Paul Römer: Het imago van de publieke omroep is beroerd

Römer (56), die ruim zeven jaar verantwoordelijk was voor de NTR (bekend van onder meer Het Sinterklaasjournaal en Het Klokhuis), liet zich geregeld horen in de discussie over de toekomst van de NPO. De timing van zijn vertrek (per 1 maart) is opvallend.

Politiek Den Haag en de omroepen buigen zich momenteel over de lastige vraag hoe het publieke bestel, dat tijdens de verzuiling ontstond, meer naar deze tijd kan worden ingericht. Door de Ster-reclame af te schaffen, te stoppen met NPO 3 misschien?

De omroepbaas (hiervoor werkzaam voor het productiehuis Endemol waar hij medeverantwoordelijk was voor de tv-kraker Big Brother) trapte deze discussie vorig jaar af.

In Römers plan gaan de verschillende omroepen (van AvroTros tot Omroep Max) verder als productiehuizen en zijn zij niet langer verzekerd van zendtijd. Zij krijgen dan alleen programma's op televisie als de overkoepelende NPO deze bestelt. De traditionele omroepen krijgen veel minder zeggenschap.

Eerst maar eens de reden van uw vertrek. Waarom deze stap?
"Op een zeker moment heb je alle cycli binnen een bedrijf wel doorgemaakt. Eerlijk, ik verveel me ook een beetje. De organisatie draait als een zonnetje. Het NTR-directeur zijn, dat is voor mij geen dagtaak meer.''

Momenteel wordt druk gediscussieerd over de toekomst van de publieke omroep. Is de timing van uw vertrek wel juist?
"Ik geef toe, het is in dát opzicht onhandig dat ik er nu uitstap. Maar het is ook niet mijn verantwoordelijkheid om de NPO te redden. Er zijn zorgen over de toekomst van ons bestel en ik heb met mijn plan geprobeerd een bijdrage te leveren.''

Hoe is uw plan gevallen?
"De politiek was heel positief. 'Goed dat eindelijk iemand uit Hilversum met een zeer compleet plan komt.' Omroep Max wilde me aan de hoogste boom zien hangen. Ik snap het wel, het plan komt aan hun bestaansrecht. De omroepen praten nu wel met elkaar over een nieuw bestel en daar heeft ons plan aan bijgedragen.''

Hoe gaat die discussie aflopen?
"Het is echt volkomen onvoorspelbaar. Minister Slob houdt de vaart er goed in. Dit voorjaar wil hij de brief met zijn plan naar de Kamer sturen. De omroepen zitten niet bij hem aan tafel, dus niemand weet wat het precies gaat worden. Het eigen plan van de omroepen, waar ik nog niet veel over kan zeggen, is meer input voor de minister. Ik hoop dat wij in het finetunen een rol mogen spelen.''

Bent u eigenlijk hoopvol?
Na een lange stilte: "Ik ben van nature een optimist. Kijk, de publieke omroep is van groot belang voor de Nederlandse samenleving met zijn verbindende functie. En het is heel belangrijk dat we er zijn voor educatie en kunst en cultuur. Maar de echte waardering daarvoor wordt door de politiek onderschat en dat baart me zorgen. De afgelopen zes jaar moest in totaal bijna 310 miljoen euro worden bezuinigd hè?!''

Omroepen liggen nog wel eens met elkaar of het NPO-bestuur in de clinch. Soms worden zelfs juridische stappen genomen. Dat helpt niet echt voor het imago.
"Dat we elkaar soms de tent uitvechten voor een mooie uitzendtijd is juist heel gezond. Iedereen staat namelijk voor andere maatschappelijke disciplines (Max als ouderenomroep, de EO met een christelijke achterban etc., red.). In elk groot conglomeraat is veel gekissebis, maar omdat wij uit verschillende omroepen bestaan, ligt het helaas wel eens op straat."

"Het imago is ruk en dat is grotendeels onze eigen schuld. We zouden meer zelfbeheersing moeten hebben. En we hadden ook veel meer actie mogen voeren met ons publiek. 'Lieve kijker, u houdt aantoonbaar (in kijk- en waarderingcijfers, red.) van ons, dus laat uw stem horen tegen de voorgenomen bezuinigingen.' Daar zijn we misschien te bescheiden voor.''

U noemde educatie en kunst en cultuur als taken van de publieke omroep. Sport kan ook worden overgelaten aan commerciële zenders?
"De traditionele tv-zenders zijn nu nog heel belangrijk. En de publieke omroep heeft een brede taakopdracht. Dus heb je sport nodig, want daar kijken veel mensen van alle leeftijden naar. Het heeft ook een maatschappelijke betekenis. Sport ís cultuur. Als je met name het voetbal gaat zien als een puur commerciële omgeving, dan ben je als publieke omroep niet meer de natuurlijke landingsbaan daarvan."

"Ik heb nu een abonnement op Fox Sports, maar eigenlijk kijk ik alleen de wedstrijden van Ajax en de krakers die er toe doen. Als ik straks met één druk op de knop op elk scherm die paar wedstrijden los voor een paar euro kan kopen, heb ik dat abonnement niet meer nodig. En ook niet meer de omroep die de uitzendrechten heeft. En daar gaan we natuurlijk wel naartoe. Die sportclubs beseffen dat er veel waarde zit in het exploiteren van hun eigen rechten.''

Dus de samenvattingen van de eredivisie zijn straks niet meer te zien bij de NOS?
"Op korte termijn wel, maar op de lange termijn vraag ik me af of het houdbaar blijft binnen het publiek domein. Of de commerciële waarde niet zó groot wordt dat het voor ons onbetaalbaar wordt om het nog te kunnen doen.''

Wat gaat u na 1 maart eigenlijk doen?
"Nog geen idee. In medialand ontstaat langzamerhand een heel nieuw ecosysteem. Netflix kennen we, maar Amazon, Disney en Apple komen er nog aan. Om nog maar te zwijgen van de Chinese markt. Hier zit voor Nederland een geweldige uitdaging in die ik wel leuk vind. In welke vorm weet ik nog niet.''

Lachend: "Ik ben van oorsprong fysiotherapeut, dus ik kan altijd dát nog doen.''