Samen naar school met de nieuwe expats

Kinderen van expats, migranten of statushouders zijn er altijd wel geweest. Maar dit jaar is anders. In Diana Ouwerkerks kleuterklas op op de Buitenveldertse Montessorischool (BMS) is de helft van de kinderen van buitenlandse werknemers. Ze komen uit Rusland, Israël, Canada of Spanje, uit Brazilië, Amerika of India.

Het aantal kinderen van expats en buitenlandse werknemers op reguliere scholen is dit schooljaar in Amsterdam explosief gestegen. Exacte cijfers zijn er niet, want kinderen worden niet op basis van hun nationaliteit geregistreerd. Wel is er een piek in het aantal aanmeldingen in nieuwkomersklassen - waar kinderen vanaf zes jaar eerst Nederlands leren voordat ze naar de basisschool gaan.

De helft van de klas buitenlands
Scholen in de hele stad hebben ermee te maken. Maar Zuid voelt de toestroom het sterkst. Sinds kort heeft schoolbestuur Ooada, met 22 scholen in Centrum en Zuid, een projectleider op internationalisering gezet.

Gabriël Maassen doet dat nu, nadat hij een paar jaar waarnemend directeur is geweest van de Merkelbachschool bij de Zuidas. "Daar merkten we al drie jaar een stijging van het aantal internationale kinderen. Maar dit jaar is het meer dan ooit." Waar in de middenbouw twintig procent buitenlands is, geldt dat bij de kleuters al voor de helft van de kinderen. Maar de percentages wisselen sterk per school.

Leraren en directeuren hebben hun handen vol aan de nieuwe extreem diverse samenstelling van hun school. Eigenlijk zou er extra taalonderwijs moeten zijn voor deze kinderen, maar daar is nauwelijks geld voor. 

Sonja Wolthuis, leerkracht van groep 4, geeft extra taalles op de Merkelbach, maar dat moet naast haar gewone taken. "De meeste kinderen pakken de taal heel snel op, maar sommige beginnen pas in groep 4 met Nederlands praten, het maakt uit als je kinderen die moeite hebben extra begeleiding geeft." Hij pleit voor subsidie voor docenten Nederlands als tweede taal, en niet alleen bij de kleuters, zoals nu het geval is.

In de klas van Diana Ouwerkerk is bijna niet te merken dat helft van de spelende kinderen tot voor kort geen woord Nederlands sprak. Ondanks taalbarrières helpen ze elkaar, leggen ze letters in een bak en plakken ze crêpepapier op uitgeknipte wanten. Iedereen doet mee, al is de taal vaak genoeg een uitdaging.

Een Spaanse jongen ruimt op verzoek braaf zijn tafeltje op, maar praat nooit in de klas. Een Israëlisch meisje communiceerde het eerste jaar alleen via plaatjes als ze naar de wc moest of mama miste.

Expats nu gewone werknemers
Dat buitenlandse werknemers steeds vaker voor reguliere basisscholen kiezen in plaats van voor een internationale school heeft te maken met hun aard. Waar voorheen vooral expats op kosten van hun bedrijf werden uitgezonden en wonen en school vergoed kregen, hebben ze nu vaak een lokaal contract. Internationale scholen zijn duur en hebben wachtlijsten. 

Bovendien willen deze nieuwe kenniswerkers zich vaak settelen en is een Amsterdamse school een uitgelezen kans voor hun kind om te integreren. Inmiddels kiest 55 procent van de internationale werknemers in de stad een reguliere school.

Waar is het zwembad?
Soms hebben buitenlandse werknemers opmerkelijke verwachtingen van ons onderwijs. "Wij hebben hier wel eens mensen die vragen waar het zwembad is en het restaurant," zegt Michiel Bootz, directeur van de Vissersschool in West. 

"Blijkbaar zijn ze dat gewend van hun internationale school in Abu Dhabi of Singapore." Ook het ontbreken van een warme lunch is voor ouders vaak even slikken, net als het lotingssysteem en het gebrek aan Engelstalige informatie op schoolsites, al wordt aan dat laatste gewerkt.

Hoewel Zaïde Frias, als expat werkzaam bij het Europese medicijnagentschap EMA, in aanmerking komt voor een vergoeding van de kosten voor een internationale school, stuurt ze haar zoontje van bijna vier straks naar de Merkelbachschool. 

"Ik heb twintig jaar in Londen gewoond, ik ben van plan ook in Amsterdam lang te blijven. Ik begreep dat jullie de gelukkigste kinderen ter wereld hebben hier."

Hoe vinden de Nederlandse kinderen al die internationale klasgenoten eigenlijk? "Zeker bij de kleuters spelen kinderen heel makkelijk met elkaar," zegt Josine Cornelissens, intern begeleider van de BMS. 

"Maar het komt voor dat internationale kinderen plotseling vertrekken. Dat is dan gek voor een klas. De meeste ouders hebben een contract van twee of vijf jaar en het is de vraag of zij daarna nog in Nederland kunnen blijven. Maar dat zullen we moeten afwachten. Ik hoop niet dat in de bovenbouw ineens nog maar de helft overblijft."