Direct naar artikelinhoud
Klapstoel

Iris Hond: 'De klassieke wereld is stijf'

Iris Hond (1987) is pianist. Na een album met klassieke muziek verscheen vorig jaar Dear world, met eigen werk, waarin ze ook andere muziekstijlen verwerkte. Deze week begon haar theatertournee Bewogen.

Iris Hond op de klapstoelBeeld Harmen de Jong

Harderwijk
"Mijn ouders waren, nee, zijn oude hippies. Mensen als Henk Schiffmacher, Fong Leng en Jan Cremer kwamen bij ons over de vloer. Ik ben heel vrij opgevoed."

"Ik werd gestimuleerd mijn eigen weg te gaan, niet bang te zijn voor de mening van anderen. En dat in Harderwijk, dat best behoudend was."

"Thuis stond een vleugel. Op mijn derde ben ik erachter gaan zitten en ik ben eigenlijk nooit meer opgehouden met pianospelen. Ik wist al vroeg wat ik wilde worden: concertpianiste worden. En als dat niet zou lukken dolfijnentrainer."

Summa cum laude
"Ja, te gek, toch, summa cum laude afgestudeerd aan het conservatorium van Den Haag. Op mijn veertiende ging ik er al naar toe. Ik was er een buitenbeentje."

"De klassieke wereld is vaak behoudend en wat stijf. Ik was toen al ­bezig met mijn Vliegende Vleugel, een piano op wielen die je achter een auto kunt hangen. Dat vonden ze op het conservatorium vréselijk. Erg jammer."

"En toen ik een platencontract kreeg bij Decca is er helemaal niemand naar me toegekomen om me te feliciteren. Misschien speelde jaloezie een rol. Ik zat er erg mee in mijn maag. Ik deed in hun ogen rare dingen, maar ik studeerde wel hard."

Rachmaninoff
"Hij en Chopin zijn mijn favoriete componisten. Chopin is wat ingetogener en eleganter. Rachmaninoff is heel lyrisch, filmisch soms ook. En expressief. Als klein meisje droom je ervan later Rachmaninoff te spelen."

"Mijn handen, die voor een vrouw heel groot zijn, zijn gemaakt voor Rachmaninoff. Om als pianist in vorm te blijven studeer ik veel klassiek. Maar ik schrijf voornamelijk zelf. Ik vind het leuk etudes te schrijven waarvan ik denk dat ik ze niet kan spelen. Ik daag mezelf altijd uit."

Leonard Cohen
"Ach, lieve Leonard. Mijn oma en mijn moeder waren verliefd op hem. En ik uiteindelijk ook. Ik ben zes jaar heel intensief met hem bevriend geweest. Ik leerde hem kennen via Patrick ­Leonard, de Amerikaanse producer van mijn album Dear world."

"Leonard Cohen en ik raakten snel bevriend en ik werd opgenomen in zijn familiekring. In de jaren dat ik in Los Angeles woonde, vierde ik vrijdagavond sjabbat bij hem thuis. Leonard was een op en top gentleman, een en al vriendelijkheid en voorkomendheid. Ik heb zo veel van hem geleerd."

Vliegende vleugel
"Ik was altijd zo jaloers op straatmuzikanten, die overal kunnen spelen. Toen ontmoette ik Terts Brinkhoff, de bedenker van de Parade. Hij had die vleugel staan, een ontwerp van kunstenaar Joep van Lieshout, en zocht iemand om erop te spelen." 

"Ik ben er de halve wereld mee over geweest. Nee, wagenziek word ik niet als ik rijdend speel. Ik ben wel een keer van de kruk gevallen, toen de auto in een file weer optrok. In New York heb ik een tijdje op Wall Street gespeeld, elke ochtend om 6.30 uur." 

