Direct naar artikelinhoud

Katten in therapie: het baasje moet het doen

Ook naar een kat moet je omkijken, anders kan het huisdier gedrags-problemen krijgen: onzindelijk zijn, agressief, zelfs vernielzuchtig.

Katten Pablo (zwart-wit) en Baby (zwart) van Danny Veekens. Baby, sinds kort in het gezin, terroriseerde Pablo.Beeld Sanne Zurné

Dat is het geval bij een kwart van de katten. Kattengedragstherapeut Shireen Mohrmann-Suudi (56) helpt. 'Maar het baasje moet het doen.'

"Ik heb geen speciale gave, ben geen Jomanda en ook geen kattenfluisteraar."

Kattengedragstherapeut Shireen Mohrmann-Suudi zegt het vaak van tevoren om duidelijkheid te scheppen. Mensen hebben soms een verkeerd beeld.

Lacherig
"Ze denken dat ik met katten praat en zweverige dingen met ze doe. Niets is minder waar. Ik hoef de kat zelfs niet eens per se te zien. Het meeste verwacht ik van de baasjes. Voor hen stel ik een uitgebreid therapieplan op en vervolgens moeten zij het probleem zélf met mijn adviezen oplossen."

Dat weleens lacherig wordt gedaan over kattengedragstherapie komt doordat het, anders dan bij honden, nog relatief onbekend is. "Het idee heerst dat een kat zijn eigen gang gaat en je er geen omkijken naar hebt. Dat is een misverstand."

Katten hebben net als honden veel zorg en aandacht nodig. Je kunt wel degelijk invloed uitoefenen op hun gedrag en ze dingen aan- en afleren. Het punt is dat mensen vaak niet goed weten hoe ze met een kat moeten omgaan," aldus Mohrmann-Suudi.

Toen zij nog als dierenartsassistente werkte, stelden cliënten haar geregeld vragen over gedragsproblemen bij hun kat, zoals onzindelijkheid, agressie, angst, stress of vernielzucht. 

"Dat zette me aan het denken. Het is toch gek dat probleemgedrag bij katten zo vaak voorkomt en dat mensen er tegelijkertijd zo weinig van weten? Ik heb vier katten en ben altijd gefascineerd geweest door hun gedrag. Ik besloot de opleiding voor kattengedrags­therapeut aan de Tinley Academie te volgen." Sinds twee jaar is Mohrmann-Suudi zelfstandig kattengedragstherapeut in Amsterdam.

Kartonnen platen
Herman Vinken uit Amsterdam-Noord wist haar te vinden. Ten einde raad was hij toen zijn poes Moortje plotseling het hele huis onder plaste. "Ik moest kartonnen platen op de vloer leggen om die te laten drogen. Het laminaat trok helemaal krom."

De dierenarts verwees hem door naar een kattengedragstherapeut. Vinken had daar nog nooit van gehoord, maar alle hulp was welkom. Als de dood was hij dat hij zijn lieve Moortje moest terugbrengen naar het asiel. 

Het ging mis nadat Vinken in 2016 een grote brand had meegemaakt in zijn flat in Molenwijk. "Ik heb zes weken elders gewoond. Het huis is behandeld met zuurstof en alle meubelen moesten worden vernieuwd. Moortje is bij de buurvrouw geweest en daar is ze goed verzorgd. Toen we eindelijk terugkonden naar mijn woning, werd ze ineens onzindelijk."

"In diezelfde periode is er ook iets voorgevallen bij de nieuwe buren. Tijdens een feestje is Moortje vermoedelijk weggejaagd. Er zat daarna iets plakkerigs in haar vacht. Ik had het gevoel dat haar bij de buren iets naars was overkomen." 

Volgens Mohrmann-Suudi kunnen die twee incidenten van grote invloed zijn op het veiligheidsgevoel van Moortje. Daarnaast spelen andere factoren een rol, zoals een te kleine kattenbak, gebruik van het verkeerde kattengrit, overgewicht bij de poes en stress bij meneer Vinken.

Als de dood was hij dat hij zijn lieve Moortje moest terugbrengen naar het asiel
Moortje van Herman VinkenBeeld Sanne Zurné

Mohrmann-Suudi stelt een uitvoerig therapieplan op. Een gedragstherapietraject inclusief drie maanden nazorg per mail of telefoon kost bij Shireen Mohrmann-Suudi 160 euro. Bij extra gecompliceerde problemen waarbij meer dan één kat is betrokken is dat 200 euro. 

Biotex in plaats van bleekmiddel
Het is een flinke waslijst waarmee Vinken het probleemgedrag van Moortje te lijf moet gaan. Twee kattenbakken in plaats van één; een grotere open kattenbak; ander kattengrit; schoonmaken met Biotex in plaats van bleekmiddel; de lichaamstaal van de kat proberen te begrijpen. Ander voer geven en geen tussendoortjes meer. 

Daar blijft het niet bij: ook moet hij vaste spelmomenten op een dag inbouwen; veel drinkmogelijkheden en een uitdagende omgeving creëren; het melkeiwit Zylkène toedienen en een rustgevende Feliway-verdamper aanschaffen. 

Al ging het met de aanpassingen een tijdje goed met Moortje en plaste ze nauwelijks nog in huis, Vinken heeft vandaag weer moedeloos gebeld. "Het is toch weer gebeurd toen ik weg was. Waarschijnlijk is het mijn eigen schuld. Ik heb gisteravond te snel de kattenbak schoongemaakt en ben misschien wat vergeten."

