'Astrid hád geen afscheid van Willem genomen'

Strafadvocaat Jos Rijser 'zit er echt mee'. Hij heeft lang getwijfeld of hij zich moest uitspreken tegen zijn ex-kantoorgenoot Astrid Holleeder. Nu is hij die twijfel voorbij.

De rechtbank is in het veelvoudige liquidatieproces aanbeland bij de dossiers over zijn vermoorde ex-cliënt Thomas van der Bijl, de criminele kroegbaas die op 20 april 2006 is doodgeschoten in zijn café De Hallen in Amsterdam-West. Het hoge woord moet eruit: "Astrid liegt. Het zit me dwars. Thomas van der Bijl, die gewoon een hele goeie jongen was, heeft er recht op dat ik het zeg."

Waar Astrid Holleeder in haar boek Judas en in het strafproces tegen broer Willem uitvoerig beschrijft hoe ze altijd onder zijn juk heeft geleefd en alleen deed alsóf ze loyaal aan hem was, stond ze al die tijd écht aan zijn kant, zegt Rijser.

Rijser was met Astrid Holleeder verbonden aan het Amsterdamse kantoor Sjenitzer Advocaten. Hij vertrok er in 2005, zij stapte in 2006 over naar een ander kantoor.

Deal met Teeven
Als raadsman stond hij een reeks cliënten bij die als 'anonieme bedreigde getuige' deals sloten met het Openbaar Ministerie. Zo ook Thomas van der Bijl, die altijd goed bevriend was geweest met Heinekenontvoerder Cor van Hout - tot die in 2003 werd geliquideerd, volgens Van der Bijl in opdracht van Willem Holleeder.

In de aanloop naar de grote afpersingszaak waarvoor Holleeder in januari 2006 werd gearresteerd, sloot Van der Bijl, bijgestaan door Rijser, een deal met officier van justitie Fred Teeven. Hij zou als 'anonieme bedreigde getuige B' in het strafproces tegen Holleeder getuigen.

Eind maart 2006 werd Van der Bijl onverwacht gearresteerd in een groot onderzoek naar een hasjbende. In zijn loods en een busje in Zwanenburg lag 2000 kilo hasj.

Rijser: "In de club van Teeven brak paniek uit. Thomas kon natuurlijk niet tegen Holleeder getuigen als hij vastzat. Teeven heeft geregeld dat hij vrijkwam."

Rijser maakte zich zorgen om Van der Bijls veiligheid. "Ik vroeg hem nog: 'Weet je zeker dat je naar buiten wilt?' Ja, dat wist hij zeker. In het milieu is het natuurlijk verdacht als je in zo'n zaak zo snel vrijkomt. Dan praat je met de politie, is het idee. Kort daarop is Thomas in zijn café doodgeschoten."

Op zijn Jordanees
In het strafproces tegen Willem Holleeder, dat ook gaat over de moordopdracht voor Van der Bijl, benadrukt Astrid Holleeder als getuige steeds dat ze al héél jong een afschuw had van broer Willem en dat ze hem alleen maar altijd was blijven helpen omdat hij de familie anders wat zou aandoen.

De periode voor zijn arrestatie bleef ze het spelletje spelen om heimelijk gesprekken met hem te kunnen opnemen ter onderbouwing van haar getuigenissen tegen hem. Ze zegt het verschrikkelijk te vinden dat Thomas van der Bijl is vermoord.

"Het zit heel anders," zegt Rijser.

In de nazomer van 2006, toen Astrid Holleeder was overgestapt naar een ander advocatenkantoor, bracht Rijser haar een dossier.

"Het was op een zondagmiddag en ze zat op haar nieuwe kantoor, zoals zo vaak te midden van haar moeder, Sonja en de kinderen. Op zijn Jordanees met de hele familie," zegt Rijser.

"Astrid zei: 'Kom even mee naar mijn kamer.' Daar vroeg ze: 'Jij was toch de advocaat van Thomas van der Bijl?' Ik zeg: 'Ja, we spreken in verleden tijd helaas, want hij is doodgeschoten.' Haar enige reactie was sarcastisch: 'Dan word je bedankt.' Met andere woorden: hier is Willem niet blij mee."

Geloofwaardigheid
Het sterkte Rijsers overtuiging dat Astrid al die tijd 'voor 100 procent en vol overtuiging in het kamp van Willem Holleeder zat'.

"Als je dat alleen maar speelt omdat je bij hem onder de plak zit, hoef je dat over Thomas van der Bijl toch niet uit jezelf en doelbewust aan mij te vragen? Dan hoef je toch niet, waar niemand bij is, zo sarcastisch tegen mij te doen over mijn bijstand aan hem? Ik schrok daar echt van."

Hoe langer Rijser het verhaal van Astrid Holleeder las in haar boek en in artikelen over het proces in de media, hoe meer haar 'leugens' hem gingen dwarszitten.

"Dat ik dit nu vertel, kan gevolgen hebben voor het oordeel over haar geloofwaardigheid als getuige, maar ik zit er echt mee. Ik hoef niemand te helpen, zeker die Willem niet, want die heeft zelf twee goede advocaten. Ik wil dat bekend wordt hoe Astrid er toen in zat, terwijl ze dat nu ontkent. Haar verhaal over dat schizofrene ­leven van kinds af klópt gewoon niet. Ze hád geen afscheid van Willem genomen."

Tegenover zijn vermoorde cliënt Van der Bijl is het eerlijk om dit publiekelijk te zeggen, vindt Rijser.

"Ik realiseer me dat ik een vertrouwelijk gesprek openbaar, maar ik heb het lang genoeg voor me gehouden. Thomas van der Bijl heeft er recht op dat ik dit zeg. Die heeft zijn nek uitgestoken en is er niet meer. Hij was kennelijk een probleem voor Willem Holleeder, anders hoefde Astrid dat toen niet zo tegen mij te laten blijken."

Astrid Holleeder laat weten niet te willen reageren.