Hoe kon het zo misgaan bij MC Slotervaart?

Vijf vragen en antwoorden over het faillissement van MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen, dat donderdag werd uitgesproken.

1. Wie zorgt er voor goede ziekenhuiszorg in Nederland?
Zorgaanbieders en verzekeraars moeten samen afspraken maken over de behandelingen in een ziekenhuis en de vergoeding daarvan. De zorgverzekeraars hebben zelfs een wettelijke plicht om genoeg zorg in te kopen.

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) ziet daarop toe. Daarnaast houdt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd toezicht op de kwaliteit en veiligheid van de geleverde patiëntenzorg. Het ministerie van Volksgezondheid grijpt pas in als de bereikbaarheid van spoedeisende hulp en acute verloskunde in de regio's in gevaar komen.

2. Waarom hebben de zorgverzekeraars niet voorkomen dat deze ziekenhuizen omvielen?
Simpel gezegd: verzekeraars vinden dat ze op aarde zijn om zorg te regelen voor hun verzekerden, niet om specifieke ziekenhuizen financieel te ondersteunen. Op de website van Zilveren Kruis, de verzekeraar die er het meest bij betrokken is, staat letterlijk: 'Wij zijn zeer terughoudend bij het financieren van zorginstellingen.'

Beide ziekenhuizen draaiden al lange tijd met verlies, naar eigen zeggen omdat ze peperduur extern personeel moesten aantrekken door de moeilijke arbeidsmarkt. De zorgverzekeraars eisten dat met reorganisaties de rode cijfers zouden verdwijnen, maar door die ingrepen was er steeds te weinig geld in kas om de rekeningen te betalen. Uiteindelijk trokken alle verzekeraars en de banken de stekker eruit.

3. Was er dan geen enkele bereidheid de ziekenhuizen te redden?
Daar begint het grote vingerwijzen: volgens de ziekenhuistop werden plannen voor ingrijpende reorganisaties van beide locaties niet door de geldschieters gesteund. Zilveren Kruis heeft een andere lezing.

De verzekeraar zegt zijn best te hebben gedaan om de ziekenhuizen overeind te houden. Een grote vordering werd tijdelijk niet opgeëist. Begin oktober vroegen de ziekenhuizen echter toch weer onverwachts om extra geld. Toen was het vertrouwen weg en ging de geldkraan dicht.

4. Hadden de toezichthouders, de NZA en de zorginspectie, niet eerder moeten ingrijpen?
In juli kregen beide ziekenhuizen al de opdracht van de inspectie om een plan op te stellen waardoor goede patiëntenzorg werd gegarandeerd, ondanks de geldproblemen.

Maar de waakhonden beoordelen niet of een ziekenhuis terecht failliet gaat of niet en geven al helemaal geen geld. Inmiddels houden teams van uur tot uur contact en wordt gekeken of de zorgverzekeraars hun zorgplicht vervullen en patiënten netjes overplaatsen.

5. Waarom grijpt de minister van Medische Zorg niet in? En waarom redden wij in Nederland wel banken, maar geen ziekenhuizen?
De minister, Bruno Bruins, wil zelf niet reageren op die prangende vragen, ondanks meerdere verzoeken. Hij hoeft officieel ook alleen verantwoording af te leggen aan de Tweede Kamer. Zijn woordvoerder laat weten dat de bewindsman 'is aangehaakt, niet de regie voert'.

Want zo is de niet-spoedeisende ziekenhuiszorg nu eenmaal geregeld in ons land: zorgverzekeraars en aanbieders moeten samen hun boontjes doppen, met de toezichthouders op de achtergrond. En als het helemaal misgaat, is het een zaak geworden van waakhonden, bewindvoerders en curatoren.