De Vogelbuurt is een prachtwijk in verval

"Dit is een geweldige wijk," zegt Wilma Vrolijk. Ze rijdt op een zonovergoten novemberdag met haar kleinzoon in de kinderwagen over de Adelaarsweg in Amsterdam-Noord.

Al 35 jaar woont ze met veel plezier aan het nabij gelegen Zwanenplein. Het is volgens haar een fantastische, multiculturele buurt. Een automobilist van allochtone afkomt die voorbij rijdt zwaait vriendelijk.

"Iedereen hier is aardig en helpt elkaar. Mijn man zegt; wij gaan nooit weg, tot we er hier tussen zes plankjes uitgedragen worden."

Het enige probleem is volgens Vrolijk dat er niet in de wijk wordt geïnvesteerd. "Veel huizen raken in verval. Wij hebben ons huurhuis zelf verbouwd en vernieuwd. We hebben nooit iets van Eigen Haard gehoord, maar nu willen ze ons huis leeg hebben en beschikbaar maken voor een groot gezin."

In de Vogelbuurt, gebouwd in de jaren van schaarste voor en na de Eerste Wereldoorlog, is al vele jaren niet geïnvesteerd. De roemruchte wijk geldt als het eerste tuindorpmodel van de stad, en een icoon van de sociale volkshuis­vesting. 

Het binnen de buurt gelegen Vogeldorp, rijksbeschermd stadsgezicht, viert dit jaar zijn honderdjarig bestaan. Maar de tuinstad als geheel, die dankzij de destijds bekende ambtenaar Arie Keppler laagbouw bleef, is in verval. 

Wie door de wijk fietst, ziet overal plastic kozijnen die wijzen op de laatste stadsvernieuwing van de jaren zeventig.

Tweedeling
Hoewel de Vogelbuurt decennialang door overheden worden getypeerd als 'Prachtwijk', 'Krachtwijk', en 'Focuswijk', spreken bewoners van een achterstandsbuurt. Nu opnieuw veel geld gaat naar nieuwe wijken, zoals naastgelegen Hamerkwartier, is voor bewoners de maat vol. 

Waar blijven de toegezegde investeringsplannen voor de Vogelbuurt? vroeg bewonersplatform Vogelbuurt/IJplein een week geleden in de Amsterdamse gemeenteraad. "De raad heeft zich andermaal uitgesproken voor een ­ongedeelde stad. Dan zullen daden moeten volgen," aldus het platform. 

Een woordvoerder stelt vast dat zelfs nu het economisch beter gaat, het nog steeds ontbreekt aan een verbeteringsplan voor de woningvoorraad, die wordt gekenmerkt door slechte fundering, matige isolatie, slechte ventilatie, vocht en schimmel.

2600

In de hele wijk Vogelbuurt/IJplein staan circa 4000 woningen. De buurt waar mensen met de laagste inkomens samenklonteren is de Vogelbuurt, met ruim 2600 woningen

Een tweede probleem is dat er geen plan bestaat voor de Meeuwenlaan, de grens tussen de hippe, nieuwe, dure wijken en de achtergebleven, arme buurten ten noordwesten van de laan. Wethouder Marieke van Doorninck (GroenLinks) erkent het probleem. 

Ze zegde ­deze week toe met een intentieverklaring te ­komen voor plannen in de Vogelbuurt, maar de bewoners blijven sceptisch zolang die plannen onbekend zijn.

"In de Vogelbuurt kun je echt een tweedeling zien," zegt Bonnie Alberts uit Buiksloterham. Zij kan het weten. Ze was in de jaren tachtig ambtenaar bij het Stadsvernieuwingsfonds, en kwam later in Noord te werken. "Na de tijd dat ik er bij betrokken werd, is er in Noord weinig aan onderhoud in de openbare ruimte gebeurd."

Alberts: "De gemeente ontwikkelt nu het ­Hamerstraatgebied, de buurt rond Klaprozenweg-Noord en Buiksloterham, en het NDSM-terrein," aldus Alberts. "De eerste fase van de Van der Pekbuurt is na lang aandringen van ­bewoners wel aangepakt en wordt bij het succes van de stad getrokken. 

Maar voor het tweede en derde deel van de wijk is geen geld. Dan hoeven we niet meer te praten over de Vogelbuurt, ­Floradorp, Disteldorp. Die blijven achter."

Overvallen
Ook op grensgebieden rond de Vogelbuurt ziet het er gehavend uit, zoals rond de Waddenweg, waar deze week voor de zesde keer nachtwinkel La Nuit aan de Waddenweg werd overvallen. In wijken als de Vogelbuurt en er omheen verzamelen de armste huurders van de stad zich in de goedkoopste huurwoningen.

Op de Adelaarsweg staan veel woningen waar een likje verf geen kwaad zou kunnen. Op nummer 80 zit huisartsenpraktijk Besara en Geels. 

De huisartsen zouden veel kennis hebben van de situatie in de buurt, maar weigeren commentaar. Zij hebben naar verluidt plannen om naar het nieuwe Hamerkwartier te vertrekken.

In dierenwinkel Ambulia van Dennis van den Burg, de hoofdrolspeler in de documentaire Schuldig over schuldhulpsanering, is achterstallig onderhoud door woningcorporaties een dagelijks gespreksonderwerp. 

Zijn vader Henk woont op het Blauwe Zand en heeft net een rechtszaak tegen Ymere verloren omdat zijn gaskachel moest worden vervangen door cv. "Ik was een gevaar voor de buurt. Maar ik woon daar al 35 jaar op dezelfde manier, zonder dat Ymere ooit één spijker in de muur heeft geslagen."

Schimmel
Een klant in de winkel zegt dat een woningcorporatie hem de schuld geeft van schimmel op de muur. "Ik moet beter ventileren. Maar als ik dat doe, moet de kachel hoger." 

Cathelijn te Koppele (26), ook een klant: "Ik kom vaak in de Havikslaan en zie dat het hier niet echt opgeknapt wordt. Daar verbaas ik me over. Noord heeft een leuke mix van culturen, er zijn veel jonge mensen, maar zo krijg je geen menging."