Direct naar artikelinhoud

'Op de dag waarop ik niet meer nodig ben, zal ik gelukkig zijn'

Eind 2017 vertelde Diana Sardjoe in deze krant over haar zoons die in de Top 600 van jonge criminelen en in de Top 400 van risicojongeren stonden. Nu is Sardjoe een stichting begonnen om andere moeders te helpen.

Diana Sardjoe: 'Ik ben niet tégen hulpverlening, juist niet, maar vóór juiste, gerichte hulp'Beeld Ernst Coppejans

De jongste zoon van Diana Sardjoe is inmiddels uit de Top 600 van jonge, gewelddadige criminelen. Hij wil criminoloog worden, geïntrigeerd als hij is geraakt door de wereld van de hulpverlening en de ingrepen die wél en niet werken. Intussen is hij beginnend sensei (trainer) op een kickboksschool in Amsterdam-Noord.

Haar oudste zoon heeft de Top 400 van risicojongeren verlaten, is verliefd en wil in de mode. Zelf heeft Diana Sardjoe stichting De moeder is de sleutel opgezet. Een club van ervaringsdeskundigen die ijveren voor effectieve hulp aan vrouwen die ten onder dreigen te gaan aan hun complexe problemen, schulden, mentale of ­fysieke klachten en het gebrek aan een stevig ­eigen netwerk.

Medio december was ze onder de uitverkorenen die burgemeester Femke Halsema ontving in haar ambtswoning omdat ze een sterk netwerk van Amsterdamse vrouwen wil bouwen. Sardjoe: "Ze wil een Amsterdamse sisterhood."

Alles ontplofte
Echt niets is meer wat het ruim een jaar geleden was, toen Sardjoe in deze krant haar verhaal deed om de moeders van jongens uit de Top 600 en Top 400 een stem te geven. Omdat vaker óver dan mét hen wordt gepraat.

In het interview beschreef ze hoe haar leven was 'gekaapt' door een legioen hulpverleners nadat haar jongste zoon na een gewelddadige straatroof in Zuid in de Top 600 was beland. Hoe ze instortte, 'zichzelf vernietigde' en bijna niets meer kon. Tót alles ten goede keerde doordat precies de juiste hulpverlener in haar leven kwam, die de nuttige van de zinloze ingrepen scheidde. 

Het Parool kwam uit en alles ontplofte. Niet alleen op sociale media. "Ineens was ik op de radio, zat ik in Nieuwsuur en werd ik ­gevraagd voor allerlei bijeenkomsten." Zo sprak ze de gemeenteraad toe op het stadhuis. 

Haar jongste, nu 17, ging mee naar het symposium Intergenerationele overdracht van crimineel gedrag. "In een zaal vol professionals ­vertelden we ons verhaal," zegt Sardjoe. "Die professionals zijn altijd zo gefocust op de ­vaders, terwijl de moeder zo veel meer kan sturen. Dat vertelde ik, mijn zoon sprak heel kalm over zijn emoties en gevoelens en over de ingrepen die wel en geen zin hebben. Hij was niet het crimineeltje dat ze hadden verwacht, há!"

Troep
Een aan de Top 600 verbonden leerplichtambtenaar in het publiek zei 'waar mogelijk altijd een ouder te willen betrekken'. "Wát?! Je moet altíjd een ouder betrekken! Nooit om privacy of regeltjes langs elkaar heen werken! Veel te vaak moet de ene hulpverlener de troep van de vorige opruimen, omdat er geen lijn zat in de hulp."

Eerst laat ik zo'n moeder alles eruit gooien. Drie uur, maakt niet uit. Ik kijk nergens raar van op

Sardjoe had gehoopt dat het krantenartikel mensen wakker zou schudden. Dat het haar een nieuw leven zou opleveren, overviel haar. Ineens meldden zich van alle kanten moeders die óók in een uitzichtloze positie zaten of murw waren gebeukt door het systeem. De moeder van een Amsterdamse twintiger die van de liquidatie van een leeftijdgenoot wordt ­verdacht; moeders van jongens die maar met de politie in aanraking blíjven komen.

Sardjoe ging met ze praten. "Eerst laat ik zo'n moeder alles eruit gooien. Drie uur lang, maakt niet uit. Ik kijk nergens raar van op. Zitten en luisteren. Meestal zijn ze boos en gefrustreerd en hebben ze het gevoel stil te staan terwijl er zo ontzettend veel moet gebeuren." 

Vervolgens denkt Sardjoe mee over geschikte hulp. "Ik ben niet tégen hulpverlening, juist niet, maar vóór juiste, gerichte hulp. Je moet de schuld niet bij de moeders leggen, maar met ze sámenwerken."

Rapporten
Veel moeders lezen de rapporten van instanties niet meer omdat alle traumatische ellende alsmaar in geuren en kleuren wordt opgerakeld.

