'Diversiteit is ver te zoeken op Amsterdamse scholen'

Eerder deze maand heeft de Onderwijsraad een rapport overhandigd waarin zij waarschuwt: 'de voor Nederland typerende scheiding tussen schoolsoorten, leerwegen en opleidingen maakt dat leerlingen met verschillende sociale achtergronden elkaar steeds minder vanzelfsprekend tegenkomen.' 

'Jongeren leren daardoor niet goed hoe ze met verschillen en andersdenkenden moeten omgaan. Het onderwijs kan hierdoor maar beperkt bijdragen aan sociale samenhang in de samenleving.'

Achtergrond
De Onderwijsraad heeft gelijk. Mijn zoon is een brugklasser op een klassiek lyceum in Amsterdam. Een prachtige fijne school met een zeer betrokken schoolleiding. Hij is een slimme en leergierige jongen en heeft naast de basisschool twee plusklassen gevolgd om te voldoen aan zijn leerbehoefte.

De vijf Amsterdamse gymnasia stonden dan ook hoog op zijn lijst. Hij werd uiteindelijk ingeloot op zijn zevende keus. Hij voelt zich goed in zijn nieuwe klas, maar merkt wel dat er grote verschillen zijn tussen zijn achtergrond en die van de meeste kinderen.

De vwo-brugklas waar hij nu in zit is klein: 19 kinderen. Dat klinkt ideaal voor Amsterdamse begrippen, maar helaas verdwijnen binnenkort de enige twee meisjes van Nederlandse komaf.

Nederlandse afkomst
Daarmee blijven er nog twee kinderen in de klas over van Nederlandse afkomst, onder wie mijn zoon. Ook de andere vier brugklassen zijn voornamelijk gevuld met kinderen van Turkse of Marokkaanse afkomst. In de bovenbouw van de school zie je nog een gemêleerdere samenstelling van leerlingen, in de onderbouw is die bijna helemaal weg.

Vriendjes van de basisschool die ingeloot zijn op de gymnasia en scholen in Zuid ervaren juist een heel ander beeld. Zij zitten ook niet in gemêleerde klassen; in hun klassen zitten voornamelijk kinderen van Nederlandse komaf. Kinderen van andere komaf zijn daar veelal kinderen van meer kapitaalkrachtige expats.

Een bekend gegeven is dat met name de vwo-klassen buiten de Ring leegstromen omdat de scholen­gemeenschappen daar voornamelijk vmbo-bolwerken zijn geworden. Ook ouders van niet-Nederlandse komaf vermijden deze scholen en laten hun kinderen met havo/vwo-advies liever loten op 'witte scholen' binnen de Ring.

Dilemma
Door deze gang van zaken neemt het aanbod van scholen waar 'wit' en 'zwart' samenkomen snel af. De school van mijn zoon doet dit gelukkig niet, met als gevolg dat zij meer en meer kinderen van niet-Nederlandse afkomst aantrekt en aanbod van Nederlandse kinderen verliest.

Een enorm dilemma voor school­besturen, meen ik. Van een gezonde mix lijkt derhalve steeds minder sprake. 

De verschillen nemen zienderogen toe en zorgen voor een onoverbrugbaar onderscheid tussen de scholen. Op de school van mijn zoon zie ik dat de gymnasiumafdeling krimpt en dat het niveau van de havoafdeling lager is dan gemiddeld door de instroom van kinderen met leerachterstand vanwege (nog) gebrekkige vaardigheid van de Nederlandse taal.

Ik verwacht daarom dat de aanmelding van kinderen met Nederlandse ouders de komende jaren op zijn school zal blijven afnemen. Dit lyceum is daardoor over niet al te lange tijd waarschijnlijk een volledig zwarte school.

Ook de leraren op de school van mijn zoon zien het probleem, maar ze kunnen niets doen. Ik hoop dat de gemeente en het rijk snel tot actie overgaan en het plaatsingsbeleid van kinderen op Amsterdamse scholen drastisch omgooien om deze onwenselijke trend te stoppen.

Boris Berkhout is gezagvoerder bij KLM en schreef dit stuk als vader.