Direct naar artikelinhoud

Kinderfoto's op sociale media, wel of niet doen?

Sociale media stellen jonge ouders voor een dilemma: wat te doen met kinderfoto's? Waar de ene ouder ze onbeschermd op Facebook plaatst, hanteert de ander een strikt verbod. Overdreven of terecht?

en
'Een kind kan geen toestemming geven'Beeld .

Sommige jonge ouders krijgen er geen genoeg van: de ene na de andere schattige foto van het grut verschijnt op de Facebooktijdlijn, grappige filmpjes worden volop gedeeld op YouTube en sommige baby's beleven allerhande avonturen op hun eigen Instagramaccount. Logisch, je eigen kind is tenslotte het allermooist.

Toch kiezen ook veel ouders voor het andere uiterste. Van hun kind geen kiekjes online. Hoogstens af en toe een plaatje op de rug geschoten.

Deelgrage opa's en oma's krijgen soms het uitdrukkelijke verzoek hun kleinkinderen uitsluitend onherkenbaar vast te leggen en veel crèches vragen uit zichzelf al vooraf schriftelijke toestemming om foto's te delen, of zetten foto's met 'geblurde' gezichtjes online.

Klassenfoto's
Sociale media plaatsen ouders voor dit moderne dilemma. Ze staan niet zelden lijnrecht tegenover elkaar, zegt Justine Pardoen.

Pardoen is eigenaar van Bureau Jeugd en Media en organiseert onder meer ouderavonden op Amsterdamse scholen waar ze spreekt over mediagebruik en de mediawijsheid van kinderen.

"De ene ouder wordt verweten gemakzuchtig te zijn en de ogen bewust te sluiten voor de gevaren, terwijl anderen vinden dat er wordt overdreven. Dat kan uitlopen op heftige discussies."

Het ontgaat ook de scholen niet, weet Pardoen. "Sommige scholen zetten klassenfoto's openbaar op hun site. Steeds meer ouders hebben daar moeite mee, en willen dat de foto's worden afgeschermd."

Een terecht verzoek, vindt Pardoen. "Ouders hebben het volste recht om de privacy van hun kind te bewaken, vind ik. En ze hoeven niet uit te leggen waarom." Ze vindt bovendien dat kinderen de kans moeten krijgen om hun leven te beginnen zonder online identiteit door hun ouders gecreëerd.

Veel mensen halen hun schouders op, zegt Rejo Zenger van burgerrechtenbeweging Bits of Freedom, vader van een jonge dochter. "Ze zeggen: 'Het staat toch alleen op Facebook?' Maar mensen realiseren zich vaak niet met wat voor technologie ze bezig zijn."

Met zijn vriendin maakte hij een heldere afspraak: geen foto's online. "Je neemt een beslissing voor een ander. En niet alleen voor nu, maar ook voor over tien jaar. Is een foto eenmaal geplaatst, dan krijg je hem niet meer van het internet af. Je bent de controle over de foto kwijt." Daar komt bij dat de technologie zich ontwikkelt. "Een foto lijkt nu misschien anoniem, maar dat kan over vijf jaar anders zijn."

Naast privacyschending wordt online misbruik van kinderfoto's genoemd als reden niets te plaatsen. Eerder deze maand waarschuwde minister Hugo de Jonge (VWS) voor het delen van kinderfoto's op sociale media. Hij reageerde op het bericht van RTL Nieuws over een Russische site waar pedofielen miljoenen (ook Nederlandse) kinderfoto's uitwisselen.

Pornoacteurs
"We weten niet precies hoeveel kinderfoto's door pedofielen worden gebruikt op bepaalde sites, maar we zien het wel langskomen," zegt Arda Gerkens van Expertisebureau Online Kindermisbruik.

Kinderhoofdjes, bijvoorbeeld, die van sociale media zijn geplukt en gefotoshopt op lichamen van pornoacteurs.

"De meest onschuldige foto's kunnen voor rare dingen worden gebruikt. In de speeltuin kun je weglopen als een volwassene raar kijkt naar je kind, op internet kan dat niet. Wees dus voorzichtig, denk niet dat jou zoiets niet kan overkomen."

