Sportheldenbuurt Zeeburgereiland begint te leven
De Sportheldenbuurt op Zeeburgereiland verandert van een dorre, verlaten zandvlakte in een levendige wijk. Met de bouw van de laatste woningen is inmiddels begonnen.
Het was op een koude avond in januari, bijna een jaar geleden. Sevda Buran (49) verscheen voor de grote zaal van het IJburg College en de ruim 150 aanwezigen gaven haar een staande ovatie. Sevda is geen actrice of sportvrouw. Ze werd als held op de 'MeetUp' van bewoners van de Sportheldenbuurt onthaald, omdat ze de eerste middenstander was die aankondigde in de Sportheldenbuurt een winkel te openen.
Twee maanden later was het zover. De Turkse groentewinkel zorgt ervoor dat bewoners niet meer naar de benzinepomp Kriterion hoeven te rijden voor sinaasappels of een zak chips; ze kunnen bij hun eigen buurtsuper terecht.
Na driekwart jaar is nu meer dan de helft van de huizen bewoond. De Sportheldenbuurt, die lang werd gekenmerkt door een zandvlakte, is een buurtje geworden.
Postzegels
De plannen voor de Sportheldenbuurt en de Sluisbuurt dateren van de jaren negentig. Het gaat om twee postzegels ingeklemd tussen het Buiten-IJ en de IJburglaan. Het doel was daar in 2008 op grote schaal te bouwen, maar door de crisis kwam de bouw pas zes jaar later op gang. Het stedenbouwkundig plan van de Sportheldenbuurt voorzag in 1765 woningen. Het zijn er 2522 geworden.
Het barst hier van de kinderen tot vijf jaar oud. Het woonblok is behoorlijk groen, auto's kunnen niet voor de deur komen
Lunchroom
Bij de start van de Sportheldenbuurt waren alleen zelfbouwers actief en woningcorporatie de Alliantie, die er een kwart van alle woningen bouwt. Voor statushouders werden 51 woningen beschikbaar gesteld. Volgens de gemeente is de wijk bijna klaar. Met het bouwen van de laatste woonblokken is inmiddels begonnen.
De openbare ruimte, het groen - met in het hart van de wijk de Skatebaan - en de sportvelden zijn in 2021 af. Dan moeten ook de Drie Koningen, de grote silo's van de waterzuivering, klaar zijn. Ze kunnen het icoon van de wijk worden, met een eenkamerhotel, horeca, kantoren en met openbaar groen begroeide dakterrassen. Ook worden zes kinderspeelplaatsen aangelegd.
Aan de kant van de stad is de Sportheldenbuurt al behoorlijk stedelijk, met gebouwen van vier tot zes verdiepingen hoog. Maar het midden van de wijk bestaat uit zand en bouwketen.
We stappen Nuttig binnen, een lunchroom met uitzicht op het middenterrein. De zaak serveert taart en lunches, maar functioneert ook als café met tapbier en flesjes van Brouwerij 't IJ. Het is tevens een servicepunt: je kunt een pak laten stomen en ophalen uit een kluisje.
De klanten laten het nog afweten. "Ik denk dat ze beter volgend jaar hadden kunnen beginnen," zegt de barman. Schuin tegenover Nuttig kun je terecht bij een dönerzaak, bij de Zneckbar en de super Borneo, waar de zoon van Sevda Buran, Ramis Buran (23), zegt dat eigenlijk alleen de woningen van de Alliantie op tijd klaar waren. Hij bindt zijn klanten aan zich door alles wat ze in de winkel missen voor hen in te kopen.
Dorps karakter
Op de hoek van de Leo Hornstraat zijn de pioniers van de wijk gevestigd met woon-werkwoningen. Richard Niessen is een van de drijvende krachten achter het door de overleden architect Hein de Haan ontworpen gebouw Nautilus. Vooral de begintijd van de buurt spreekt tot hun verbeelding. Hun zoon Ide (11): "Overal vonden we houten pallets waar we hutten van maakten."
De lunchroom annex café is tevens een servicepunt: je kunt een pak laten stomen en ophalen uit een kluisje
Niessen en zijn vrouw Esther de Vries zijn ook klanten van Borneo. Intussen schijnt er een Albert Heijn te komen, maar daar zijn buren een handtekeningenactie tegen begonnen.
De Vries begrijpt dat wel: "We willen meer winkels. Ketens hoeven we niet."
De gemeente heeft vanaf het begin steeds gezegd dat de grote winkels in de Sluisbuurt komen, aan de andere kant van de Zuiderzeeweg. Daardoor behoudt de Sportheldenbuurt een dorps karakter.
De Theo Koomenbuurt is grotendeels klaar. Op de hoek staat de Akropolistoren met ouderenhuisvesting en de Buurtkamer. We bellen aan op het Steven Dorpelpad. Miranda Tebbens vertelt enthousiast over het 'goed gebouwde koophuis' van honderd vierkante meter, gekocht voor vier ton, en de wijk, waar ze sinds een jaar met haar man en haar zoontje Pieter van vier woont.
"Alle kinderen gaan hier naar de montessorischool," zegt ze. De buurt leeft.
Tebbens: "Het barst hier van de kinderen tot vijf jaar oud." Het woonblok is behoorlijk groen, auto's kunnen niet voor de deur komen. Enkele weken geleden vierden ze Sint Maarten.
"De slechthorenden van het huizenblokje van zorgcentrum Zaam deden leuk mee," zegt Tebbens. "Ze deden open als ze kinderen zagen aankomen."
Etage erbij
In de Sportheldenbuurt worden op panden die er nog geen jaar staan etages gebouwd en verrijzen er serres aan woonkamers. Ook worden woningen massaal verhuurd. Op straat wordt vooral Engels gesproken. Om wildwestsituaties tegen te gaan heeft Amsterdam in juni een voorbereidingsbesluit genomen voor de Theo Koomenbuurt, waar veel kopers al een etage erbij hebben gebouwd. Eerst mocht 25 meter hoog worden gebouwd, maar alle aanvragen voor bouwvergunningen zijn nu aangehouden. Binnen een jaar geeft een nieuw bestemmingsplan aan hoe hoog mag worden gebouwd.