Hema-baas Boekhoorn is een miljardair die alles anders doet

De deal met Hema is zeker niet de eerste waarmee de miljardair opzien baart. In de werkkamer van premier Mark Rutte, in het chique, eeuwenoude Torentje, staat een pluchen pandabeer. Een cadeautje van Marcel Boekhoorn.

"Marcel wilde iets geven wat de premier elke dag zou herinneren aan zijn belofte," zegt VVD-coryfee Hans Wiegel, vriend van Boekhoorn. "En het heeft nog gewerkt ook.''

Persoonlijkheid
Een van de rijkste mensen van Nederland stopt vijftien jaar lang zijn energie in de strijd om twee panda's. Het zegt alles over de persoonlijkheid van Marcel Martinus Jacobus Johannes Boekhoorn (Nijmegen, 1959), zeggen de mensen die hem het beste kennen.

"Veel mensen denken: wat een gedoe voor een paar van die beertjes," zegt Rob ten Heggeler, al jaren vriend én bankier van Boekhoorn. "Maar dit is helemaal Marcel. Hij hoort van anderen dat het niet kan, en wil het dan nóg liever. Hij houdt vol tot het lukt.''

Voormalig zakenpartner Ton aan de Stegge: "Ik zou al tien keer zijn afgehaakt van chagrijn en ongeduld. Hij niet. Nooit. En zo gaat het in alles.''

Marcel Boekhoorn kreeg wat hij wilde: twee panda's. Zo'n zeven jaar geleden stappen Boekhoorn en Wiegel de werkkamer van de minister-president binnen. Wiegel heeft het gesprek gearrangeerd. De steenrijke ondernemer, die eerder al de premiers Kok en Balkenende inzette voor zijn pandalobby, heeft nu ook Rutte nodig.

"We willen de dieren dichter bij de mensen brengen," zegt Boekhoorn die middag tegen de premier, in een gesprek dat volgens zowel hem als Wiegel 'prettig' verliep. Rutte was 'supersympathiek', zegt Boekhoorn. En Wiegel: "De premier was enthousiast. Hij zou zijn best doen.'' De knuffel staat er nog.

Panda-diplomatie
Al vanaf het moment dat hij zijn eigen dierentuin kocht, Ouwehands Dierenpark in Rhenen, heeft de Nijmeegse miljardair een droom: twee pandaberen. Maar daar is ook de politiek bij nodig. China geeft alleen bevriende landen het voorrecht panda's te huren, en meestal is er een intensieve lobby voor nodig.

Al snel komt Boekhoorn uit bij toenmalig premier Wim Kok. Die laat zijn officiële briefpapier graag uit de la trekken voor een staaltje 'panda-diplomatie'. Maar als Nederland in 2002 een importverbod op Chinese garnalen instelt, loopt de lobby spaak, vertelt Boekhoorn. "Dat was voor China geen feest."

Een paar jaar later probeert Boekhoorn het opnieuw. Hij raakt bevriend met premier Jan Peter Balkenende, die de komst van twee panda's naar ons land volgens de miljardair 'met verve verdedigt'. De vriendschap zal ertoe leiden dat Balkenende Boekhoorns dochter later in de echt verbindt - maar de komst van de panda's krijgt de CDA-leider niet voor elkaar.

Boekhoorn stopt niet. Ook premier Rutte wordt al snel na zijn aantreden ingezet voor de pandalobby. Het leidde in 2015, vijftien jaar na het ontstaan van de droom, eindelijk tot een deal. Ook tot verrassing van Boekhoorn zelf. Hij noemt zich vanwege de deal 'de gelukkigste man op aarde'.

In één deal bn'er
In 2005 werd Marcel Boekhoorn met één deal een bekende Nederlander en extreem vermogend. Met de verkoop van telecombedrijf Telfort, dat hij in 2004 voor 80 miljoen euro had gekocht, verwierf de toen 46-jarige ondernemer in één klap 500 miljoen euro. Sinds die verkoop komt Boekhoorn vooral in het nieuws met zijn amoureuze veroveringen en met curieuze investeringen.

Zonder succes stopte hij bakken geld in zijn favoriete voetbalclub NEC, in de Formule 1-loopbaan van zijn schoonzoon Giedo van der Garde en in de gratis krant De Pers. Maar in werkelijkheid gaat zijn energie ook de afgelopen jaren vooral in datgene waar hij écht goed in is: instappen in onbekende of onrendabele bedrijven, ze beter maken en doorverkopen.

Hij is permanent bij tientallen investeringen betrokken. Misschien wel te veel, zegt Aan de Stegge. "Maar weet je: iedereen die geld nodig heeft in Nederland, klopt bij Marcel Boekhoorn aan. En als het een goed idee is, kan hij geen nee zeggen."

Meesterzet
Een van zijn meest in het oog springende investeringen: de koop van de High Tech Campus, een reusachtig bedrijventerrein in Eindhoven. "Een meesterzet," zegt Aan de Stegge in 2015 over die aankoop. "Er zitten nu zo'n honderd innovatieve bedrijfjes op die campus. Hij zit bovenop die innovaties. Zo slim... Dat wordt een cash­machine."

Het is een van Boekhoorns beste deals, beaamt ook Ten Heggeler. "Hij helpt al die start-ups en die betalen daarvoor in aandelen. Zodra er eentje een succes wordt, zit hij op de eerste rij."

