Direct naar artikelinhoud

George van Houts: 'Overheden willen ons denken sturen'

Acteur George van Houts (60) baarde vorig jaar opzien toen hij bij Pauw een complottheorie over 9/11 ontvouwde. Het zorgde voor spanningen binnen theatercollectief De Verleiders, waarmee hij nu weer het toneel bestijgt. 'Nee, ik ben niet gek.'

George van HoutsBeeld ANP Kippa/Bart Maat

Vorige week beleefde theatermaker George van Houts een van de meest glorieuze momenten van zijn loopbaan. Hij vierde het met een optreden aan de talkshowtafel van De Wereld Draait Door, samen met zijn collega's van theatercollectief De Verleiders. Ze spraken over de gevolgen van hun voorstelling Door de Bank Genomen uit 2014.

Een lijvige rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid adviseert nu veranderingen in het bankwezen. Van Houts is er 'ontzettend trots op', zegt hij. 'Doorzetten is beloond.'

Acht maanden eerder zit Van Houts in hetzelfde studiocomplex, maar aan een andere talkshowtafel. Bij Jeroen Pauw spreekt hij over zijn solovoorstelling KomPlot. Daarin trekt hij de officiële lezing over de aanslagen op 11 september 2001 in twijfel. De andere tafelgasten reageren ontzet. Van Houts wordt uitgelachen en op sociale media beschimpt als 'complot­gekkie'.

Volgend theaterseizoen verschijnt een derde deel van KomPlot. Maar maandagmiddag presenteert hij samen met de andere Verleiders eerst hun nieuwe programma #niksteverbergen.

U stelde aanvankelijk voor twee losse interviews te doen in plaats van dit ene gesprek. Waarom?
"Wat ik met nine eleven doe, staat helemaal los van De Verleiders. Ik wilde voorkomen dat die twee door elkaar gaan lopen. KomPlot komt wel voort uit De Verleiders, da's waar. We onderzoeken hoe de samenleving in elkaar zit, hoe macht werkt. Zo kwam ik bij nine eleven uit. Maar de andere Verleiders willen met die voorstelling niets te maken hebben."

Wat vindt u daarvan?
"Dat mag natuurlijk. Ik heb het als onderwerp voorgesteld voor de Verleiders. Eén of twee zagen dat wel zitten. De rest niet. Toen ben ik het alleen gaan doen. Heel duidelijk."

"De anderen zijn bang dat wanneer ik te ver ga in mijn argwanendheid, ik het werk van de Verleiders besmet. Ze vrezen hun geloofwaardigheid te verliezen. Dat snap ik best."

Collega Leopold Witte zei in mei in de Volkskrant: 'George zegt dat hij nu weer gelijk heeft omdat hij met de Verleiders met de banken ook gelijk had.'
"Het is ook niet helemaal uit elkaar te halen. Ik sta over nine eleven met een vergelijkbare voorstelling op toneel. Dus mensen koppelen het zo als vanzelf aan elkaar."

Het kwam ook doordat u het zelf in de media zo zei.
"Ja, dat is waar. Ik neem het risico dat het een het ander in de weg zit. Maar tot nu toe is dat niet gebeurd."

En nu? Loopt het stroef tussen jullie?
"Helemaal niet. We zijn grote vrienden. En zitten qua werk op één lijn. Het enige is dat mij is gevraagd om de zaken gescheiden te houden."

Hebben jullie met #niksteverbergen weer iets bij de kop dat niet deugt?
"Het gaat over big data, over de terreur van de Googles en Facebooks van deze wereld. En dat wij ons zelf als makke schappen naar de slachtbank laten leiden omdat we niet beseffen wat we allemaal weggeven op dat internet. Die gegevens komen allemaal in handen van de regering. Omdat overheden allemaal handjeklap spelen met grote bedrijven."

Ik neem het risico dat het een het ander in de weg zit

Daarvoor heeft u bewijzen gevonden?
"Tom de Ket en ik hebben goed onderzoek gedaan, ja. Over Rusland en China zeggen we: 'Dat zijn totalitaire staten. Hun burgers worden onder de knoet gehouden!' Nou, in Nederland gebeurt hetzelfde, alleen leveren burgers vrijwillig hun informatie in via social media, bestelsites of andere formulieren. Het tegenargument is steeds: 'Ik doe alles volgens de regels, ik heb niets te verbergen.' Klopt, ja. Tot iemand die regels verandert. Ik geef je een voorbeeld. Het bevolkingsregister van de stad Amsterdam was in 1939 het meest geavanceerde van de hele Westerse wereld. Dat kwam de Duitsers, die een jaar later binnenkwamen, natuurlijk perfect uit. Die konden de Joodse families zo per adres vinden."

Wat is dreiging van nu die vergelijkbaar is met die in 1939?
"De populisten zijn al in veel landen aan de macht. Als dat hier straks gebeurt, kunnen ze precies opzoeken waar alle linkse mensen wonen. Voor je het weet ben je ineens tot vijand van het volk benoemd. Je ziet dat in zoveel landen al gebeuren."

Bent u met dit onderwerp net zo fanatiek als over nine eleven?
"Zeker, want het raakt elkaar. Het draait om overheden die het denken van hun bevolking willen sturen. Dat is bij mijn andere onderwerp ook zo: ons moet angst worden aangejaagd voor de moslims. Na de val van het communisme had de Westerse wereld een nieuwe vijand nodig. De wapenindustrie en de veiligheidsindustrie zouden anders brodeloos worden."

