Direct naar artikelinhoud

Kijken, niet kopen: winkelomzet in de binnenstad stijgt niet meer

Winkels in de binnenstad zien voor het eerst in jaren hun omzet niet stijgen. 'De gewone Amsterdammer komt niet meer vanwege de discussie over drukte in de binnenstad.'

De KalverstraatBeeld Remko de Waal

Na jaren van snelle groei stokken de winkel­omzetten in en om de Amsterdamse binnenstad. Zelfs toen de crisis en de concurrentie van webwinkels in de rest van het land gaten sloegen in de winkelstraten, ging het de detailhandel hier voor de wind. Maar in 2018 kwam de groei tot stilstand, zo blijkt uit de Amsterdam City Index.

Tussen 2013 en 2017 nam de omzet bij zelfstandige winkelbedrijven met 16 procent toe, zo blijkt uit de CBS-cijfers voor de buurten in Centrum en Zuid. Daar kwam in 2018 geen nieuwe stijging bovenop.

Voor ondernemersvereniging Amsterdam City is het gissen naar de oorzaak. In de rest van het land zijn de winkelomzetten in 2018 verder gestegen. In een enquête die ook jaarlijks onderdeel is van de City Index geven ondernemers aan dat ze de Amsterdammer beginnen te missen onder het winkelend publiek.

Drukte
Bij de horeca speelt eenzelfde ontwikkeling. Daar was in 2018 nog wel groei, maar eveneens stukken minder dan in de jaren daarvoor.

Cafés en restaurants boekten gemiddeld 1 procent meer omzet, terwijl dat over de vijf jaar daarvoor samen 21 procent was. Rond het Leidseplein en het Rembrandtplein, zo klinkt de klacht vanuit de branche zelf, komen zelfs minder bezoekers.

Volgens voorzitter Willem Koster van Amsterdam City speelt de hoog opgelopen discussie over de drukte rond de Wallen en het oude centrum een rol.

"Het zijn de ondernemers in de straten daaromheen die klagen. Zij zeggen: wij ervaren dat de Amsterdammer niet meer komt. Die laat zich negatief beïnvloeden door de discussie over drukte in de binnenstad."

Verschraling
In de enquête zegt 35 procent van de ondernemers dat er minder vaak bezoekers uit Amsterdam in de straat komen; 16 procent stelt juist dat Amsterdammers vaker komen. Een meerderheid van de ondernemers is positief over de toegenomen drukte. Van een kwart mag het wel wat minder.

Marktonderzoekbureau Strabo herkent de trend dat winkels het moeilijker hebben in het drukke centrum. "Het aanbod verschraalt. Meer winkelstraten zijn op toeristen gericht," zegt Hans van Tellingen. "Voor de Nederlander en de Amsterdammer zijn ze steeds minder aantrekkelijk."

Ook de huren in de Kalverstraat zullen niet meer zo sterk stijgen: veel kijkers, minder kopers

Op zich ziet hij de toekomst voor winkels in Amsterdam zonnig in. "We hebben nog steeds de laagste winkelleegstand van Europa, gaten worden meteen opgevuld."

Hij ziet nieuwe initiatieven buiten de binnenstad, in De Pijp en Oud-West. "Uit ons onderzoek blijkt dat in deze regio de grootste omzetten worden gehaald bij winkelcentra als het Gelderlandplein en Stadshart Amstelveen. Daar kan je de auto nog kwijt, liefst gratis. Daar slaan de mensen groot in."

Viezigheid rukt op
Maar hartje Centrum zijn de grenzen aan de groei bereikt, volgens Van Tellingen. "Ik verwacht dat op de Kalverstraat de huren ook niet meer zo sterk zullen stijgen. Het zijn veel kijkers, minder kopers. Voor de winkels daar is het ook een soort zichtlocatie. Ik denk dat de omzetten vaak tegenvallen."

Amsterdam City waarschuwt verder dat in de binnenstad te weinig werk wordt gemaakt van handhaving en reiniging. De overlast en de viezigheid rukken op en drukken de City Index, al stijgt die nog wel. Het aantal aangiftes wegens overlast steeg in één jaar met 11 procent. In 2018 werden in de eerste tien maanden 6710 overlastmeldingen gedaan in Centrum XL.

Dat de politie landelijk wordt aangestuurd, werkt door in de prioriteit die de politie geeft aan overlast en handhaving, volgens Amsterdam City.

"Gemeentelijke handhavers hebben steeds meer taken die vroeger bij de politie lagen," zegt Koster. Daar komt bij dat niet alle handhavers evenveel bevoegdheden hebben. "Dat zag je ook met oud en nieuw, bij de handhavers die de Wallen niet op wilden."

16% - Van 2013 tot 2017 groeide bij zelfstandige winkelbedrijven de omzet nog 16 procent.
35% - Van de ondernemers zegt 35 procent dat er minder vaak bezoekers uit Amsterdam komen.
1% - Cafés en restaurants boekten in 2018 gemiddeld 1 procent meer omzet, veel minder dan ervoor.

Tip Het Parool

Heb je een nieuwstip of nieuwsfoto? Voeg ons toe op Whatsapp. Liever mailen of anoniem tippen? Bekijk hier hoe dat kan.