DJ Michiel Veenstra: 'Als dj kun je echt iets toevoegen aan een liedje'

Een radionerd, zo noemt Michiel Veenstra (42) zichzelf vaak. Het is een geuzennaam, hij draagt hem met trots. Veenstra vindt nou eenmaal weinig mooier dan eindeloos pielen in een radiostudio: een beetje met knopjes spelen, plaatjes uitzoeken en ze in de juiste mapjes zetten. 

Hij toont met trots de gloednieuwe maar piepkleine studio in de kelder van wat op het oog een dertien in een dozijn kantoorpand in Hilversum is. Toch heeft dit gebouw voor Veenstra speciale betekenis: vroeger zat hier Radio Veronica. Als tiener ging hij er al heen om zijn grote voorbeelden Jeroen van Inkel en Adam Curry aan het werk te zien. Dan reisde hij helemaal vanuit Almelo naar Hilversum om iets van de magie van de radio te ervaren.

En nu mag Veenstra op precies die plek doen wat hij het liefste doet: zijn favoriete muziek draaien. Op zijn 'eigen' station nog wel.

Vorig jaar vertrok Veenstra bij 3FM. Na 13 jaar was de liefde tussen hem en het station bekoeld. Steeds vaker moest hij platen draaien die hij niet wilde draaien. Muziek waar hij niet achter stond. Mierzoete bubbelgumpop, of platte househitjes.

"Ik bleek daar veel gevoeliger voor te zijn dan ik dacht. Als ik aan het begin van de show een liedje moest draaien dat ik verschrikkelijk vond, kon ik daar drie uur chagrijnig van zijn." Veenstra verlangde terug naar wat hem ooit naar de radio had getrokken: zijn liefde voor 'echte' muziek.

Het aanbod van Jan Hoogesteijn om Kink FM nieuw leven in de blazen kwam dan ook geen dag te vroeg. Kink FM was tussen 1995 en 2011 hét radiostation voor alternatieve muziek. Anders dan de naam deed vermoeden had de zender geen FM-frequentie; ze was alleen via de kabel te beluisteren. Kink FM had een relatief kleine, maar trouwe schare luisteraars, die ontheemd achterbleef nadat de stekker eruit ging wegens gebrek aan winst.

Acht jaar later keert Kink (FM is komen te vervallen) terug. Het station is vanaf vrijdag 1 februari weer te beluisteren, online en via DAB+. Veenstra is programmaleider en heeft een dagelijkse ochtendshow.

Wat bezielt iemand om anno 2019 een oud radio­station nieuw leven in te willen blazen?
"Ik ben er heilig van overtuigd dat er een plek is voor een radiostation als Kink. Mensen die van alternatieve muziek houden, kunnen nu nergens terecht, ook niet bij 3FM. Het is met de technische mogelijkheden van nu betrekkelijk makkelijk om een radiostation te beginnen. Dus dit is juist het moment."

Wat verstaat u onder alternatieve muziek?
"Dat is lastig onder woorden te brengen, het is een verwaterd begrip geworden. Toen Kink FM in de jaren negentig begon, was het vrij overzichtelijk. Je had eurohouse en happy hardcore en echte commerciële pop. Daartegenover stonden bands als Nirvana en Pearl Jam, en britpopbands als Blur en Oasis. Dat heette dan alternative. Nu is dat genre veel breder: behalve rock zal je bij Kink ook hiphop, dance en sommige popnummers horen."

"Alternatieve muziek is eerder een gevoel, een dna. Het is muziek die niet per se voor de mainstream gemaakt is. Het zijn de acts die niet zo gelikt zijn, maar die in stinkende toerbusjes met tweedehands apparatuur van het ene naar het andere poppodium rollen."

Gitaarbandjes?
"Daar zit de basis, ja. Je hoort weleens dat gitaarmuziek dood is, daar geloof ik niks van."

Toch is hiphop de dominante muziekstroming van het moment.
"Daar gaan we dan ook zeker aandacht aan besteden. Ik maak onderscheid tussen de zogenaamde commerciële autotune-hiphop, die je nu overal hoort en hiphop die meer uit de underground komt."

"Naast de lineaire programmering krijgt Kink veel podcasts. Daar kunnen we meer de diepte in. Er komt bijvoorbeeld een wekelijkse podcast over metal. Als je een uur lang metal draait op de radio dan is dat voor een heel klein clubje leuk, maar de meeste mensen haken af. Maar als podcast, gepresenteerd door iemand die echt alles van die muziek af weet, werkt het wel. Je kunt fragmenten uit de podcasts ook weer gebruiken in je reguliere programma's. In die kruisbestuiving zit de kracht van Kink. En in de kennis van de dj's: zij maken het verschil."

