Erfpachtstress bij zelfbouwers in Noord
Pionier en zelfbouwer Zeyhan Güvenç kocht in 2014 een kavel in Amsterdam-Noord, net voor het nieuwe erfpachtstelsel. Hij mag tot zijn spijt en verbazing niet overstappen naar eeuwigdurende erfpacht, omdat het pand deels een werkbestemming heeft.
Hij wordt nog altijd vrolijk als hij aan de begintijd denkt. "Zand tussen je tenen," zegt zelfbouwer Zeyhan Güvenç (45). Zijn hele gezin was enthousiast. Güvenç' echtgenote Dieuwertje (41) bleek niet bang voor de ruige omgeving en de eerste woordjes van hun zoon Thomas Mert (5), toen twee, waren niet 'papa' of 'mama', maar 'bouwen, bouwen'. Dochter Lara Fie (2) was nog niet geboren.
Güvenç werd eind 2014 erfpachter van een kavel - later Klaprozenweg 47-G - in Amsterdam-Noord. "Ik was de eerste zelfbouwer van lichting 2014 die klaar was en in 2015 konden we verhuizen," aldus Güvenç. "Wij stonden met ons huis nog lang moederziel alleen in het zand."
Overstappen niet mogelijk
Intussen had de gemeente in dezelfde periode, 2014, besloten het erfpachtstelsel te wijzigen en werd per juli 2016 eeuwigdurende erfpacht ingevoerd. Eigenaren van woningen op voortdurende erfpacht kunnen sindsdien overstappen. Güvenç vond het destijds al een domper dat hij voortdurende erfpacht kreeg.
"Je trekt in een nieuw huis en krijgt de oude erfpacht, terwijl nieuwkomers het nieuwe stelsel kregen." Hij schikte zich in dat lot en besloot over te stappen. Maar na lang corresponderen tapt de gemeente uit een ander vaatje. Güvenç krijgt de nieuwe, eeuwigdurende erfpacht helemaal niet.
Commerciële kavel
De reden is dat Güvenç en andere huizenkopers in Buiksloterham erfpacht hebben die voor minimaal twintig procent wordt aangemerkt als een commerciële kavel. Commerciële grond blijft in het nieuwe Amsterdamse erfpachtstelsel voorlopig gewoon voortdurende erfpacht.
Dat betekent dat eigenaren van panden met een combinatie van woon- en werkruimte niet kunnen overstappen naar de nieuwe erfpacht. Maar dat is hun lange tijd niet verteld.
Güvenç is in alle staten. "Wij zijn pioniers, die Amsterdam door een moeilijke periode hebben gesleept," zegt hij. "Midden in de crisis, toen projectontwikkelaars, woningcorporaties en commerciële partijen afhaakten, zijn wij als eerste begonnen ons huis te bouwen op woest terrein."
Wij zijn pioniers, die Amsterdam door een moeilijke periode hebben gesleept. En nu zijn wij degenen die worden gestraft
"Inmiddels is het hier een gezellige boel. Alle zelfbouwers helpen elkaar. Dit was precies zoals de gemeente het bedoeld heeft. En nu zijn wij degenen die worden gestraft en geen eeuwigdurende erfpacht krijgen."
Geduld hebben
Al die tijd heeft de gemeente de zelfbouwers onvoldoende geïnformeerd over hoe de veranderingen rond erfpacht voor hun kavels in elkaar steekt. Güvenç kwam zelf met vragen, maar kreeg steeds weer andere antwoorden.
Hij moest vooral geduld hebben, kreeg hij te horen, maar in november ontving hij een brief waarin stond dat eeuwigdurende erfpacht alleen mogelijk is voor erfpachters met uitsluitend de bestemming wonen.
Voor de commerciële erfpachter met kantoor of bedrijf aan huis wordt pas in een later stadium een overstapregeling bedacht, zo had de gemeente besloten. Onduidelijk blijft of de erfpachters in Buiksloterham met woon-werkruimte daarmee geholpen zullen zijn.
Sommige ambtenaren hebben gezegd dat de zelfbouwers eerst hun pand moeten scheiden in een deel met de bestemming wonen en een ander deel met de bestemming commercieel.
Volgens Güvenç moet de gemeente dapper zijn. "Amsterdam verandert de bestemming van dit vroegere industriegebied stukje bij beetje. Als ze ons in één keer de bestemming wonen geven, zijn we klaar." Hij heeft zich gewend tot de gemeenteraad, waar begrip klinkt voor zijn situatie. Een oplossing heeft dat nog niet opgeleverd.
85 pechvogels
Bewoners als Zeyhan Güvenç willen overstappen naar eeuwigdurende erfpacht. Daarbij worden de erfpachtkosten nog maar één keer vastgesteld, in plaats van elke vijftig jaar opnieuw, zoals bij voortdurende erfpacht. Dit was de belangrijkste reden om een nieuw erfpachtstelsel in te voeren. Na vijftig jaar is de erfpachtgrondwaarde zo gestegen dat de erfpachtkosten grote sprongen maken, waar de meeste erfpachters niet op rekenen.
De gemeente laat in een reactie weten dat erfpachtrechten met een commerciële bestemming niet kunnen overgaan op het nieuwe erfpachtstelsel. Hetzelfde geldt voor mensen als Güvenç, die gemengde erfpacht hebben: grond waarop je niet alleen mag wonen, maar ook werken.
In Buiksloterham zijn volgens Amsterdam 85 gevallen waar sprake is van gemengde erfpacht. Die kunnen overstappen naar erfpacht met alleen woonbestemming als het bestemmingsplan dat toelaat. Dat is bij Güvenç niet het geval.