Direct naar artikelinhoud

Rijksmuseum restaureert de Nachtwacht in 2019 op zaal

De Nachtwacht krijgt een grondige restauratie. Aan de oppervlakte van het doek is 'een lichte waas verschenen'. Het schilderij van Rembrandt blijft te zien voor het publiek: er komt een speciale vitrine.

Directeur Taco Dibbits van het Rijksmuseum kondigt onder grote belangstelling aan dat De Nachtwacht, van Rembrandt gerestaureerd gaat worden.Beeld anp

Het Rijksmuseum begint in juli 2019 'voor het oog van het publiek' met het grootste onderzoeks- en restauratieproject in de geschiedenis van het museum.

Directeur Taco Dibbits maakte dat dinsdagochtend bekend in de Nachtwachtzaal. Hij deed dat in aanwezigheid van burgemeester Femke Halsema - de stad is sinds 1642 eigenaar van het schilderij - en cultuurminister Ingrid van Engelshoven - de staat heeft het doek al meer dan 200 jaar in bruikleen.

'Het meest ambitieuze werk van Rembrandt van Rijn' wordt op zaal gerestaureerd; de vaste vitrineontwerper van het Rijksmuseum ontwikkelt een speciale vitrine met 'ultrawit glas', waardoor bezoekers de restauratie vanaf zeven meter afstand kunnen volgen.

Rembrandtjaar
De restauratie is ook online te volgen en de Amsterdamse documentairemaker Oeke Hoogendijk, die eerder een film maakte over de jarenlange verbouwing van het museum, gaat het proces van begin tot eind volgen.

Dat de restauratie begint in het Rembrandtjaar 2019 is een 'gelukkig toeval', aldus Dibbits.

"Door de kennis die we hebben opgedaan met de restauratie van Rembrandts Marten en Oopjen en de expertise die we daarmee in huis hebben gehaald, denk ik dat nu hét moment is. De Nachtwacht kan nog honderden jaren mee, dus we kunnen het blijven uitstellen, maar het is onze plicht het schilderij zo goed mogelijk te presenteren aan het publiek. Want De Nachtwacht is van ons allemaal." 

Monnikenwerk
De restauratie is nodig, omdat er aan de oppervlakte van het doek 'een lichte waas verscheen'. Ook zijn er verkleuringen in de retouches die in 1976 zijn aangebracht nadat De Nachtwacht zwaar was beschadigd met een mes. Bovendien is het vernis vergeeld. 

Hoe lang het proces precies gaat duren, durft Dibbits niet te zeggen, maar het kost alleen al 77 dagen om het schilderij - 3,79 bij 4,53 meter - met een scan in kaart te brengen.

"Het onderzoek zal maanden duren, op basis daarvan maken we een inschatting hoelang we nodig hebben voor de restauratie," aldus Dibbits. "Dat kan een aantal jaren duren, want het schilderij is groot en restauratie is monnikenwerk. En je komt steeds weer andere dingen tegen, dat maakt het ook zo spannend."

Vermist
Dibbits hoopt dat er ook meer duidelijk wordt over het stuk dat in 1715 van de linkerkant van De Nachtwacht is gesneden, omdat het niet in het Stadhuis - nu het Koninklijk Paleis - op de Dam paste.

"Sindsdien is dat vermist. Nederlanders houden van opruimen, dus ik denk niet dat het bij ons op zolder ligt. Maar kunstenaars ­waren zuinig op doek, dus we hopen dat het is hergebruikt en dat we delen terugvinden."

Lees ook: De Nachtwacht heeft al heel wat beproevingen doorstaan en Restauratie van De Nachtwacht is 'een spannende klus'

Bekijk het interview met Rijksmuseum-directeur Taco Dibbits: 

Twitter bericht wordt geladen...

Beeld van de vorige restauratie van De Nachtwacht: 

Bezoekers bekijken de voortgang van de restauratie van De Nachtwacht door de ramen van de tijdelijke studio in het Rijksmuseum, 1975-76.Beeld Rijksmuseum
Schilderijenrestauratoren Roy Hesterman en Luitsen Kuiper tijdens de behandeling van de Nachtwacht in 1975-76.Beeld Rijksmuseum

25 restauraties

De Nachtwacht is ten minste 25 keer eerder 'behandeld' in zijn bijna 400-jarige bestaan. Bijvoorbeeld na de Tweede Wereldoorlog - in de oorlog was het doek op een veilige plek ondergebracht, samen met 30.000 andere kunstwerken uit het Rijksmuseum. 

In 1911 werd De Nachtwacht aangevallen met een mes, waarbij alleen vernis­lagen beschadigd raakten; op 6 april 1990 spoot een man zuur op het schilderij, maar door snel handelen van een beveiliger werd toen ook alleen het ­vernis aangetast.

Op 14 september 1975 maakte een verwarde man 12 sneden in het doek, sommige dwars door het bedoekingsdoek heen. Het schilderij werd destijds ook gerestaureerd op zaal, maar achter een wand met vensters. Het publiek kon de voortgang alleen volgen als er níet werd gewerkt; zodra de restaur­a­toren aan het schilderij werkten, gingen de gordijnen dicht.