Voor mensen die van een specifiek genre ­houden bestaan toch al Spotifylijsten?
"Klopt, en ik weet ook wel dat het heel lastig zal zijn om kinderen van 16 naar radio te laten luisteren, die zijn opgegroeid in het streamingtijdperk. Daarom krijgt Kink ook eigen afspeellijsten op Spotify. Uiteindelijk moet het een geheel worden: onze lineaire programmering, onze podcasts en onze playlists."

"Ik denk dat uitgesteld luisteren, net zoals het uitgesteld kijken van tv-programma's, steeds belangrijker wordt. Op zondagochtend krijgt Leon Verdonschot zijn eigen show, Oeverloos, waarin hij met gasten over favoriete muziek praat. En op maandagavond is het programma Release Rundown, waarin artiesten hun nieuwe album nummer voor nummer bespreken. Die shows kun je ook terugluisteren."

Opgebiecht

Leermeester
“Arjen Grolleman, Kink FM-dj van het eerste uur. Hij leerde me om buiten gebaande paden te treden. Arjen, die in 2010 is overleden, was krankzinnig intelligent. Hij kon in een aankondiging Socrates citeren, zijn favoriete mosterdmerk recenseren, iets nuttigs zeggen over het liedje dat hij ging draaien en er ook nog een grap in ­verwerken.”

De beste uit het vak
“Edwin Evers. De grootste dj die Nederland ooit heeft gehad. In de 21 jaar dat hij op de radio was, heeft hij nooit één uitglijder gemaakt: alles wat hij deed was positief.”Slechtste in het vak
“Beginnende dj’s gaan vaak praten ­zoals zo’n cliché radio-dj uit de jaren tachtig, met zo’n rare popiejopie­stem.”

Het beste advies ooit gekregen
“Make it your own, leerde een Amerikaanse radiogoeroe mij toen ik bij 538 zat. Als je het juiste verhaal vertelt bij een plaat, of hem precies op het goede moment draait, zal de luisteraar later altijd aan jou denken als dat liedje weer klinkt. Dan heb je jezelf deel van hem gemaakt.”

Het slechtste advies
“Dat ben ik gelukkig vergeten.”

U was een gevierde dj bij een landelijk station en nu zit u hier in een klein kelderstudiootje. Dat lijkt een onlogische carrièrestap.
"En toch is het een van de leukste dingen die ik kon doen. Hier krijg ik de kans om iets nieuws te doen, iets wat helemaal in mijn muzikale straatje past."

Veel 3FM-collega's zitten nu bij een groot ­commercieel station. Die verdienen tonnen.
"Geld is prettig, maar niet zaligmakend. Ik vind het veel belangrijker dat iemand zich bekommert om nieuwe muziek. Het klinkt wat zwaar, maar voor mij voelt het echt als een missie. Gisteren sprak ik nog uitgebreid met De Staat over hun nieuwe album. Daar word ik gelukkig van."

Er was een gerucht dat u de nieuwe zenderbaas van 3FM zou worden.
"Dat gerucht heb ik ook gehoord."

Klopte het?
"Daar zijn inderdaad gesprekken over gevoerd, maar ze hebben gekozen voor Sharid Alles. Zij zit daar volgens mij prima op haar plek."

Baalt u ervan dat u die baan niet kreeg?
"Nee, absoluut niet. 3FM is mooi cultureel erfgoed, maar ook een heel logge olietanker die heel moeilijk bij te sturen is. Ik heb al jaren grote vraagtekens bij de muzikale koers van 3FM. Het werd steeds meer hiphop en commerciële muziek, het scherpe randje verdween omdat alles maar jong moest zijn."

3FM moet toch ook draaien wat onder jongeren ­populair is?
"Ik geloof niet dat er zoiets bestaat als 'de jongeren': die groep is heel diffuus. Bovendien bestaat er al een zender die zich richt op hiphop, FunX. 3FM had altijd een sterke muzikale identiteit, je hoorde er nieuwe bandjes als eerste. Vanaf 2015 moest het anders, we moesten steeds meer muziek draaien om de langszappende luisteraar aan ons te binden. Veel dj's raakten daar gefrustreerd door: waarom zou je je muziekselectie afstemmen op mensen die toch niet naar je luisteren?"

