Direct naar artikelinhoud

Margiet van der Linden pleit voor verplichte homolessen

Hoe het is om gay te zijn? Margriet van der Linden (48) weet dat wel. Althans in Nederland, maar hoe is dat in China, Libanon of Rusland? "Ook dáár willen ze gehoord worden.''

Margiet van der LindenBeeld ANP

Van der Linden maakte voor de NPO een serie over lhbt over de hele wereld. De eerste aflevering is vrijdagavond te zien.

En toen zag Margriet van der Linden haar ineens lopen. Het was in 2000, op Broadway in New York, op 15 meter afstand. Martina Navrátilová, de ex-tennisster die jarenlang in haar hoofd had gezeten. Als denkbeeldige vriendin, steun en toeverlaat. Ze liepen recht op elkaar af, op het punt elkaar te passeren.

Als puber was Margriet van der Linden gefascineerd door Navrátilová. Ze had haar zien spelen, zien bewegen en over haar gelezen. In de leesmap van haar grootouders. Daar stuitte ze ook op een verhaal over Rita Mae Brown, de ex van Navrátilová. Die was schrijver.

Van der Linden holde naar de bibliotheek voor Rubyfruit Jungle, een bildungsroman over een jonge lesbienne. "Ik las het in de bieb achter een Bosatlas en dacht: dit gaat over mij.''

Dertig jaar later, in 2015, schrijft Margriet van der Linden (48) zelf een boek. De Liefde Niet is een autobiografische roman over haar streng gereformeerde jeugd en haar geaardheid. Het blijkt de opmaat voor de docureeks How to be gay die vrijdagavond van start gaat op NPO 2.

"Na mijn boek kreeg ik honderden reacties. Verhalen over herkenbaarheid, over hoe het is om gay te zijn. Of over de periode voor de coming-out, waarin je ongefilterd meekrijgt hoe de omgeving denkt over dit thema. Grof vaak. Nee, geen leuke verhalen. Hier moet ik iets mee, dacht ik.''

How yo be gay
In 'How to be gay' tekent ze verhalen op uit onder meer Libanon, Rusland en China. In de eerste aflevering reist Van der Linden naar China om op cruise te gaan met homoseksuele koppels die op de boot gaan trouwen. "Tot 1997 is homoseksualiteit in China strafbaar, sindsdien wordt het beschouwd als een geestesziekte'', aldus Van der Linden.

Homoseksualiteit gaat er vergezeld van schaamte en schuldgevoel, bij kinderen én ouders. "Ouders zijn onwetend, horen op de boot dat hun kind uit de kast komt. Dat is vooral zielig voor die ouders, zo wordt gedacht. Kinderen, zeker uit het één-kindtijdperk, voelen zich enorm verantwoordelijk voor het geluk van hun ouders. In Rusland is homoseksualiteit niet strafbaar, maar het propageren ervan wel. Het is dapper dat mensen zich daarover uitlaten."

Ik heb me ook gestoord aan de twee heterovrouwen op de cover van Linda.
Van der Linden op pad voor How To Be GayBeeld KRONCRV

In Tripoli vertelt een student dat hij zich thuis niet veilig voelt. "Het wordt steeds duidelijker en voelbaarder in welke positie hij zit. Met dit programma probeer ik inzicht te krijgen, begrip te kweken. Er is ontroering, maar we lachen ook veel.''

Nederland
Hoe het in Nederland is om gay te zijn? "Er huist ergens diep in ons altijd nog een gevoel van ongemak, dat te maken heeft met schaamte, zonder dat ons verder maatschappelijks iets in de weg staat om ons leven te leven, maar het is er wel." 

"Er is een groter gevoel van onbegrip dan wenselijk. Je leidt een leven dat niet voor 100 procent het leven is dat anderen leiden, omdat je altijd met minder bent. De neiging tot aanpassing is daarmee groot, ook als dat betekent dat je jezelf weleens verloochent."

"Ik heb me ook gestoord aan de twee heterovrouwen op de cover van Linda, die een lesbisch stel nadoen. Over homoseksualiteit zegt het niets, het is lifestyle. Prima voor marketing, dus ik snap het, maar over hoe het is om lesbisch te zijn, zegt het niet veel.''

Er huist ergens diep in ons altijd nog een gevoel van ongemak.

"Moeilijk en deprimerend'', geeft de Chinees Runze in de eerste aflevering als antwoord op de vraag hoe het is om gay te zijn in China. "Door veel te lezen kun je de wereld van ons homoseksuelen leren begrijpen'', stelt hij.

Van der Linden omarmt dat pleidooi. "Verplichte lesstof over homoseksualiteit op middelbare scholen. Kinderen leren over de burgerrechten, over de slavernij, maar waarom niet homoseksualiteit als onderdeel van de geschiedenisles, of maatschappijles? De wetgeving, de ontwikkeling van de homobeweging. Het belang van informatie hierover is groot én nodig.''

Boegbeeld
En Martina Navrátilová? Zij ontwikkelde zich tot hét boegbeeld van de homobeweging. "Voor het eerst van mijn leven zag ik haar'', glimlacht Van der Linden over het moment in New York.

"Nee, het zweet brak me niet uit, Bach speelde niet en ik hoorde ook geen violen, maar als ik een kind was geweest, had ik haar wel aangesproken. Ze was in gezelschap. Bij het passeren keken we naar elkaar aan en toen ze voorbij was, keek ik om. Op dat moment keek zij ook om en knipoogde ze. Was er herkenning? Van een vrouw die op vrouwen valt? Geen idee, maar ik dacht wel: dit gaat nooit iemand geloven.''