Shanti Schiks pikt leven weer op na gewelddadige dood baby

Babykleertjes, een urn en een foto van zichzelf als hoogzwangere. De slaapkamer van Shanti Schiks (31), in een voormalig arbeidershuisje in Noord, is bezaaid met herinneringen aan haar overleden zoontje Elfin. De voortdurende confrontatie met het verleden doet haar geen pijn. "Ik koester de mooie momenten," zegt ze.

Dat lukt Schiks zelfs zo goed, dat ze instemt met een bezoek aan de plek waar het droevigste moment van haar leven zich afspeelde. Bijna tweeënhalf jaar geleden verloor ze haar elf maanden oude zoontje door toedoen van haar ex-man.

Haar ex gooide hun kind uit het raam van de derde verdieping en sprong er zelf achteraan. Kort daarvoor had de 37-jarige man geprobeerd Schiks te vermoorden. Hij had een haperende handgranaat en een weigerend pistool. Zijn ­eigen moeder had hij al om het leven gebracht. In de Eendrachtstraat vielen op die warme ­zomerdag van 22 juli 2016 drie doden.

Rouwverwerking
"Ik was na een worsteling met mijn ex naar de buren op de eerste verdieping gevlucht," zegt Schiks, terwijl ze op een koude woensdagochtend vanaf de straat omhoogtuurt en het raam aanwijst. "Daar zag ik mijn zoon naar beneden vallen. Het geluid van het hoofdje dat de straat raakte, weet ik nog goed."

Schiks vertelt het uiterlijk onbewogen. Ze hoeft geen traan te laten. Enkele dagen later, aan de keukentafel in haar huis in Noord, bevestigt ze dat het bezoek aan de Eendrachtstraat haar niet uit het lood heeft geslagen. Dat komt overeen met het beeld dat Schiks tijdens diverse ontmoetingen in de afgelopen twee jaar van zichzelf heeft achtergelaten.

Soms was ze bedroefd, maar ze wekte nooit de indruk lang door het verdriet te worden overmand. "Ik heb ge­accepteerd wat er is gebeurd en ik kan ermee ­leven," zegt ze. "Ik heb moeilijke momenten, maar die gaan ook weer voorbij."

In een notendop zou je dat haar overlevingsstrategie kunnen noemen. Het verleden kan ze niet wegstoppen, maar met het sturen van haar aandacht kan ze het verleden wel inkleuren. Als zich zwarte herinneringen aandienen, duurt het even voor een lichtere tint doorbreekt. Zwart neemt het nooit altijd over.

Blijven kauwen
Na de tragedie pakte Schiks de draad beetje bij beetje op. Kort na de crematie ging ze naar een luxe kuuroord in Thailand, waar ze het hoofd kaal schoor en veel mediteerde. Met hulp van Eberhard van der Laan ('een engel') kreeg Schiks de huurwoning in Noord. Ze schreef een boek over het familiedrama en sinds kort is er een zelfhulpboek van haar hand (zie kader hieronder).

Sommige mensen bijten zich vast in de details van rampspoed. In hun geheugen beleven ze ­iedere seconde van het drama nog jarenlang. A.F.Th. van der Heijden schreef in Tonio, het boek over z'n overleden zoon, over alles wat hij had kunnen doen om het fatale auto-ongeluk te voorkomen.

De vader van Anne Faber vertelde in de Volkskrant hoe zijn hersenen maar blijven kauwen op de verkrachting en moord op z'n dochter. Hij wees ook een beschuldigende vinger naar de rechter die dader Michael P. na een eerder seksueel misdrijf geen tbs had gegeven.

Een rancuneuze rouwverwerking kent Schiks niet. Ze koestert geen wraakgevoelens naar de hulpverleners die zich met haar gezin bemoeiden, maar dit drama niet zagen aankomen.

Verwarring
Schiks maakt zich ook amper kwaad over de 'menselijke fout' waarover in het calamiteitenonderzoek van hulporganisatie Veilig Thuis wordt gerept. In het document, via een Wob-procedure in bezit van Het Parool, staat dat hulpverleners niet precies wisten wie 'casus­regisseur' was.

Dat zit zo: de vader van Elfin was eerder agressief geweest tegen Schiks. Nadat hij haar de eerste keer had belaagd, trok ze in bij halfzus Lourens in Amsterdam. Ze bleef ingeschreven staan bij haar ex in Amstelveen.

Daardoor was er bij Veilig Thuis verwarring over de casusregie: lag die bij Amsterdam of Amstelveen? Die onduidelijkheid verslechterde de hulpverlening. Ook had de ­informatie-uitwisseling met andere hulpverlenersinstanties 'specifieker en concreter' gemoeten, zo staat in het rapport.

Workshops
Schiks wil uiteraard dat zulke fouten niet meer worden gemaakt, maar ze is geen kruistocht begonnen tegen Veilig Thuis. Ze verdient nu de kost met receptiewerk bij Doctor Feelgood, een massagesalon in de Scheldestraat, op een steenworp afstand van de Eendrachtstraat. Soms geeft ze workshops over hoe mensen met zelfliefde dichter bij zichzelf kunnen komen. Dat bevalt zo goed dat ze het vaker wil doen. Haar boek moet daartoe een aanzet geven.

De veerkracht van Schiks is bewonderenswaardig. Ze bezocht geen psycholoog of psychiater en slikt geen medicatie. "Ik heb dat tot nu toe nooit nodig gehad," zegt ze.

Die mentale stabiliteit kan te maken hebben met genetische aanleg, maar ook met de manier waarop ze met het trauma is omgesprongen. "Dat ik veel steun van vrienden en familie heb gehad, heeft me enorm geholpen," aldus Schiks, die een halfzus is van bekende Nederlander Faya Lourens. "Ik voelde me gedragen."

Moederschap
Schiks deed in haar jeugd ervaringen op met zelfhulpboeken en spiritualiteit. Haar naam Shanti betekent 'vrede' in het Sanskriet; haar vader had een esoterische boekhandel. Haar moeder leefde volgens principes van zelfhulpgoeroe Louise Hay. Wellicht verklaart dit dat Schiks haar ervaringen en levenslessen zelf op papier wilde zetten.

Schiks heeft geen nieuwe relatie. Ze vindt het soms onhandig om haar verleden te berde te brengen, omdat niet alle mannen op zo'n verhaal zitten te wachten. Ze is voorzichtiger met vriendjes; ze is gespitst op de narcistische trekken die ze in haar ex veel te laat ontwaarde.

Dat de babykleertjes van Elfin nog steeds op haar slaapkamer liggen, is niet alleen een herinnering aan oude tijden. Het is een voorbode voor de toekomst. "Meteen nadat Elfin was overleden, wist ik dat ik een boek ging schrijven en dat ik nog een keer moeder wilde worden," zegt ze. "Als dat niet met een nieuwe relatie ­gebeurt, kan dat ook met gedeeld ouderschap."