'Leerlingen groeien op in hun eigen bubbel'
Dat Amsterdamse scholen zo gesegregeerd zijn, maakt het lastig voor docenten om goed burgerschapsonderwijs te geven in de klas. "Leerlingen krijgen geen andere geluiden."
Dat blijkt uit onderzoek van Hessel Nieuwelink van de Hogeschool van Amsterdam (HvA), in opdracht van de gemeente.
Zijn onderzoek 'Burgerschap in het Amsterdamse onderwijs' laat zien dat leraren in het basisonderwijs, op middelbare scholen en op het mbo, burgerschapsonderwijs belangrijk vinden, maar ook worstelen met klassen die homogener worden.
Scholen in de stad worden gesegregeerder. Zo zitten kinderen bij elkaar die het vooral met elkaar eens zijn. De paar leerlingen die er andere ideeën op nahouden gaan dan met de meerderheid mee.
Meel in de mond
"In klassen waar een meerderheid bijvoorbeeld Turkse wortels heeft, is praten over de coup in Turkije bijna niet te doen," zegt Nieuwelink. 'Ik moest met meel in de mond praten' hoorde hij van een docent. 'Anders zijn de reacties te fors en ontspoort de les.'
Nieuwelink: "Veel leerlingen groeien op in hun eigen bubbel, krijgen geen andere geluiden meer binnen. Dan kun je als school nog maar weinig doen."
Leraren geven ook aan weinig tot niets over burgerschapsonderwijs te hebben meegekregen op hun opleiding.
Sinds 2006 is het vak verplicht, maar er wordt scholen niet verteld hoe het moet worden gegeven.
Nieuwelink vindt de resultaten uit het onderzoek zorgelijk. "Er zijn scholen die het goed doen, maar ook best wat waar het een van de duizend prioriteiten is. Helaas zijn het de plekken, vaak vmbo-scholen, waar die lessen het meest nodig zijn."
Het is niet het eerste onderzoek dat burgerschapsonderwijs kritisch onder de loep neemt.
Vorig jaar publiceerde een internationale onderzoeksgroep een studie waaruit bleek dat Nederlandse scholieren achterlopen op omringende landen in kennis over gelijke rechten, een democratische samenleving en vreedzaam samenleven. Ook de Onderwijsinspectie vond in 2017 dat het beter moet.
Bruggetjes
In Nieuwelinks onderzoek legt een leraar burgerschapsonderwijs als volgt uit: "Het doel is dat je bij pijnlijke, best heftige onderwerpen ook in de schoenen van een ander kan staan. Dat je je ook kan verplaatsen in een tegenstander, ook al wil je dat helemaal niet. Dan gaan er 'bruggetjes openstaan' en kweek je meer begrip."
Juist dat begrip kweken blijkt in klassen waar leerlingen dezelfde websites bekijken en dezelfde ideeën horen moeilijk.
Lees ook: Hoe geef je les in burgerschap als de puber blijft geloven in complotten?
Burgerschapsonderwijs is op veel scholen een van de duizend prioriteiten