"Mensen kwamen er speciaal vroeger voor naar hun werk, ze werden er rustig van. Zo mooi. Binnenkort treed ik op in het De La Mar. Misschien ga ik die dag in Amsterdam ouderwets parade maken op mijn Vliegende Vleugel."

Prince
"In De Wereld Draait Door had ik Purple rain gespeeld en dat had hij gehoord. Waarna ik een uitnodiging kreeg met hem op te treden. Een enorme eer. Ik naar Minneapolis, waar ik uit­gebreid sprak met zijn management. Maar net voor het concert overleed hij. Ik heb toen nog wel samen met zijn bandleden een tribute gedaan." 

"Hoe het zou zijn gegaan als hij niet was overleden: geen idee. Je kent de verhalen van Candy Dulfer over haar samenwerking met Prince? Mij werd ook gezegd dat hij me zou kunnen vragen verder met hem samen te werken, maar dan moest ik wel altijd stand-by zijn." 

"Als hij midden in de nacht zin zou hebben om muziek op te nemen, moest ik meteen naar de studio komen. Het klinkt vast heel stom, misschien zelfs arrogant, maar ik denk niet dat ik daartoe bereid was geweest. Het zou ten koste gaan van mij gezondheid."

Uiterlijk
"De vorm volgt de inhoud, vind ik. Wat? O, je bedoelt mijn eigen uiterlijk. Wat moet ik er over zeggen. De platenmaatschappij wilde me het liefst supersexy op mijn hoezen hebben. Op de hoes van mijn klassieke album zie ik er best ­glamourous uit. Maar op de hoes van Dear world, mijn album met eigen muziek, moet je even kijken voor je ziet dat ik het ben. Die cover heeft echt een verhaal, emotie." 

"Ik heb geen zin meer mezelf zonder reden op de voorgrond te zetten. Ik snap best dat het er in dit vak bij hoort jezelf te verkopen, maar ik wil vooral een verhaal vertellen, iets moois doen. Marketing, uiterlijk, ik ben er niet mee bezig." 

"Echt belangrijk vind ik mijn eigen stichting waarmee ik muziek breng naar daklozen, gevangenen en zieken."

#MeToo
"Bij Pauw heb ik verteld als conservatorium­student te zijn misbruikt door de man bij wie ik op kamers was. Ik was helemaal niet van plan dat te vertellen, maar toen werd doorgevraagd waarom ik me zo betrokken voelde bij daklozen kwam het er uit: na dat misbruik ben ik zelf dakloos geweest." 

"Ik sliep bij het Leger des Heils en ook wel in het gebouw van het conservatorium. Ik leidde een dubbelleven: mijn ouders, waar ik in het weekend naartoe ging, vertelde ik niets. Ik was bang dat mijn vader die man wat zou aandoen en in de gevangenis zou komen of van woede een hartaanval zou krijgen."

"Vlak na mijn verhaal bij Pauw brak #MeToo los. Ik heb nooit de neiging gehad bekend te maken wie mij misbruikt heeft. Ik heb hem nog wel een keer ontmoet. Ik fietste door zijn straat, ik zocht het een beetje op dus, en toen zag ik hem buiten staan. Het werd een nare confrontatie."

Ik ben wel een keer van de kruk gevallen, toen de auto in een file weer optrok
Je zou iedereen een groot plezier doen niet meer te zingen, zeiden ze. Daarna was ik echt bang om te zingen, om te praten zelfs

"Toen ik iets lelijks tegen hem terugzei, zag ik dat hij schrok. Toen voelde ik me, heel debiel, nog schuldig ook. Een traumatische ervaring doet zulke rare dingen met je. Slachtoffers van misbruik schamen zich, voelen zich schuldig en er is vaak ook nog sprake van loyaliteit ten opzichte van de dader."

Zingen
"Op het conservatorium kreeg ik solfège en moest ik zingen van bladmuziek. Dat was geen succes. 'Je zou iedereen een groot plezier doen hier niet meer te zingen,' werd er gezegd. Dat heb ik toen inderdaad heel lang niet meer gedaan. Ik was echt bang om te zingen, om te praten zelfs." 

