganiseerde misdaad, is een belangrijke opdracht."