Barack Obama in Amsterdam, grapt over Donald Trump
Bij het korte bezoek van Barack Obama aan Amsterdam was 'de actualiteit' het verboden onderwerp, maar toch zat het commentaar van de voormalige Amerikaanse president op zijn opvolger tussen bijna alle regels.
Voor iemand die zo vaak te laat kwam voor zijn eigen toespraken en persconferenties dat er een Twitteraccount in het leven werd geroepen om de vertraging - in minuten - bij te houden, komt Barack Obama vrijdag te vroeg het podium van Afas Live opgewandeld. Eén hele minuut voor de geplande tijd van zes uur.
Vóór hij een woord heeft gezegd krijgt hij een staande ovatie. "Gebeurt dit overal," vraagt interviewer en managementgoeroe Ben Tiggelaar.
Obama, droogjes: "Ja." Maar dit keer is het speciaal, zegt hij. Door de stad waar hij is. "I love Amsterdam. De mensen zijn hier zo lang."
De 44ste Amerikaanse president is in Amsterdam voor het Forward Thinking Leadership seminar. Voor een kaartje voor die eendaagse bijeenkomst, waar een tiental sprekers ingaan op het thema leiderschap, hebben zo'n 3500 mensen een kleine 1000 euro neergeteld.
De taak van een goede leider, zegt Obama, is het vertellen van een goed verhaal. "Een slecht verhaal zaait verdeeldheid en wakkert haat aan. Een goed verhaal zorgt voor samenwerking en vooruitgang."
Obama noemt Trump niet bij naam, maar de boodschap is duidelijk.
Donald Trump
En dat terwijl Tiggelaar de zaal vooraf heeft gewaarschuwd dat hij van het team rond Obama - naar verluidt 25 man - te horen heeft gekregen dat 'de actualiteit' verboden terrein is tijdens het interview. Het moet over leiderschap gaan, zegt hij. Maar daar lijkt Obama zélf heel anders over te denken.
Als het gaat over de crisisjaren, waarin Obama in het Witte Huis trok: "Het aantal inwoners van Amsterdam is, wat? 800.000 ongeveer?," vraagt de oud-president aan de zaal.
"Toen ik president werd, verloren we 800.000 banen per maand. De hele stad Amsterdam zonder werk - iedere maand. Ik moest crisismaatregelen nemen." Inmiddels komen er weer banen bij in de Verenigde Staten, zegt Obama. Fijntjes: "Ik merk dat mijn opvolger met die eer gaat strijken."
1000
Zo'n 3500 mensen hebben een kleine 1000 euro neergeteld voor de eendaagse bijeenkomst
Je moet zorgen dat je jezelf geen schade toebrengt door mensen aan te nemen die oneerlijk zijn of voor schandalen zorgen
Als het gaat over het team dat je als leider nodig hebt: "Je moet zorgen dat je jezelf geen schade toebrengt door mensen aan te nemen die oneerlijk zijn of voor schandalen zorgen. Tijdens mijn regering hadden we gaan schandalen. Niemand werd aangeklaagd."
De zaal snapt de referentie aan de vele schandalen rond medewerkers van Trump en applaudisseert.
En als Obama kritiek heeft op feiten, die in het Amerikaanse discours een steeds kleinere rol lijken te spelen: "Ik maak me zorgen over de waarheid, die steeds verder erodeert. Dat komt mede door het internet. Daar zijn plekken die compleet bevestigen wat we denken, zonder dat er een weerwoord op komt."
Hope and change
Als Obama de situatie in de VS typeert als 'onrustpolitiek', durft Tiggelaar het aan een directe vraag te stellen. Hij heeft in het boek van Ben Rhodes, oud-medewerker van de president, gelezen dat Obama denkt dat hij 10 of 20 jaar te vroeg president is geworden.
Dat de 'hope and change' die Obama voorstond te snel kwam voor de meeste Amerikanen.
Obama: "Ik denk dat de verkiezingen van 2016 lieten zien dat mensen in verzet kwamen tegen de veranderingen die ook door globalisering sneller ging dan ooit. Dat maakte mensen angstig. Het is dan een natuurlijke impuls om te kijken naar wat bekend is: de eigen religie, etniciteit, het eigen land. Dan ga je mensen buitensluiten in de hoop dat alles terugkeert bij het oude."
Met de verandering doelt Obama niet alleen op het feit dat hij de eerste zwarte president was, maar ook dat hij de Amerikaanse strijdkrachten openstelde voor homo's en lesbiennes en het homohuwelijk mogelijk werd.
"Voor sommige mensen ging dat te snel. Ik denk dat vooruitgang altijd twee stappen vooruit is en één stap achteruit. Volgens mij zien we nu dat er één stap terug wordt gezet."
Robert Jan Dil, advocaat in Amsterdam
"Ik ben uitgenodigd via mijn zus, die kaartjes had. Maar ik denk dat ik er ook wel 1000 euro voor over had gehad. Het is een heel inspirerend programma - ook zónder Obama."
"Collega's en vrienden reageerden heel enthousiast toen ze hoorden dat ik naar Obama ging: jeetje, jaloers! Ik heb heel veel respect en bewondering voor hem."
"Ik mis zijn stijl en klasse. Ik vind het bijzonder hoe vrij hij de vragen beantwoordde en meer zei over de toestand in de VS en de wereld dan ik had gedacht. "
Liny Demandt, schoolleider in Roermond
"Dat meneer Obama kwam, was wel de trigger om me aan te melden toen ik de advertentie in de krant las. Ik ben schoolleider, dus heb ook met leiderschap te maken."
"Mijn schoolbestuur zei: we hebben daar budget voor, ga maar. Ik heb een heleboel quotes genoteerd die ik ga doorgeven aan mijn team. Leraren hebben ook dromen; dingen die zij anders willen. Vaak denken zij: het kan niet. Obama heeft iets gedaan wat de wereld ook heel lang niet had gedacht."
"Hij werd toch maar de eerste zwarte president van de Verenigde Staten."