Het woningfraudeteam komt altijd onaangekondigd

Een oudere Turkse dame, haar hoofddoek losjes om haar hoofd, staat in de deuropening van een huis in de Diamantbuurt.

De ondergaande zon kleurt de hemel vuurrood, in de keuken achter haar staan de pannen voor het avondeten op tafel. "Mag ik even binnenkomen?" vraagt Wim Veen vriendelijk.

"Ik kom altijd onaangekondigd," zegt de woonfraudemedewerker van Stadgenoot even later in zijn auto. "Als je een afspraak maakt, is altijd alles ineens in orde."

Dagelijks bezoekt hij door de hele stad adressen waarvan Stadgenoot een vermoeden van woonfraude heeft. Illegale onderhuur, Airbnb of zelfs hennepkweek en prostitutie: allemaal vallen ze onder woonfraude.

Bij de Turks-Nederlandse familie in de Diamantbuurt hadden buren gemeld dat de hoofdhuurder bijna nooit thuis is. Vanavond was hij dat echter wel, en bleek het halfjaarlijkse verblijf van hem en zijn vrouw in Turkije de reden voor twijfel: hun 31-jarige zoon bewoont het huis in die tussentijd.

Vriendelijk heeft Veen ze erop gewezen dat als ze langer dan drie maanden weggaan, ze huisbewaring dienen aan te vragen.

Slot veranderd
"Ik snap zo'n man wel," zegt Veen. "Waar moet zijn zoon naartoe als de ouders hun woning opgeven? Hij maakt geen schijn van kans op een huurwoning hier."

Ouders die woningen aanhouden zijn een bekende groep, net als huurders die hun sociale huurwoning tegen woekerprijzen verhuren aan expats.

Hij noemt een woning waarvan de huur zo'n 600 euro bedroeg en die tegen het driedubbele werd verhuurd.

Het maakt Veen kwaad. "Deze mensen melken hun onderhuurders helemaal uit. Vaak weten huurders niet eens dat de zogenaamde eigenaar van hun huurhuis bij ons huurt. Sommige onderhuurders zie ik twee, drie keer terug. Die blijven in hetzelfde circuit."

Sommige huurders maken zelfs misbruik van het feit dat ze zijn betrapt op woonfraude.

"Een betrapte huurder moest zijn huis uit op een maandag, en liet de vrijdag ervoor expats het huis betrekken. Hij veranderde het slot en was pleite. Op maandag boorden wij het slot open en troffen zeer geschrokken mensen aan. De huurder was er met 6000 euro aanbetaling vandoor."

Het volgende huis, tweehoog in De Baarsjes, is een bekend adres. "We weten zeker dat de hoofdhuurder hier allang niet meer woont, we hebben haar huis buiten Amsterdam zelfs al bezocht," zegt hij. "Maar de buren hebben tot nu toe nog geen verklaring willen afleggen die we in de rechtszaal kunnen gebruiken."

Dat komt vaker voor: buren voelen loyaliteit jegens hun buren, of krijgen last van gewetenswroeging. "Dan wijzen we ze erop dat we alleen de illegale situatie die aan de gang is willen stoppen."

911

In het afgelopen jaar werd door corporaties in 911 gevallen woonfraude geconstateerd. De woningen zijn vrijgemaakt en opnieuw verhuurd.

600

Stadgenoot voerde in 2017 ruim 600 inspecties uit, waarvan er 200 leidden tot beëindiging van het huurcontract.

Een jongen met blonde krullen en een Duitse tongval doet, na lang kloppen, de deur open. "Sorry, I was in the bathroom," zegt hij.

Veen heeft hem al eerder gesproken: hij huurt een kamer in het huis van een van de 'oorspronkelijke' onderhuurders. Hij vraagt opnieuw of die onderhuurder contact met hem wil opnemen. De jongen belooft het door te geven.

"Dit is al jaren aan de gang," zegt hij, op weg naar beneden. "Maar we krijgen de zaak niet rond." Dat is niet uitzonderlijk: sommige zaken lopen twaalf jaar door gebrek aan bewijs. Hij klopt bij de buren aan, een jonge vrouw doet open. Na een gesprekje weet Veen haar te overtuigen om een verklaring af te leggen.

Afvalverzamelaar
Hij herinnert zich elk huis, zegt hij onderweg naar het laatste huis van de avond. "In sommige huizen is het altijd nieges. Dat huis bijvoorbeeld, daar was een illegaal bordeel. Wij ontruimden, maar binnen een paar maanden was het weer raak. Andere huurder, andere dames."

Het laatste huis, in Bos en Lommer, heeft dichtgeplakte ramen. Stadgenoot vermoedt dat de woning in gebruik is als opslagplaats van een morgenster, een afvalverzamelaar. Er is niemand thuis. "Volgende keer beter," zegt Veen, nadat hij door de brievenbus heeft gekeken.

De oud-politieman heeft begrip voor mensen die illegaal onderhuren. "Ik wil ze niet sarren, vaak proberen we een oplossing te vinden waardoor ze meer tijd hebben om een nieuw huis te vinden. Als het huis uiteindelijk maar vrijkomt. Mensen die al jaren ingeschreven staan en recht hebben op een sociale huurwoning: dat zijn mijn klanten."

De naam Wim Veen is op verzoek van Stadgenoot ­gefingeerd.