'De vrouw beslist over abortus? Dat valt nog altijd tegen'
Nog altijd is het recht van de vrouw om zelf over zwangerschap te beslissen wankel en onvolledig, betogen Zohra Moosa en Myra ter Meulen van Mama Cash in dit opiniestuk.
In El Salvador kan een vrouw in de gevangenis terechtkomen omdat zij een abortus heeft ondergaan. In de VS voorspelt men dat de abortuswet vernietigd zal worden. Vergeleken daarmee lijkt in Nederland alles in orde. Toch?
In Nederland werd abortus gedecriminaliseerd in 1984, na meer dan tien jaar van feministisch activisme. De meest zichtbare actiegroep op dit gebied was Wij Vrouwen Eisen, mede-opgericht in 1974 door Marjan Sax, die in 1983 Mama Cash zou starten. Drie eisen had de groep: abortus uit het Wetboek van Strafrecht, abortus in het ziekenfondspakket, de vrouw beslist.
Vandaag de dag is aan géén van deze eisen helemaal voldaan.
Laten we beginnen met de derde eis: 'de vrouw beslist'. Voor sommige vrouwen gaat dit op. Ze komen erachter dat ze ongewenst zwanger zijn, voeren een gesprek daarover met hun huisarts en maken dan een afspraak voor een ingreep.
Niet ondersteund
Veel andere vrouwen komen door folders of online advertenties in contact met Er is Hulp, een onderdeel van de anti-abortusorganisatie Schreeuw om Leven. Ook actief op dit vlak is Siriz, een hulpverleningsinstantie die voortkomt uit de Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind (VBOK).
Beide zeggen vrouwen die ongewenst zwanger zijn te willen helpen, maar willen hen eigenlijk van een abortus afhouden. Het zijn dus wolven in schaapskleren.
We hebben het hier niet over een onbetekenend splinterclubje. Siriz ontvangt 1,7 miljoen euro per jaar van de Nederlandse overheid, terwijl de abortusklinieken van Casa, die 50 procent van de abortussen in Nederland uitvoerden, niet gered werden door de overheid toen Casa vorig jaar failliet ging.
Abortus wordt nog altijd behandeld als een criminele kwestie in plaats van een medische zaak
Vrouwen 'mogen' dus zelf beslissen, maar die vrije keus wordt niet door de overheid ondersteund. Sterker nog, de overheid steunt organisaties die informatie bieden die gebaseerd is op geloof in plaats van op zelfbeschikking.
ChristenUnie
Een ander punt dat niet past bij 'de vrouw beslist' is de wettelijk verplichte wachttijd van vijf dagen. Dit lijkt voort te komen uit de overtuiging dat vrouwen niet werkelijk in staat zijn om over hun eigen lijf en leven te beslissen.
Dan de tweede eis: abortus in het ziekenfondspakket. Die is vervuld. Toch is inmiddels wel de anticonceptiepil voor vrouwen boven de 21 jaar uit het basispakket gehaald - waarom? Anticonceptie dient zo toegankelijk mogelijk te zijn, dus deze maatregel werkt eigenlijk averechts als je de reproductieve rechten en gezondheid van vrouwen wilt bevorderen.
Bij de eerste eis - abortus uit het Wetboek van Strafrecht - is het glashelder: hieraan is nog niet voldaan. Abortus wordt nog altijd behandeld als een criminele kwestie in plaats van een medische zaak; alleen ziekenhuizen en klinieken met de juiste vergunning mogen de abortusprocedure aanbieden, anders is het een misdrijf.
Deze wet zorgt er bijvoorbeeld voor dat de abortuspil niet verkrijgbaar is bij de huisarts, zoals GroenLinks en PvdA begin dit jaar voorstelden. In het vorige kabinet maakte minister Schippers plannen om de abortuspil door de huisarts te laten verstrekken. Sinds de vorming van dit kabinet houdt de ChristenUnie de wetgeving tegen.
Laagdrempelig
Die pil, die bij zwangerschappen tot negen weken een miskraam veroorzaakt, zou vrouwen in staat stellen thuis het proces te doorlopen. Waarom is dit controversieel? Als we vrouwen vertrouwen om zelf te beslissen en we hun recht hierop willen waarmaken en beschermen, moet abortus juist zo toegankelijk en laagdrempelig mogelijk zijn.
De politiek gebruikt abortus om stemmen te winnen, het recht van vrouwen op zelfbeschikking is daaraan ondergeschikt. Dat geldt voor de VS, El Salvador én voor Nederland.
Bijna 35 jaar nadat ze voor het eerst uitgesproken werden, zou je bijna dezelfde drie eisen kunnen stellen: abortus uit het wetboek van strafrecht. De abortuspil bij de huisarts en de anticonceptiepil in het basispakket. De vrouw beslist.