Denkt u, als u de steeds verder dalende luistercijfers ziet: had nou maar naar mij geluisterd?
"Nee, dat zou wel erg verwaand zijn."

Voelt u medelijden?
"Dat ook niet. Het is een afgesloten hoofdstuk."

Veenstra's radiocarrière begon bij Radio Almelo. Op zijn vijftiende belde hij er aan. Of hij eens mocht komen kijken in de studio. Natuurlijk mocht dat, als hij maar van het mengpaneel af bleef. Een week later was hij er weer. En vanaf toen elke zaterdag. De radio werd een obsessie voor de jonge scholier. Hij kreeg een eigen ochtendshow bij Regio FM in Wierden, toen volgden Hot FM in Haaksbergen en Twickelstad FM in Delden. Heerlijke jaren.

"De spullen werkten vaker niet dan wel, we hadden geen idee hoeveel mensen er luisterden. Ik klonk toen net zoals Edwin Evers: hij was mijn grote voorbeeld."

Wist u toen al dat u van uw hobby uw werk zou maken?
"Ik twijfelde of ik goed genoeg was. Ik ging op mijn 21ste aan de slag als producer bij 538. Dan help je een beetje mee, bedenk je items. Later wilde Adam Curry mij graag bij Veronica hebben. Daar kreeg ik ook een eigen programma, van 4 tot 6 in de ochtend. Tot mijn eigen verbazing won ik een radioprijs, de Marconi Award. Toen ontstond voor het eerst het vertrouwen dat ik misschien goed genoeg was als dj."

Waarom twijfelde u daaraan?
"Dat klink heel stom, maar ik wist niet of ik wel voldoende een 'persoonlijkheid' was om zelf een show te dragen. Ik ben een behoorlijk gemiddeld persoon, geen getapte grappenmaker zoals Coen en Sander, of een shockjock zoals Giel. Ik moet het hebben van verhalen over muziek. Dat is wat ik het mooiste vind aan radio, je kunt als dj echt iets toevoegen aan een liedje."

CV
Geboren Almelo, 6 maart 1976

Opleiding
- basisschool De Huve, Almelo
- havo, Christelijk Lyceum Almelo
- hbo journalistiek Zwolle, afgemaakt in Utrecht

Loopbaan
- 1991 Radio Almelo
- 1994 Regio FM, Wierden
- 1996 Hot FM, Haaksbergen
- 1997 Twickelstad FM, Delden
- 1997 Radio 538 (producer)
- 2000 Kink FM (dj)
- 2002 Veronica
- 2005 3FM (in 2007 en 2012 Glazen Huis)
- 2018 Kink

Leg dat eens uit?
"Toen ik vertrok bij 3FM, kreeg ik veel berichtjes van vaste luisteraars. Veel hadden een speciale herinnering aan iets dat ik over een bepaalde plaat had verteld, waarna ze nooit meer dat liedje konden horen zonder aan die anekdote te denken. Dat is net als dat een bepaalde geur je kan doen terugdenken aan een herinnering uit je jeugd."

"Als dj kun je een speciale band opbouwen met je publiek. Dat kost veel tijd, maar als mensen jou eenmaal vertrouwen dan geeft dat je het privilege om ze muziek te laten horen die ze anders nooit zouden luisteren. Of je kunt een liedje draaien dat iedereen al kent, maar waar je toch iets aan toevoegt door het moment waarop je het draait. Zoals die keer toen ik aan het einde van een bloedhete zomerdag, precies op het moment dat de zon onderging, All I Need van Air draaide. Zo'n magisch moment kun je nooit creëren met een afspeellijst op Spotify."

Wanneer beschouwt u de doorstart van Kink als geslaagd?
"Geen idee, daar denk ik helemaal niet over na. In deze twee jaar moeten we zien of er potentie in zit. Ik heb er alle vertrouwen in."

U krijgt een dagelijkse ochtendshow. Heeft u de studio gemist?
"Ja, dit vind ik wel het allermooiste."

Wordt u een ander mens als u achter de knoppen zit?
"Dat niet. Misschien zelfs integendeel. Ik ben ook gewoon een nerd: als kind was ik uren achtereen bezig op de pc die we thuis hadden. En nog steeds: als ik de keuze heb tussen een avond met mijn vrienden in de kroeg staan of nerden met mijn iMac, dan kan het wel eens dat tweede worden."