Oostelijke Eilanden: Veel hangjeugd zonder toezicht
Criminaliteit is voor de Oostelijke Eilanden niets nieuws. Schietpartijen zoals die van vorige week zijn er echter geen vertrouwd verschijnsel. De buurtbewoners houden ondertussen hun mond, uit angst en vooral uit schaamte.
De vorige week vrijdag neergeschoten Gianni L. (19) krijgt een gebiedsverbod opgelegd. Hij mag voorlopig niet meer in de buurt van zijn huis op Wittenburg komen. Het gebiedsverbod gaat in op het moment dat L. uit het ziekenhuis wordt ontslagen. Waarnemend burgemeester Jozias van Aartsen besloot tot deze maatregel omwille van de openbare orde op de oostelijke Eilanden en de veiligheid van de buurtbewoners.
Wie Van Aartsen deze week heeft gehoord, zou kunnen denken dat de overheid nu pas zicht krijgt op wat zich afspeelt in de nauwe straatjes van de Oostelijke Eilanden. De waarnemend burgemeester pleitte voor meer straatcoaches en agenten die hun ronde lopen langs de flats van Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg. Camera's moeten toezicht houden op die paar smalle toegangswegen die de afgezonderde wijk vanaf de binnenstad ontsluiten.
Dicht onder de oppervlakte
Dat op de Oostelijke Eilanden criminaliteit en sociale problemen dicht onder de oppervlakte zitten, is al decennia bekend. Dat de laatste jaren ook heel jonge jongens in hoog tempo verstrikt raken in zware criminaliteit, weet de politie ook al langer. Rechercheurs moesten de afgelopen jaren vaak genoeg langs de deuren op de Oostelijke Eilanden: om verdachten van liquidaties te arresteren, buurtonderzoek te doen na dodelijke schietincidenten of om families te vertellen dat een zoon was omgekomen door geweld.
Zijn Kattenburg, Oostenburg en Wittenburg anders dan andere volkswijken? Is de problematiek anders dan die in, bijvoorbeeld, de Diamantbuurt, Bos en Lommer of de Bijlmer? Ook daar raken immers jonge mannen betrokken bij zware criminaliteit. In de kern zijn er geen grote verschillen, maar zoals Van Aartsen deze week nog maar eens benadrukte: er geldt op de Oostelijke Eilanden een aantal ongelukkige omstandigheden.
Er is bezuinigd op het jeugdwerk, waardoor de jongens op straat niet meer worden aangesproken, zo zeggen ingewijden. Daardoor ontbreekt het aan hulp voor de meest kwetsbare groep jongens; jongens die verstandelijk niet in staat zijn hun eigen school en werk te regelen. Jongens die soms geen ouders hebben die hen in het gareel houden en jongens met een beperkte gewetensontwikkeling en een hoge mate van impulsiviteit, die door hun beïnvloedbaarheid onweerstaanbaar richting de criminaliteit worden getrokken. Dat jongeren op de Oostelijke Eilanden niet voortdurend worden gecontroleerd en aangesproken, trekt ook jongens uit andere delen van de stad, met name uit Oost, die zich willen onttrekken aan toezicht.
Van oud tot jong
Op de Oostelijke Eilanden ligt onder de oppervlakte een netwerk van criminelen, van oude Hollandse wapenhandelaren, via de generatie twintigers die zich bezighoudt met grootschalige drugshandel en geweldsmisdrijven, tot aan tieners die vooral bezig zijn met straatcriminaliteit. Volgens ingewijden lopen die verschillende niveaus in elkaar over, waardoor heel jonge jongens worden omringd en gebruikt door heel zware criminelen.
Wie voor zichzelf weinig perspectief ziet op school of de arbeidsmarkt, maar wel een leven van luxe wenst, is snel geneigd voor een paar honderd euro per avond pakketjes rond te brengen. De voorraad komt van om de hoek en er zijn klanten genoeg in de binnenstad.
De cultuur van zwijgzaamheid, die vooral onder de Marokkaanse bewoners van de eilanden heerst, zorgt ervoor dat niemand praat over de criminaliteit die voor iedereen zichtbaar is. Ouders vragen hun zoons niet hoe zij aan een nieuwe scooter komen en praten daar zéker niet over met de politie. In sommige gevallen weigeren nabestaanden van geliquideerde criminelen te praten met het onderzoeksteam dat nu juist probeert de moord op hun familielid op te lossen.
Die zwijgzaamheid kan voortkomen uit angst, zeker, maar een belangrijkere oorzaak is de schaamtecultuur: toegeven dat een familielid hopeloos verwikkeld was in criminaliteit, betekent een schande voor de eer van de familie.Het is extra wrang dat bij de wilde schietpartij afgelopen vrijdag juist de 17-jarige Mohammed Bouchikhi om het leven is gekomen, terwijl hij in het buurtcentrum activiteiten organiseerde om kinderen en jongeren toekomstperspectief te geven.
Lees ook: Wie is liquidatiedoelwit Gianni L. eigenlijk?
Veel lol en gein, maar ook altijd gerotzooi