"Maar in Amerika vroeg Patrick me een demo in te zingen van een vocaal nummer dat ik had geschreven. Hij beloofde dat we een goede zangeres zouden vinden voor de echte opnames. Maar het werd steeds uitgesteld. Bij het mixen vroeg ik: Wanneer komt die zangeres eigenlijk? Zei hij: 'Die staat al op de band.' " 

"Nu zing ik regelmatig. En ik vind het zo leuk. Leonard Cohen heeft me tips gegeven: 'Gewoon je mond heel dicht tegen de microfoon en dan maar fluisteren.' Zangles? Nee, heb ik niet. Misschien een beetje bang dat de ­eigenheid eraf gaat?"

Auschwitz
"Mijn vader had een Joodse vader, mijn opa dus. In de oorlog overleefde opa als enige van het gezin de holocaust. Vanuit een kast waarin hij verscholen zat, zag hij hoe de anderen werden weggevoerd. Ze zijn vermoord in Auschwitz en Sobibor." 

"Ik had er als kind vreselijke nachtmerries over, maar mijn vader wilde nooit over de oorlog praten, zoals zijn vader dat ook nooit wilde. Toen ik werd gevraagd de muziek te schrijven voor een theaterbewerking van The Pianist, de film over een pianist in het getto van Warschau, wist ik: ik móet naar Auschwitz. Mét mijn vader."

"Hij is van de tweede generatie oorlogsslachtoffers, ik van de derde. Hier moest het stoppen, vond ik, voor ik het trauma zou doorgeven aan een vierde generatie. Ons bezoek aan Auschwitz heeft zo veel veranderd; eindelijk is het zwijgen doorbroken."

Charles Aznavour
"Ik moest meteen aan Matthijs denken toen ik het hoorde. Ik heb hem ook gelijk een appje gestuurd: gecondoleerd. Ik ben met Franse chansons opgegroeid. Mijn ouders draaiden Aznavour, maar ook Yves Duteil en Jacques Brel." 

"Ik houd er ook van, maar kan er niet uren naar luisteren. Ik houd vooral van de herinneringen die zulke muziek bij me oproept."

Eddie van Halen
"Ook leren kennen via Patrick. In mijn eerste week in Amerika, zei hij: 'We gaan vanavond uit eten met Eddie, een gitarist die ook uit Nederland komt. Kunnen jullie met elkaar praten." 

"Eerst liet hij me wat video's zien van optredens van de groep van Eddie. Ik zag stadions vol mensen en dacht: zo zo. Toen we 's avonds in een sushitent zaten, kwamen er telkens mensen handtekeningen vragen. En dan echt met trillende handen en bevende lippen."

"Aan Eddie vroeg ik nog hoe het kon dat hij zo beroemd was in Amerika en in Nederland niet. Later in ­Nederland vertelde ik op mijn verjaardag enthousiast over die Nederlandse gitarist die het helemaal had gemaakt in Amerika, maar die wij helemaal niet kenden." 

"Mijn vader en de anderen kwamen niet meer bij dat ik nog nooit van Van Halen had gehoord, de bekendste hardrockgroep aller tijden. Ik heb Eddie geappt; 'Sorry, sorry, sorry.' Maar hij vond het juist leuk. Ik heb ook zoiets gehad met Roger Waters, ook een kennis van Patrick. Ik had nog nooit van Pink Floyd gehoord."

Tim Kamps
"Ik weet dat hij cabaretier is en een boek heeft geschreven, maar dat is het. Ik ga niet zo heel vaak naar cabaret."

Iris Hond, Bewogen, 4/11, De La Mar. Voor overige data zie irishond.nl

Ons bezoek aan Auschwitz heeft zo veel veranderd; eindelijk is het zwijgen doorbroken