Erik van Muiswinkel: 'Hoopvol over verandering Zwarte Piet'

Zijn vader Freek was jarenlang de Sint van Haarlem. Een heel goede ook nog, zegt Erik van Muiswinkel.

"Het jaarlijkse hoogtepunt was de ontvangst door de burgemeester op het bordes van het stadhuis. Mijn vader stak een speech af, maar knoopte daar steevast een dialoog met de burgemeester aan vast. Dat mondde elk jaar uit in een conference waarin heel Haarlem even werd doorgenomen."

Van vader op zoon
En vanaf volgend jaar wordt zoon Erik Sinterklaas in Amsterdam. De komende, tachtigste intocht in de hoofdstad is tevens het afscheid van acteur Jeroen Krabbé. Van Muiswinkel werd gevraagd door het comité dat de intocht organiseert.

"Ik zag zelf wat bezwaren. Ik ben geen Amsterdammer, ik heb niet de ideale lengte van 1,95 meter en mijn stem is tamelijk bekend. Maar dat was allemaal geen probleem."

Van Muiswinkel was achttien jaar betrokken bij de landelijke intocht, in de eerste jaren als Zwarte Piet, later als Hoofdpiet. "Dat is toch anders. Voor de landelijke intocht worden acteurs ingehuurd. De voorbereidingen beginnen al na de zomer. Het feest zoals dat elk jaar in alle steden en dorpen wordt gevierd, dat is het echte werk. Tienduizend Klazen die maar zien wat er gebeurt."

De cabaretier kent het sinterklaasfeest van binnen en van buiten.

"Ik ging af en toe met mijn vader mee als Piet. Vanaf half november was hij twee, drie weken actief als Sint. Ik ging geregeld met hem mee op huisbezoek. Ik heb daar alles meegemaakt wat je je kunt voorstellen. Dronken mensen, woedende mensen, huilende mensen. Maar ook het zingen, de gezelligheid en de vreugde."

Roetveegpieten
Al die ervaringen bij elkaar maken dat het kinderfeest diep verankerd is in de nieuwe Sint van Amsterdam. Wat meespeelt, is dat de hoofdstad de afgelopen jaren de metamorfose beleefde van de klassieke Zwarte Piet naar de roetveegpieten, iets waar Van Muiswinkel intern bij het Sinterklaasjournaal ook op had aangedrongen. "Daar is het niet gelukt. Men durfde die stap gewoon niet te zetten."

Voor Van Muiswinkel was dat in 2016 reden om af te haken als acteur in het populaire tv-programma. "Ik had die verandering graag bij de NTR meegemaakt. Ik heb door de jaren heen meer veranderingen in het verhaal van Sinterklaas meegemaakt. Maar bij de omroep zijn het niet de acteurs die daarover beslissen. Amsterdam heeft resoluut een keuze gemaakt. Op zijn Eberhards, zeg maar. Dat vind ik heel goed."

Zwartepietendiscussie
Voor Van Muiswinkel de stap zette, heeft hij gesprekken gevoerd met de tegenstanders van Zwarte Piet. 

"Tijdens de intocht in Meppel in 2015 was een vak ingericht voor hen. Ik heb naar ze gezwaaid en heb ze na afloop van de intocht opgezocht. Het was nergens drammerig, naar of agressief. Ik vond ze juist waardig en welbespraakt uitkomen voor hun opvattingen. Ze hadden een verhaal. De echte reuring kwam van de andere kant."

"Het is voor iedereen een groot ding, voor voor- en tegenstanders. Zwarte Piet is een pleister die moet worden losgetrokken en dat doet pijn. Ik denk dat het waardevol is als de nieuwe Nederlanders, zoals we ze dan voor het gemak maar noemen, voluit kunnen deelnemen aan het feest van Sinterklaas. Het bevordert de integratie."

Dat feest kan alle stormen doorstaan, is Van Muiswinkels overtuiging. "Ook in de afgelopen jaren is het feest niet bedreigd. Het sinterklaasfeest is een prachtige oer-Hollandse traditie. En dat spel blijven we gewoon elk jaar spelen met z'n allen. Ik ben hoopvol gestemd dat we de verandering van de figuur van Zwarte Piet kunnen doorvoeren."