Direct naar artikelinhoud

Centrale hal CS krijgt een trap: de Cuyperstrap

Midden in de hal van CS wordt een trap gebouwd naar de metro's. Wat op het eerste oog eenvoudig lijkt, is een klus die met chirurgische precisie moet worden uitgevoerd.

Impressie van de Cuypershal inclusief de trap naar de metrohal.Beeld Gemeente Amsterdam

Net als je denkt: dat had die Pierre Cuypers eind negentiende eeuw toch niet helemaal goed gezien, onthult Dries van Heusden dat Cuypers juist degene was die kennelijk wél een vooruitziende blik had. Want de trap die binnenkort gebouwd wordt midden in de hal van het Centraal Station, de Cuypershal, blijkt de architect zelf destijds ook al te hebben ingetekend.

Ondergronds gangenstelsel
Vanaf de oplevering van het stationsgebouw in 1889 tot ergens voor de Tweede Wereldoorlog was het voor reizigers kennelijk de gewoonste zaak van de wereld om met een trap af te dalen naar een ondergronds gangenstelsel dat zich bevond onder het Stationsplein. Maar omdat ooit, het is niet duidelijk wanneer en waarom, dat gangenstelsel niet meer nodig werd geacht, werd besloten het dicht te gooien met zand en de trap te slopen.

Was het toenmalige stadsbestuur net zo visionair geweest als de architect van destijds, dan hadden de huidige bestuurders zich naar het zich laat aanzien een enorme investering kunnen besparen.

En dan had Van Heusden zich de afgelopen anderhalf jaar flink minder het hoofd hoeven breken over de vraag hoe hij en zijn collega's in hemelsnaam een trap kunnen bouwen boven op een metrobuis, midden in een stationshal, als onderdeel van een monumentaal en o zo kwetsbaar architectonisch bouwwerk.

Missing link
Want Van Heusden heeft gepiekerd en geprakkiseerd, gerekend en getekend. Als projectleider kreeg hij de opdracht om een trap aan te leggen die reizigers in staat zou stellen om van de metro naar de tram te wandelen, zonder eerst het stationsgebouw te moeten verlaten.

De trap is in die zin een beetje een missing link: wie nu overstapt van trein op metro, moet eerst het gebouw uit om op het plein gebruik te maken van een van de drie metro-ingangen.

Die trap komt er dus, met de bouw wordt begonnen in de eerste week van januari. Vanuit de stationshal kom je zo in een keer terecht in de verdeelhal van de metro's die CS aandoen. Doordat ook de toekomstige fietsenstalling in het Open Havenfront uitkomt in deze verdeelhal, zal het leven op het Stationseiland voor een groter deel ondergronds van karakter worden. 

Het kost 6,2 miljoen euro, maar dan heb je ook wat. Dat die enorme rekening niets te maken heeft met geld over de balk smijten, realiseer je je pas echt als Van Heusden schetst welke inspanningen nodig zijn voor het plaatsen van een trap.

De trap is een missing link: wie nu overstapt van trein op metro, moet eerst het gebouw uit om op het plein gebruik te maken van de metro-ingangen

Werken in de stad is altijd al priegelen op de vierkante meter, maar een vloertje breken, een gaatje graven en een trapje aanleggen in zo'n complexe omgeving als Amsterdam CS vergt het uiterste van Van Heusden en zijn collega's. Je mag niet drillen of jekkeren, je mag niet bemalen, je mag niet met zwaar materieel werken, je mag nauwelijks herrie maken. Je mag, zeg maar, niks. Ja, ervoor zorgen dat de reizigers niet te veel hinder ondervinden, dat mag je.

Chirurgisch slopen
"De vloer is slap," zegt Van Heusden. "Dus alles wat we weghalen, moet worden afgevoerd in kleine hoeveelheden, met kleine apparatuur, anders zakken we er zo door. Het gebouw is niet stevig en ook de metrobuis is niet gebouwd om er een trap op aan te leggen."
 
"We moeten in het verdeelstation bijvoorbeeld een gat maken van acht bij drie meter: om al te veel trillingen te voorkomen, gaan we dat doen met een lintzaag, waarbij het beton in blokjes wordt weggezaagd en afgevoerd. Chirurgisch slopen heet dat."

Het zijn maar enkele van de ingewikkeldheden waarmee de bouwers van de trap rekening moeten houden de komende maanden. Gespannen is Van Heusden niet, zijn nachtrust is niet in gevaar.

"We hebben alles tien, twintig, dertig keer doorgerekend en doorgedacht. Iedere keer weer stelden we ons de vraag: als we dit doen, wat kan er dan misgaan? Alles gaat goed. En alles zal ook goed moeten gaan, want als het fout gaat, zijn de gevolgen niet te overzien."

Het gebouw is niet stevig en ook de metrobuis is er niet op gebouwd