De ingewikkelde zoektocht naar woonruimte in Amsterdam

"Een vriend zei als grapje: 'Kun je niet op een camping gaan wonen?' Ik dacht: wat een ontzettend goed idee!" ­Lisa Maatjens was de wanhoop nabij toen ze in maart dit jaar op zoek moest naar een nieuw huis.

Ze ging daadwerkelijk op camping 't Uilenstekkie in Zunderdorp wonen. De grote tent van haar ouders, een gaspitje en wat tafels en stoelen vormden haar nieuwe huis. Ze fietste elke dag van de camping in Noord naar haar werk en 's avonds kwamen weleens vrienden 'over de vloer'.

Na enige tijd begon het op te vallen dat dit geen vakantieplek was, maar een verkapte woonplaats. En dat mag niet volgens de wet. Na drie ­weken verzocht de campingbaas haar vriendelijk om ten minste voor even weg te gaan. Maatjens moest weer op zoek naar nieuwe huisvesting.

Zo verhuisde de fotograaf acht keer in een tijdsbestek van negen maanden. Die moeizame zoektocht naar een vaste woning heeft ze vastgelegd in de expositie Thuisloos.

Nadat haar campuscontract op het Purmerhof in Noord afgelopen voorjaar was afgelopen kwam Maatjens in zonder huis te zitten. Vervolgens leidde ze een nomadenbestaan. 

Drie maanden kon ze op het huis passen van een vriendin, toen twee weken op het huis van een andere vriendin, ze woonde drie weken op de camping, twee weken bij weer een ­andere vriendin, was vier weken terug bij haar ouders in Brabant, ging zes weken antikraak in een voormalige jeugdgevangenis wonen en belandde vervolgens nog zes weken in een voormalig verzorgingstehuis.

Mooi, groen en rustig
Maatjens vertelt nu smakelijk over haar verhuizingen, maar makkelijk had ze het niet. "Ik raakte totaal overspannen. Ik had geen basis om op te bouwen, kon niks plannen. Telkens verhuizen is niet leuk, maar geen basis hebben was het ergste van het afgelopen jaar."

"Het klinkt gek, maar de camping was echt de beste plek. Het was voorjaar, ik had mijn eigen stukje grond, het was mooi, groen en rustig. Het voelde alsof ik mijn plek had ­gevonden en ik even kon ademhalen. Die druk dat je zeer binnenkort een huis uit moet en razendsnel iets moet zien te vinden, geeft allesbehalve rust."

"Het was mijn eigen keuze om naar de camping te gaan en ik zag mezelf daar de ­hele zomer zitten. Het liep anders, na drie weken moest ik weer door."

Mede dankzij hulp van vrienden, familie en kennissen kwam ze niet op straat te staan. Via via vond ze steeds weer een tijdelijke plaats om te wonen. Uiteindelijk zelfs bij haar ouders in het Brabantse Groeningen ("Het kleinste dorp dat je maar kunt bedenken"). 

"Na tien jaar kwam ik met al mijn spullen weer terug in de kinderkamer. Ik werd ook meteen weer kind. 'Eet je mee? Waar ga je heen? Hoe laat ben je thuis?' En ik moest nog drie dagen in de week terug naar Amsterdam om te werken. Een weekend naar je ouders is lekker, maar een maand is toch wat anders."

"Ik heb een goed sociaal vangnet en daar heb ik veel ­geluk mee," zegt Maatjens. "Maar als ik dat niet had gehad, was ik echt op straat gekomen. Dan glijd je alleen maar verder af. Ik bleef door mijn vangnet op een bepaald punt en kon weer opklimmen."

Luxe appartement
De vele gedwongen verhuizingen stemden treurig, maar Maatjens zag er uiteindelijk ook wel de lol van in. "Ik maakte altijd al van alles foto's, maar dit werd wel heel bijzonder om vast te leggen. Sommige plekken waren zo maf."

Zo kon ze antikraak in jeugdgevangenis Tafelbergweg in Zuidoost terecht. Maatjens kwam van haar ouders in Brabant en was allang blij dat ze weer op zichzelf in Amsterdam kon wonen. Tot ze zag wat haar nieuwe onderkomen was. 

"Ik moest echt even slikken, ik sliep letterlijk in een cel. De ramen konden niet open, de tafel was aan de muur vastgeschroefd en het stalen bedframe stond er ook nog. Ik deelde er een grote keuken deelde met veertig man. Een luchtje scheppen kon op de binnenplaats."

De andere kant van de medaille heeft ze ook gezien. Maatjens werd 's ochtend wakker op een matje op de camping en sliep diezelfde avond in een loft op de Oostelijke Handelskade. Een vriendin was met vakantie, of zij op haar huis wilde passen. 

"Dat was dan weer een super­deluxe appartement: overal kunst aan de muren, fancy meubels, uitzicht over het water en wijnglazen met de ­inhoud van een hele fles. Een groter contrast was niet ­mogelijk."

Maandenlang reageerde Maantjens elke week op twee lotingwoningen en twee normale woningen op Woningnet, maar ze stond altijd ergens onderaan de ladder, ­ondanks een inschrijftijd van bijna negen jaar. 

Vorige week stond ze voor het eerst wél in de top tien en toen ging het snel. Het voormalige verzorgingstehuis van Cordaan - antikraak - in Reigersbos verruilt ze deze week voor een studio in de Marnixstraat, 23 vierkante meter voor 600 ­euro.

"Misschien had ik wel zo veel mailtjes ­gestuurd dat ze op een gegeven moment dachten: laat dat kind alsjeblieft haar kop houden. Ik heb echt geen idee hoe ik opeens een huis kreeg."

De lange zoektocht van Maatjens naar een huis staat niet op zichzelf. Vooral voor starters, die geen aanspraak meer kunnen maken op jongeren- of studentenwoningen, is het moeilijk een plek op de huizenmarkt te veroveren. 

"Dit is niet alleen mijn verhaal. Zo veel anderen, vooral als ze tussen de 25 en 35 jaar zijn, komen nergens. Ook mensen die goed geld verdienen en in principe in de vrije sector kunnen huren of misschien kunnen kopen: niemand kan iets vinden. En dan kun je dus zomaar op een camping ­belanden."

Thuisloos: 30/11 tot 21/12, gratis te zien in Pakhuis De Zwijger. Daarna zal de expositie verhuizen naar de stadsdelen waar Maatjens heeft gewoond.