Bruut onderwereldgeweld: hiervoor bestaat geen draaiboek
Nu bruut onderwereldgeweld wéér een onschuldig leven heeft gekost, wordt vertwijfeld naar waarnemend burgemeester Jozias van Aartsen gekeken. Waar was hij, had hij zich niet direct meer moeten laten gelden?
1. De roep klinkt luid, vanuit de buurt en in sommige media: burgemeester, grijp in! Is die oproep terecht?
Als waarnemend burgemeester van Amsterdam - nu zo'n twee maanden in functie - wordt Jozias van Aartsen gevraagd een probleem op te lossen dat al ruim vijf jaar speelt: heel jonge mannen plegen liquidaties met zware wapens midden in woonwijken. Al zeker vijf keer zijn onschuldigen getroffen.
Een eenvoudige oplossing is er niet. De opsporingsdiensten zetten veel capaciteit in en proberen met aanpakken liquidaties te voorkomen en op te lossen.
Daarin worden soms successen geboekt, maar een wondermiddel tegen nietsontziende daders die snel met grof geweld toeslaan en vluchten, is nog niet gevonden.
Extra maatregelen die ervoor zorgen dat bij een liquidatie geen onschuldigen worden geraakt, zijn nog moeilijker te bedenken: het is bijkans onmogelijk in te grijpen als de trekker eenmaal wordt overgehaald. Dat is van waarnemend burgemeester Van Aartsen niet te verwachten.
2. Had de burgemeester dan niet nog dezelfde avond naar de buurt moeten gaan?
Van Aartsen is het type dat eerst de situatie wil overzien en alle informatie wil overdenken voordat hij een beslissing neemt. Niet elke burgemeester is het type burgervader dat een schouder biedt om op te huilen.
3. Veel buurtbewoners vragen zich af: waarom kon het eigenlijke doelwit van de aanslag vrij rondlopen?
De 19-jarige Gianni L., die vrijwel zeker het doelwit was van de aanval, was in november ook al gewond geraakt bij een schietpartij - waarbij de 19-jarige Ayman Mouyah stierf.
Een ruzie over een gestolen scooter was de aanleiding, kort na die schietpartij is daarvoor een man aangehouden. Hij leek een verwarde eenling.
Het is nog maar zeer de vraag of de twee schietincidenten iets met elkaar te maken hebben en het is dus goed mogelijk dat niet bekend was dat L. acuut gevaar liep.
Ook als zo'n dreiging wél bekend is, zijn de mogelijkheden beperkt. In enkele gevallen kregen criminelen die op een dodenlijst stonden gebiedsverboden opgelegd, waarna ze niet meer in hun favoriete waterpijpcafé of woning mochten komen.
De kans is groot dat over Gianni L. niet zo veel concrete informatie bekend was die zo'n gebiedsverbod zou hebben gerechtvaardigd. Mogelijk is dat nu anders.
4. Nu komen er maatregelen.
Extra politie, meer straatcoaches en cameratoezicht bij de toegangswegen tot de wijk. Misschien het belangrijkst: een ervaren ambtenaar zal zich 'intensief gaan bezighouden met de veiligheid en sociale vraagstukken op de Oostelijke Eilanden'.
Met een enigszins vergelijkbare werkwijze kreeg de gemeente grip op een groep criminele jongeren in de Banne in Amsterdam-Noord, al is de situatie op de Oostelijke Eilanden daarmee maar deels te vergelijken.
Jongens en jonge mannen van de Oostelijke Eilanden zijn al jaren verwikkeld in extreme criminaliteit, zoals liquidaties.
5. Meer politie, straatcoaches en cameratoezicht. Van zulke maatregelen hebben we eerder gehoord.
Op korte termijn kiest de gemeente vaker voor zichtbare aanwezigheid in de buurt. Die is bedoeld als geruststelling voor een geschokte wijk, maar ook als signaal dat in de stad geen no-gozones bestaan.
De politie klaagt dat in de wijk weinig bereidheid is om met agenten te praten. De politie hoopt te werken aan haar informatiepositie, door op straat aanwezig te zijn en te praten met bewoners.
In dergelijke maatregelen schuilt ook iets van symboolpolitiek. Ook op het stadhuis zal men niet de illusie hebben dat met deze maatregelen liquidaties zijn te voorkomen.
Veel alternatieven zijn er niet. Het is onmogelijk en in elk geval onwenselijk bij elke Amsterdamse probleemwijk een slagboom te zetten en te controleren wie er in- en uitgaan.
Lees terug: Nietsontziend geweld eist weer een onschuldig leven