"Ze ontkennen niet dat hun kinderen dingen doen, maar alle bemoeienis is ze teveel. In een kopie van zo'n rapport streep ik alle al bekende negativiteit weg, zodat we de stukjes zien waar we wat aan hebben," zegt Sardjoe.

Als je mij, als Surinaamse, een test in het Arabisch ­afneemt, lijk ik ook een fucking idioot

"Soms beseffen de moeders dan pas wat ze hebben getekend voor 'gelezen en akkoord'. Dat ze als labiel of 'licht verstandelijk beperkt' staan beschreven terwijl ze zich geen test herinneren. Je ziet ze denken: wat?! Soms is er een taalprobleem. Als je mij als Surinaamse een test in het Arabisch ­afneemt, lijk ik ook een fucking idioot."

Na een zoektocht is Sardjoe met vier moeders haar stichting aan het opzetten. "We hadden al bijeenkomsten in West, Noord, Zuidoost, IJburg, Diemen. De website is deze week de lucht in gegaan. We hebben elk ons talent. Ik heb een grote bek, een ander weet overal potjes."

Het Nederlands Studiecentrum voor Criminaliteit en Rechtshandhaving (organisator van het voornoemde symposium) wil haar stichting mogelijk steun bieden.

Het idee is om wekelijks bijeenkomsten te houden in een gebouw dat Sardjoe nog zoekt. Inmiddels zijn 51 moeders aangesloten. "Geen doorsneemoeders, maar moeders met grote problemen die ondanks alle hulpverlening ­geïsoleerd leven. Ik geloof in de kracht van de burger, in het samen zoeken naar uitwegen. Zet ze bij elkaar en er ontstaat een kracht waar je u tegen zegt."

Negen tot vijf
Sardjoe helpt met de post 'voordat de financiële situatie explodeert', maar het moet vooral niet alleen over de problemen gaan. De moeders moeten juist ook buiten kantooruren iemand kunnen bereiken. "Ons soort problemen houdt zich niet aan negen tot vijf." Het kantoor van haar advocaat springt soms op juridisch vlak bij.

Ik geloof in de kracht van de burger, in het samen zoeken naar uitwegen

Betaald uit giften van winkeliers en particulieren organiseert Sardjoe een dag waarop haar moeders hun haar kunnen laten doen en in de make-up worden gezet. "We zijn bezig met crowdfunding en het aanschrijven van fondsen, zodat we ze even uit de ellende kunnen halen. Ze doen álles voor hun kinderen, maar niks voor zichzelf. Maar we zijn geen knuffelstichting. We gaan die arme moeders niet ­zielig houden, zoals te vaak gebeurt, maar ze verder helpen."

Hét ideaal: moeders die niet meer bang zijn voor de deurbel en voor agenten, maar elkaar er bovenop helpen, gesteund door de juiste professionele hulpverleners die meedenken en zich niet steeds aangevallen voelen. 

"Nu is het systeem: we helpen je, maar nét niet. Een moeder blijft aan het infuus hangen als ze haar mond niet opentrekt," zegt Sardjoe. "Onder de moeders zijn zát slimme vrouwen, maar men denkt dat je zwak bent omdat je in die positie zit. De ­filosofie moet anders. Op de dag waarop ik niet meer nodig ben, zal ik gelukkig zijn."

www.demoederisdesleutel.nl

Nu is het systeem: we helpen je, maar nét niet. Een moeder blijft aan het infuus hangen als ze haar mond niet opentrekt

Halsema: 'Ik wil de Johan Cruijff Arena vol vrouwen'

In haar nieuwjaarsrede legde ­burgemeester Femke Halsema de nadruk op haar voornemen een stevig vrouwennetwerk op te zetten in de stad. Ze verwees naar de bijeenkomst op 13 ­december waar ook Diana Sardjoe was: "Samen met wethouder Rutger Groot Wassink ontving ik 25 meestens migrantenvrouwen in de ambtswoning. Hoewel, er kwamen er vijftig, want ze hadden allemaal een vriendin meegenomen," zei ­Halsema. "Iedereen had een ­verhaal, iedereen wilde bijdragen aan de stad, als opvoeder, als vrije burger. Niemand wilde nog, zoals één van de vrouwen het zei, 'onzichtbaar zijn'."

Over een paar maanden volgt een nieuwe bijeenkomst. Halsema: "Met drie keer zo veel vrouwen, omdat iedereen weer een vriendin - of twee - mag meenemen."

Halsema zei ernaar te streven dat 'straks in 2025, als Amsterdam 750 jaar bestaat, er een netwerk van vrouwen is dat niet de ambtswoning, maar de Johan Cruijff Arena vult'.

Diana Sardjoe ziet het helemaal zitten. "De volgende keer gaan mijn moeders mee naar Femke."