Huizen worden gekocht door beleggers. Is dat erg?

De markt faalt. De overheid reguleert te veel. Er is te weinig gebouwd. Huizenkopers draaien door en bieden te hoog. Het kapitalisme heeft alles en iedereen in de greep. Beleggers drijven de prijzen op door grote risico's te nemen.

Ziehier de opbrengst van een avond praten over de Amsterdamse woningmarkt en de rol die beleggers op die markt spelen, onder meer naar aanleiding van verhalen in Het Parool.

De particuliere beleggers, het onderwerp van gesprek, lieten verstek gaan, op twee insprekers na.

Marjolein Moorman, fractievoorzitter van de PvdA en een van de initiatiefnemers voor de bijeenkomst, hoopte dat de experts antwoord konden geven op vier vragen: wat is er aan de hand, is dat een probleem, verdient dat bijsturing en zo ja, hoe dan?

Veranderde functie
Het bondigste antwoord kwam van Frans Schilder, onderzoeker van
het Planbureau voor de Leefomgeving: de problemen op de Amsterdamse woningmarkt zijn zo complex dat de komende twee jaar geen oplossingen te verwachten zijn.

Grootste probleem, zo stelden verschillende experts, is dat de functie van een huis in Amsterdam is veranderd.

"Een huis is meer dan enkel een thuis, het is de bank geworden," zei Richard Ronald, hoogleraar planologie aan de UvA.

Investeren in huizen is in deze tijd van economische voorspoed, groei van de stad en lage rente bijna een garantie voor grote winst en dus stroomt vermogen naar de huizenmarkt.

Onderzoekster Maartje Martens liet zien dat de huizenprijzen stijgen, maar de omvang van de hypotheken juist slinkt. Conclusie: huizen worden gekocht door partijen met veel geld: beleggers.

Is dat een probleem? Daarover zijn de meningen verdeeld. Aan de ene kant zijn beleggers hard nodig, omdat ze voor huurwoningen zorgen, zei Christian Lennartz, woningmarkteconoom van de Rabobank. "Maar dan moeten ze hun woningen wél betaalbaar verhuren."

Stedelijk geograaf Cody Hochstenbach onderscheidde drie soorten beleggers. Allereerst de institutionele beleggers als pensioenfondsen, die vooral investeren in nieuwbouw. Dan zijn er de grote pandjesbazen. Die zijn belangrijk, omdat ze zorgen voor particuliere huurwoningen in de stad.

De derde groep bestaat uit kleinere beleggers, veelal particulieren met twee tot vijftig woningen in portefeuille.

Prijsopdrijving
Deze categorie groeit snel, hun aandeel op de huizenmarkt is verdubbeld, ze zijn inmiddels goed voor 16 procent van de woningaankopen. Zij vragen vaak de hoogste huren, op jacht naar rendement. "Terwijl zij vaak niet weten wat hun taken als verhuurder zijn," aldus Hochstenbach.

75%

Bijna 75 procent van de huizen die vorig jaar werden verkocht, ging voor meer dan de vraagprijs weg.

Dit alles kan leiden tot prijsopdrijving, al is die niet alleen toe te schrijven aan beleggers, zei Lennartz. "Bijna 75 procent van de woningen die in 2017 zijn verkocht, ging boven de vraagprijs weg. Kopers zijn bang achter het net te vissen."

Eenvoudige oplossingen kwamen niet op tafel. Een overdrachtsbelasting voor beleggers heeft in Engeland geholpen, of een plicht dat de koper zelf in het huis gaat wonen. Maar dat is symtoombestrijding, zegt Hochstenbach. De echte oplossing is het falen van de markt te bestrijden. Maar ja, hoe doe je dat?

Over één oplossing waren partijen het eens: Amsterdam moet heel veel bouwen. Zo veel dat de stad eindelijk aan de vraag kan voldoen en dan ook nog betaalbaar, graag.

Een eerste stap naar een oplossing kan ook een kleine zijn. Het zou helpen als particuliere beleggers niet meer streven naar maximale winst, zei Ellen Koopmans, een 'kleine' particuliere belegger.

Misschien kan de gemeente die beleggers eens uitnodigen voor een gesprek om hen hiertoe te motiveren. In dat licht was de hoorzitting een goede eerste aanzet.

Lees ook: 'Een huis verkopen is geen kunst, een volgend huis vinden wel'