De 15 verborgen details van De Nachtwacht

(Klik op de foto voor een groter beeld)

1. GLANS
Met 'smalt', een goedkoop pigment, gaf Rembrandt de hondenvacht een olieachtige glans, maar het pigment verkleurde en het hondje verdween een beetje.

2. WAPEN
De schaduw van de hand van kapitein Banninck Cocq: volgens fijnproevers het verrukkelijkste detail. Duim en wijsvinger omlijsten heel subtiel het wapen van Amsterdam op het jasje.

3. KWASTJE
Dat hij de beste was, bewijst Rembrandt met dit ogenschijnlijk simpele kwastje in koude en warme kleuren. Je kunt het bijna aanraken: zo echt, tastbaar en driedimensionaal.

4. SASKIA
Sommigen geloven dat Rembrandt zijn overleden vrouw Saskia heeft vereeuwigd, maar dat klopt niet. Het is gewoon een meisje zoals de meester er velen schilderde.

5. KIP
Niks is toeval: de 'klauwen' van de kip verwijzen (fonetisch) naar de 'kloven' (musketten/geweren) van de Kloveniers, de schutters op dit werk.

6. LIJNEN
Je gaat het pas zien als je het doorhebt: deze lans, de musket eronder, de kleine lans met kwast: horizontale lijnen die naar het ­middelpunt wijzen.

7. VERMIST
Hier houdt het beeld abrupt op. Afgesneden omdat het doek te groot was voor de wand in het stadhuis (nu Paleis). Mocht u de twee schutters die hier stonden vinden: u wacht eeuwige roem.

8. FOUTJE
Inzoomen: dáár, naast de kraag, zit een transparant randje. Dit 'foutje' is met het vervagen van de verf weer tevoorschijn gekomen.

9. VRIJGEZEL
De man met de vlag was altijd een vrijgezel en dat had een reden. Hij moest als het op vechten aankwam zonder wapen voorop in de strijd en had dus gerede kans op een fatale kogel.

10. NAMEN
Onleesbaar, maar ze staan er: de namen van alle geportret­teerden.

11. FECIT
Het bewijs, een geschilderde signering van de meester: 'Rembrandt f 1642' (f = fecit, heeft gemaakt). Hij begon waarschijnlijk al op zijn 33ste aan het doek.

12. DUO
Kapitein Frans Banninck Cocq (links) en luitenant Willem van Ruytenburch, het belangrijkste duo. In de museumwinkel ook te koop als Playmobilpoppetjes.

13. KRUITHOORN
Een jongen met een kruithoorn - voor het kruit in de musketten. Bijladen voor elk schot.

14. TRADITIE
Een 16de eeuws schutterskostuum, al ouderwets in Rembrandts tijd. Waarmee hij wilde zeggen: de leden van de schutterij kennen een lange traditie.

15. ZELFPORTRET?
Rembrandt zou zichzelf ook (deels) een plekje hebben toebedeeld op het schilderij, maar het bewijs daarvoor is nooit geleverd.

Lees ook: Rijksmuseum restaureert de Nachtwacht in 2019 op zaal en De Nachtwacht heeft al heel wat beproevingen doorstaan