Handelsinstinct had hij als kind al. De kleine Boekhoorn liep geen krantenwijken, hij beheerde ze. De klasgenootjes die de krant rondbrachten, kregen de helft van de opbrengst. En Marcel hield de rest. "Hij ziet zakelijke kansen die anderen niet zien," zegt Ten Heggeler. "Dat is instinct. En hij heeft een ongekende drive - het lijkt wel of zijn dagen 48 uur duren."

Boekhoorn gaat er prat op hooguit 4 uur per nacht te slapen. Maar zijn belangrijkste kwaliteit, zeggen alle betrokkenen, is zijn ongeëvenaarde enthousiasme. "Ik ken niemand die zo positief is als hij," zegt Ten Heggeler. "Als ik bij hem ben geweest, kom ik altijd terug vol positieve energie. Dat is een gave."

Belazerd
Maar mislukkingen zijn er ook. Zelfs in de dierentuin: zo blij als Boekhoorn was met de panda's, zo belazerd voelde hij zich ooit na de aankoop van een zeldzame witte krokodil. Toen het beest uit Taiwan de eerste Nederlandse regenbui over zich heen kreeg, bleek het om een doodgewoon groen exemplaar te gaan.

Zo gaat het zakelijk ook regelmatig. "Denk nou niet dat alles wat hij aanraakt in goud verandert,'' zegt Ten Heggeler. "Van elke tien investeringen zijn er twee 'kassa', zoals hij het noemt - maar er mislukken er ook altijd wel een paar."

Het ter ziele gaan van De Pers is bekend. Maar nog veel pijnlijker was zijn bemoeienis met Telegraaf Media Groep (TMG).

Boekhoorn kocht 5 procent van de aandelen en sloot op de achtergrond een deal met investeringsfonds Cyrte. Maar toen de koers in elkaar stortte, ontkende Cyrte-­topman Botman die afspraak.Boekhoorn reageerde furieus. Hij spande een proces aan tegen Botman, die hij een 'laaienlichter met een stropdas' noemde, en eiste tientallen miljoenen terug.

"Ik vond het niks voor hem," zegt Ten Heggeler. "Marcel gaat zelden voor de confrontatie. Normaal accepteert hij zijn verlies, hoe groot ook. Het werd gewoon een heel persoonlijke toestand.''

Winst deelt hij
Het is doorgaans juist een van Boekhoorns krachten, zeggen de mensen die hem kennen: het verlies neemt hij, de winst deelt hij. Zo was het al toen hij Telfort verkocht: zijn voetbalteam, Oranje Blauw 4, deelde collectief in de winst. Van de linksback tot de rechtsbuiten, allemaal gingen ze na een feestje naar huis met een paar ton op de bank en een mooi horloge.

Ook zijn bankier Ten Heggeler merkt het. "Als hij een mooie deal sluit, geeft hij soms een deel van de winst aan de bank. Ik kan u verzekeren: dat doet echt niemand. Maar Marcel zegt altijd: 'als je niet kunt delen, kun je ook niet vermenigvuldigen'."

Hans Wiegel merkte het rond de deal met de panda's ook. "Ik belde om hem te feliciteren met de panda's. Bleek hij op dat moment aan het staatsbanket te zitten, met de president van China en de koning van Nederland. Maar hij nam gewoon op! 'Voor jou neem ik altijd op,' zei hij. Prachtig. Wie doet dat nou?"

Gorillaverblijf
Bij Boekhoorn, weet Wiegel, gaan de dingen altijd net even anders. Neem alleen al zijn kantoor, zegt de VVD-coryfee. "Het is een wonderlijke plek, recht boven het gorillaverblijf in zijn dierentuin. Je kijkt door een luik zo dat hok in. Je kunt er zelfs een banaan in gooien, en zien hoe ze 'm opvreten. Persoonlijk vind ik het doodeng.''

Boekhoorn zelf: "Zes gorilla's eten uit mijn kantoor. Dat heeft niemand!" Ook al moeten zijn gorilla's het doen met broccoli, omdat bananen slecht voor de tanden zijn, Boekhoorn is resoluut: "Ik vind mijn torentje leuker dan dat van de premier."

'Boekie' heeft maling aan conventies, zegt ook Aan de Stegge - en hij komt er nog mee weg ook. "Toen we samen nog in Telfort zaten, in 2004, stonden we op het punt een geweldige deal te sluiten met de Chinese telecomreus Huawei. We zaten met die Chinezen in een hotel in Noordwijk om het af te maken. Het was zo'n goede deal dat ik me bijna schaamde - dus ik zei tegen Marcel: 'We zeggen nu alleen nog maar aardige dingen, en dan zetten we heel snel die handtekening'.''

Verwarring
Maar het liep anders. "Ik bedankte ze netjes, daarna kreeg Marcel nog even het woord. Zegt hij: 'Ja, ik ben ook blij, maar ik heb nog wel een dingetje: ik wil twee pandaberen van jullie'. Bloedserieus, hè? De tolk vroeg me: 'Mr. Ton, is he serious?' Ik zei: 'Ik ben bang van wel.' De verwarring aan tafel was compleet."

Maar de verwarring verdween, en de megadeal ging gewoon door. "Uiteindelijk konden ze er toch om lachen, omdat het Marcel was. Hij doet alles anders. En hij komt overal mee weg."