De risico's genoemd hebbende zijn zowel Pardoen, Zenger en Gerkens niet per definitie tégen het plaatsen van kinderfoto's op sociale media. Zenger: "Ik zeg niet dat ouders het vooral niet moeten doen, maar: wees kritisch. Het is in deze tijd onverantwoord zonder na te denken foto's online te plaatsen."

Is een foto eenmaal geplaatst, dan krijg je hem niet meer van het internet af. Je bent de controle kwijt

Suzanne Arbeid (37)
Freelanceredacteur, heeft zoon Lou (3), woont in Zeeburg.

"Ik ben een enorme twijfelkont. Een tijdlang heb ik veel foto's van mijn zoontje gedeeld; ik was trots en wilde dat graag de wereld in slingeren. Totdat ik een berichtje zag van een moeder op Facebook. Een onbekende uit Dubai had een foto van haar dochtertje als profielfoto gebruikt. Daar schrok ik van: je weet totaal niet wat de intenties zijn."

Toen Arbeid las over Russische sites vol kinderfoto's met vunzige opmerkingen, zette ze haar profiel op slot. "Nu switch ik af en toe. Ik blijf het moeilijk vinden: andere ouders delen ook zo veel. Ik plaats in elk geval geen foto's meer van Lou alleen." De crèche vroeg om schriftelijke toestemming voor het delen van foto's op Facebook, in Whatsappgroepen en in de lokalen - Arbeid gaf dat niet - en een potentiële basisschool meldde geen fotografie binnen de schoolmuren toe te staan. "Dat vind ik toch fijn; zo wordt Lou niet alleen fysiek, maar ook online beschermd."

Suzanne ArbeidBeeld .

Jamie Li (30)
Lifestyleredacteur en YouTuber, heeft zoontjes Lenny (4) en Kay (2), woont in West.

"Vanaf Lenny's geboorte hebben mijn vriend Alain en ik geen probleem gemaakt van sociale media. Ze mogen erop, maar niet te vaak. Ik ben ook niet zo van de babyspam," zegt Jamie Li. Ze is eigenaar van online tijdschrift Quarter Magazine, en beheert onder eigen naam een populair YouTubekanaal. Haar zoontjes komen regelmatig voorbij. Toen ze vlogs over haar leven ging maken, heeft ze afspraken gemaakt over wat niet in beeld mag. "Sowieso niet in bad, of als ze verdrietig zijn.

Het zijn vooral de happy moments, de dingen waarvan ze het later niet erg zullen vinden dat het op internet staat." Nu haar oudste naar de basisschool gaat, bouwt ze af met filmen. "Kijkers reageren soms dat ze het jammer vinden dat de kids minder te zien zijn. Dat is dan maar zo. Ze zijn een paar keer herkend op straat, toen kregen we wel een reality check. Elke keer dat dat gebeurt, bespreken Alain en ik of we nog verder willen."

Jamie LiBeeld .

Kasper van Royen (34)
Filosoof en schrijver, heeft een dochter (6), woont in Centrum.

"Aanvankelijk was ik fervent deler. Als jonge ouder leef je op een roze wolk, alles is even bijzonder en likes zijn gegarandeerd." Van Royen stopte er echter drie jaar geleden mee. "Ik las in het nieuws over aangepaste Facebookvoorwaarden, waardoor foto's ook door derden konden worden gebruikt. Dat was een wake-upcall.

Eerder had ik er nooit over nagedacht, maar toen ik dat las, realiseerde ik me dat het raar is dat een kind niet zelf toestemming kan geven. Misschien zit ze er later wel helemaal niet op te wachten dat er overal foto's van haar zijn." Hij wiste alle foto's - 'een enorme klus' - en informeerde trotse oma's en tantes. "De omgeving was verbaasd, maar heeft het geaccepteerd. Ik heb een paar keer een bericht gestuurd met de vraag of iemand een foto wilde verwijderen, maar ik ga er niet voortdurend achteraan. Dan word je paranoïde. En wil ik, met mijn vaderlijke trots, toch iets delen, dan druk ik gewoon mijn telefoon in iemands gezicht."

Kasper van RoyenBeeld .