Rechters: kinderen in gevaar door wachtlijsten jeugdzorg

Dat zeggen Peter Björn Martens en Constantijn van Dam van Isselt, kinderrechters bij de rechtbank Amsterdam. Zij kunnen een kind uit huis laten plaatsen en het ouderlijk gezag overdragen aan de jeugdbescherming.

Ook kunnen ze kinderen naar een gesloten instelling sturen. De twee spreken namens de Amsterdamse jeugdrechters.

Door gebrek aan personeel bij de Amsterdamse jeugdbescherming zijn vonnissen niet of onvoldoende uitgevoerd. Martens maakte mee dat een kind een jaar onder toezicht kwam van de jeugdbescherming. Een gezinsmanager moet dat doen.

"Het duurde echter drie maanden voor een gezinsmanager beschikbaar was," aldus Martens. "Dan zit een kwart van het vonnis er al op, maar krijgt een kind niet de hulp die nodig is."

Gezinmanager
Ook de Amsterdamse Kinderombudsman Anne Martien van der Does stelt vast dat gebrek aan mankracht bij de jeugdbescherming zorgt voor gebrekkige hulpverlening.

Een kind dat na een incident met spoed uit huis geplaatst moest worden, kon nergens heen. Vanwege wachtlijsten bleef de jongere vier maanden in de onveilige thuissituatie. 

Volgens de laatste telling wachten 36 Amsterdamse gezinnen op een gezinsmanager. Dat is een wrange situatie: niet alleen de ouders falen bij het bieden van een veilige omgeving voor een kind, ook het systeem dat die veiligheid moet waarborgen blijft in gebreke. In de wachttijd verergeren de problemen. 

Personeelsverloop
De Amsterdamse jeugdrechters zitten niet alleen in hun maag met het gebrek aan personeel bij de jeugd­escherming, ook het grote verloop van hulpverleners vinden ze een probleem. 

Gezinnen die met de jeugdbescherming te maken hebben, krijgen vaak meerdere gezinsmanagers over de vloer. "Terwijl een gezin juist gebaat is bij een vast gezicht met wie het klikt," aldus Martens.

Jeugdrechters zijn onafhankelijk. Zij bepalen wanneer de overheid hulp mag inzetten om de positie van het kind te beschermen, maar zijn niet verantwoordelijk voor de uitvoering. 

Die verantwoordelijkheid ligt sinds 2015 bij gemeenten, die het werk uitbesteden aan instellingen als de jeugdbescherming. 

Dat rechters hun zorgen publiekelijk uitspreken over de jeugdbescherming, gebeurt niet vaak. Het benadrukt de ernst van de situatie. Van Dam van Isselt en Martens onderstrepen het belang van goed functionerende jeugdzorg. 

"Een goede juridische of psychologische interventie op 8-jarige leeftijd kan een wereld van verschil maken in de loop van iemands leven. Het leidt tot een gelukkig of een ongelukkig bestaan als volwassene."

Gezinsgericht
Behalve aankaarten wat mis is, willen de jeugdrechters ook positieve ontwikkelingen bij de jeugdbescherming melden. Ze vinden ze dat de nieuwe, gezinsgerichte aanpak beter uitpakt dan de kindgerichte aanpak. Niet alleen het kind staat dan centraal, maar het kind in de ouderlijke en maatschappelijke context. 

Die werkwijze leidt vaker en langduriger tot een veilige positie van het kind. Ook zijn rapporten van de jeugdzorg van een hoger niveau, vinden de rechters.

Lees verder: De vele gezichten van de jeudgbescherming