Direct naar artikelinhoud

Gratis griepprik voor leraren: mogen zij wel ziek zijn?

Met een gratis griepprik probeert Amsterdam het ziekteverzuim onder leraren te minimaliseren. Met het tekort aan docenten is elke leraar die ziek thuis zit er een teveel. Maar wat als ze wél ziek worden? Mag dat eigenlijk nog?

Gratis griepprik voor leraren: mogen zij wel ziek zijn?
Beeld ANP

Mensen zijn geen machines: ziekte en momenten waarop we niet productief kunnen zijn, wisselen we af met goede dagen, zegt klinisch psycholoog Jaap van den Broek.

Toch lijken werkgevers dat te vergeten. Er lijkt steeds minder oog te zijn voor het menselijke aspect op de werkvloer. Bedrijfsarts Janine Molier komt in toenemende mate werkgevers tegen die denken dat mensen robots zijn. "Die hebben het liefst een schaap met vijf poten."

Bonus voor inenten
De gemeente Amsterdam probeert nu het ziekteverzuim onder onderwijzers in het basis- en voortgezet onderwijs en het mbo te beperken met een gratis griepprik. Ook een middelbare school in Kapelle, in Zeeland, treft maatregelen. Daar krijgen leraren 405 euro bonus als zij zich laten inenten.

Volgens klinisch psycholoog Van den Broek is het een verleidingstactiek, marketing. Of eigenlijk: gedragseconomie, de economische discipline die zowel psychologische als culturele en sociale factoren op economische beslissingen van individuen en instellingen bestudeert.

"Dat wordt ook toegepast in de supermarkt. Het is niet verboden. Gevoelsmatig is mijn reactie echter: je hebt er als politiek niets mee te maken. Het voelt als een inbreuk op mijn privacy."

Af en toe onwel
Want zelfs het lerarentekort is geen legitieme reden om anders met werknemers om te gaan, vindt Van den Broek, die zich al dertig jaar focust op het scheidingsvlak tussen mens en organisatie. "Ik denk dat het gezond is om af en toe gewoon onwel te zijn. Niet dodelijk ziek, maar een griepje hoort erbij. Mensen moeten zich dan gewoon ziek kunnen melden."

Daarbij komt dat wat het beste is voor het collectief, niet het beste hoeft te zijn voor het individu. Het is goed om eerst te kijken naar de eigen behoefte, daarna is het zaak het grotere geheel in acht te nemen.

Kwetsbare doelgroep
"Regelruimte noemen we dat," zegt Jaap Maas, als bedrijfsarts in het AMC gespecialiseerd in infectieziekten. Het is jargon voor de mate waarin werknemers arbeid naar hun hand kunnen zetten. "Wie een administratieve functie heeft op een kantoor zonder kwetsbaren om zich heen, kan met een verkoudheid of griepverschijnselen prima aan het werk. Een ander kan thuis zijn laptop openklappen. Het wordt anders voor onderwijzers en mensen in de zorg."

Mensen die bij hun werk te maken hebben met een kwetsbare doelgroep of die komen op plaatsen waar virussen gemakkelijk kunnen worden overgebracht op anderen - in het onderwijs bijvoorbeeld - doen er goed aan extra voorzichtig te zijn.

Geen reden
Dat is geen verkapt pleidooi voor 'neem die vaccinatie nou maar' of 'ga naar je werk als je je niet goed voelt'.

"Het is wel wetenschappelijk bewezen dat die griepvaccinatie 60 procent van de ingeënten beschermt," zegt Maas. "Tel daarbij op dat kinderen vaak wél het virus dragen en kunnen overdragen, maar daar zelf niet zichtbaar ziek van zijn. Als onderwijzer in een klas vol leerlingen loop je daardoor gewoon meer kans op besmetting."

De bedrijfsarts en epidemioloog ziet geen reden om niet te vaccineren tegen griep, helemaal niet als het gefaciliteerd wordt, zoals in Amsterdam. "Elke leraar die niet ziek wordt, is er één die ervoor kan zorgen dat we ons kwalitatief goede onderwijssysteem in stand kunnen houden."

Het voelt als een inbreuk op mijn privacy

Tips voor leraren tegen besmetting

- Hoest in je elleboog (dus niet je hand voor je mond houden).
- Raak als je ziek bent niet met je handen je neus, mond of ogen aan. Virussen worden via slijmvliezen overgedragen.
- Let extra op handhygiëne; was handen voor en na het eten, na het toiletbezoek en na contact met anderen.
- Onderwijzers doen er goed aan het handje geven bij binnenkomst uit te stellen tot het griepseizoen voorbij is.
- Eet voedzaam, slaap goed en neem voldoende rust.