Witte zei: 'Als ik George bij Pauw zie, denk ik: 'Waar zijn de zelfspot, relativering en humor?'
"In het begin bevatten mijn voorstellingen inderdaad te weinig lucht. Uit onzekerheid of ik mijn punt wel goed zou maken, was ik erg feitelijk. Maar er worden bij de repetities nu gewoon weer genadeloze grappen over mijn theorieën gemaakt. En daar moet ik hard om lachen."

Hoe kijkt u zelf terug op uw optreden bij Pauw?
"Met lichte verbijstering. Maar uiteindelijk werkte het positief. Ik heb veel nieuwe aanhang gekregen. Mensen zagen gewoon dat ik niet fair werd behandeld, dat er een foto werd getoond die totaal niet bij mijn verhaal hoorde. Ik weet wel: dat ging per ongeluk. Maar het was exemplarisch. Ik werd niet serieus genomen."

Voor je het weet ben je ineens tot vijand van het volk benoemd

U raakte aan tafel zichtbaar gefrustreerd.
"Ja, dat is logisch. Ik had vooraf drie uitgebreide gesprekken met de redactie gevoerd. Ik mocht een eigen script voor het gesprek aanleveren. Daaraan heb ik veel tijd besteed. Aan tafel merkte ik al bij de eerste vraag dat Pauw dat scriptje gewoon had verscheurd."

"Natuurlijk heb ik zelf ook fouten gemaakt. Ik had niet moeten denken dat de hele zaak in zeven minuten is uit te leggen. Dat was naïef."

Jeroen Pauw deed toch niet veel meer dan kritische vragen stellen?
"Ik had moeten weten dat ik hem niet kon vertrouwen. Ik dacht toch op z'n minst eerst mijn verhaal te mogen vertellen. Dan mag je als interviewer daarna schieten. Maar toen ik meteen in de rede werd gevallen, wist ik: 'Ik ben er ingeluisd.' Er moest gewoon iets sensationeels gebeuren aan tafel."

Staat u in het algemeen wantrouwend in het ­leven?
"Nee, juist niet. Ik ben een optimistisch en positief mens. Ik ga altijd van ieders goede trouw uit. Tot het tegendeel blijkt. En ik ben volledig open, hè. Wie mij aanviel, bood ik meteen vrijkaartjes voor de voorstelling aan."

U legde ook een goudstaaf op tafel. Wie de door u ontdekte raadsels rondom nine eleven zou verklaren, kon er drie verdienen, zei u.
"Dat goud kwam van een sponsor. Maar we hebben van die prijsvraag afgezien. Het was te sensatieachtig. Dat is fout van ons, de Stichting 11 september, geweest. Het trok de verkeerde aandacht. Er kwamen gekken op af."

Ik ben niet de enige die twijfelt aan wat op nine eleven is gebeurd
Ik ben optimistisch, dat zei ik al. Als ik weet dat morgen de wereld vergaat, plant ik vandaag nog een boom.

Het gevolg van alles was dat bij veel mensen na de uitzending de vraag op de lippen brandde: is George van Houts gek geworden?
"Dat was de teneur, ja. Zo werkt de pers blijkbaar. Maar ik ben niet gek en ben ook zeker niet de enige die twijfelt. Er zijn wereldwijd zeker 100.000 mensen met nine eleven bezig. Alleen willen jullie, de mainstream media, daar geen aandacht aan geven. Jullie moeten ons als complotgekkies blijven wegzetten."

Dat was mij niet bekend.
"Daarom werd ik zo behandeld bij Pauw. Iedere journalist weet: als ik hier serieus op inga, verklaren mijn collega's me straks voor gek. Er is een pact gevormd. Maar goed, dat was toen wij met de banken begonnen ook zo. Toen zetten ING en Rabobank de Verleiders weg als ongeloofwaardige komedianten. Inmiddels zijn ze op de vingers getikt met het WRR-rapport."

Is dit nu niet precies het verknopen van twee onderwerpen waarvan uw collega's niet willen dat u het doet?
"Uhm. Ja, ja. Maar daarom wilde ik ook twee aparte interviews. Jij als journalist verknoopt de zaken."

Wat hoopt u met uw werk te bereiken? Verwacht u gelijk te krijgen?
"Er zijn ontwikkelingen. In de VS gaat een grand jury zich nu over de kwestie buigen. Maar ik ben verstandig genoeg om te beseffen dat je in dit soort grote zaken nooit helemaal gelijk krijgt. Kijk naar de moord op Kennedy. De samenwerking tussen de grote bedrijven en zijn politieke tegenstanders is ook nooit helemaal boven water gekomen."

Als u geen resultaat verwacht, waarom blijft u er dan zoveel energie in steken?
"Ik ben optimistisch, dat zei ik al. Als ik weet dat morgen de wereld vergaat, plant ik vandaag nog een boom. Ik ga gewoon door."

Wat heeft dit persoonlijk met u gedaan? Als held ingehaald en daarna als gekkie weggezet?
"Dat laatste is gewoon niet zo. Alleen na die uitzending reageerden mensen misschien wat meewarig of bezorgd, maar het overgrote deel neemt mij hierin volledig serieus."