Groen licht voor het Namenmonument

De eindstreep komt in zicht voor een nationaal monument met de namen van de 102.000 Nederlandse Joden, Roma en Sinti die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. Het bestuur van het stadsdeel Centrum zette dinsdag het licht op groen voor het monument aan de Weesperstraat.

Het dagelijks bestuur volgt daarmee het advies van de commissie die zich de afgelopen maanden heeft gebogen over de bezwaren van omwonenden.

De bezwaren betroffen de kap van 25 bomen om ruimte te maken voor het monument, maar ook was er een aantal praktische en principiële bezwaren tegen de gekozen plaats.

Massaal verzet
De gemeenteraad schaarde zich deze zomer unaniem achter de komst van het Namenmonument naar het plantsoen dat grenst aan de Hoftuin van de Protestantse Diaconie.

Deze locatie was gekozen nadat een poging om het monument een plek te geven in het Wertheimpark was stukgelopen op massaal verzet van de buurt.

Er was de gemeente veel aan gelegen om deze tweede poging niet te laten mislukken. Met name burgemeester Eberhard van der Laan maakte achter de schermen zich sterk voor een vlotte procedure. Dat leidde ertoe dat de gemeenteraad in de zomer van 2016 akkoord ging met de locatie, ook al was toen het ontwerp nog niet bekend.

De gemeente liet er ook daarna geen twijfel over bestaan dat zij het initiatief van het Nederlands Auschwitz Comité steunde. Uitgerekend op de dag dat een tiental organisaties en particulieren naar De Balie kwam om de bezwaren toe te lichten, maakte Amsterdam bekend 3 miljoen euro te doneren voor het monument.

De bezwaarmakers kwamen goed beslagen ten ijs, met een veelheid aan praktische en principiële bezwaren tegen de gekozen plek, plus enkele rapporten die hun visie wetenschappelijk ondersteunden. De bezwaarschriftencommissie had een half jaar nodig om alle bezwaren onderbouwd af te wijzen in een stuk van veertig kantjes.

Weerkaatsend zonlicht
Het vliegt in de tekst alle kanten uit, van het fijnstof van alle bussen die de honderden bezoekers per dag aanvoeren en het verloren genot van het stille plantsoen naar het ongemak van terroristische aanslagen en de weerkaatsing van het zonlicht op het monument in de woningen van omwonenden.

Maar ergens verstopt in het juridische breiwerk staat een zin die de hele gang van zaken rond het Namen­monument samenvat: "De commissie is van oordeel dat de gemeente terecht een zwaarder gewicht heeft toegekend aan de komst van het monument dan aan de belangen van de bezwaarmakers."

Of nu het laatste woord in deze zaak is gezegd, moet nog blijken. De bezwaarmakers hebben zes weken om in beroep te gaan tegen het oordeel van de commissie.

Daarna staat een gang naar de rechter nog open voor een finaal oordeel. Of daarvan gebruik zal worden gemaakt, is nog onduidelijk. Bovendien biedt het piepkleine plantsoen nog meer juridische aanknopingspunten. Er staan nu twee monumenten, die moeten worden verplaatst, en ook voor die verhuizing is een vergunning nodig.