Met Mohrmann-Suudi staat hij op het balkon naast de kattenbak. Zij adviseert om toch echt werk te maken van een tweede kattenbak - een om te plassen en een om te poepen. Vinken heeft haar advies tot nu toe in de wind geslagen. "Ik wil binnen liever geen kattenbak," mompelt hij. "Die kan toch ook buiten staan?" oppert Mohrmann-Suudi. 

"En is dat een pastaschep?" informeert ze bezorgd. "U kunt beter een kattenschepje kopen, meneer Vinken. Heeft u de hand-outs wel uitgeprint?" Vinken knikt vaag: "Ja, ja. Ik heb weinig tijd gehad om dat te doen. Ik ben blij dat ik zit."

Danny Veekens (28) en zijn vriendin weten inmiddels hoeveel tijd, geduld en discipline het kost om het therapieplan tot een goed einde te brengen. Vier maanden geleden schakelden zij Mohrmann-Suudi in.

"We waren behoorlijk wanhopig. Mijn kat Pablo werd voortdurend aangevallen door onze nieuwe poes Baby. We hadden de twee volgens het boekje eerst in aparte kamers gehouden, voordat we ze bij elkaar lieten." Toch begon Baby Pablo aan te vallen.

"Pablo werd zo bang dat hij niet meer in de woonkamer durfde te komen. We waren voortdurend bezig om ze uit elkaar te houden. Het beheerste ons leven."

Rondje door het huis
Aanvankelijk was Veekens wat sceptisch over kattengedragstherapie. "Het was een ver-van-mijn-bedshow. Vrienden die geen kat hadden, moesten hard lachen toen ik vertelde dat onze kat in therapie ging. Er hangt ten onrechte het stigma van wierook omheen. Ik kwam er al snel achter dat het verklaarbaar is wat Shireen doet. Ze werkt op basis van wetenschappelijk onderzoek naar katten en hun gedragingen."

Vrienden moesten hard lachen toen ik vertelde dat onze kat in therapie ging
Gedragstherapeut Shireen Mohrmann- Suudi bij Baby van Danny VeekensBeeld Sanne Zurné

Tijdens een huisbezoek stelt Mohrmann-Suudi zo veel mogelijk vragen om inzicht te krijgen in het probleem. "Er zijn veel factoren die een rol kunnen spelen. De kat kan in de cruciale fase van drie tot zeven weken uit het nest zijn gehaald, waardoor de band met de moeder is verstoord. Als een kat uit het asiel komt, is de voorgeschiedenis niet altijd bekend en moet ik het uit andere dingen zien te halen. Ook belangrijk zijn gebeurtenissen die mogelijk traumatisch waren voor de kat en de omgang met anderen in huis."

In paniek
Het gesprek met Mohrmann-Suudi was volgens Veekens heel verhelderend: "Wij hadden het gedrag van de katten zelf geconditioneerd. Elke keer als een van beide katten binnen wilde komen, sprongen we er in paniek bovenop. Op deze manier leerden we de katten dit gedrag juist aan. Eigenlijk heel logisch." 

Om het gedrag af te leren, moest Veekens onder andere vaste speelmomenten inlassen. "We konden Pablo en Baby aan elkaar laten wennen door met ze te spelen in dezelfde kamer. Zo lieten we Baby gezien dat het ook leuk kan zijn als Pablo in de buurt is. We hebben daar veel tijd en energie in gestoken en zelfs ons huis veranderd. Een gang die open was, hebben we dichtgemaakt met kasten om meer rust voor de katten te creëren."

Kat PabloBeeld Sanne Zurné

Maar hoe Veekens en zijn vriendin zich ook aan alle adviezen hielden en speelden met de katten, na twee maanden zagen ze onvoldoende resultaat. "Ik heb Shireen gebeld, omdat ik wist dat het therapietraject met nazorg na drie maanden zou aflopen. We hadden al min of meer besloten Baby bij een vriendin onder te brengen. Voor ons gevoel hadden we er alles aan gedaan."

"Na die beslissing kwam er een soort rust over ons. We gingen daardoor steeds minder op Pablo en Baby letten. En gek genoeg ging het toen ineens verrassend goed."

Volgens Mohrmann-Suudi is dat niet zo vreemd. "Katten voelen stress van mensen. Ze hebben gemerkt dat jullie onrust wegviel. In combinatie met de andere aanpassingen heeft dat goed gewerkt." Pablo en Baby kunnen samen in één ruimte zijn en slapen 's nachts zelfs met z'n tweetjes op de bank. "Het was de moeite meer dan waard. Wij zijn heel blij dat het zo is afgelopen," zegt Veekens.

Uitdijend lievelingsdier
In de woonkamer van Herman Vinken sjokt Moortje loom heen en weer. De dikke lapjeskat stal meteen Vinkens hart toen hij haar in 2015 in het asiel trof. "Ik was met een buurvrouw mee om een kat te kopen. Zelf was ik helemaal niet van plan om een poes in huis te halen. Tot ik Moortje zag. 'Dag moppie van me,' zei ik. Ze miauwde zo lief terug. Ik was meteen verkocht. Die is van mij, dacht ik."

Vinken is dol op Moortje, maar de laatste maanden heeft ze hem heel wat problemen bezorgd. Ze is niet alleen ineens onzindelijk geworden, maar is volgens de dierenarts ook veel te dik. Vinken heeft ander voer gekocht en moet zich houden aan het geven van één keer 30 gram brokjes per dag, met daarbij natvoer.

Hij geeft toe dat hij ook wel een aandeel heeft in zijn uitdijende lievelingsdier. Hij is wel eens te gul geweest. "Als ik zalm zat te eten, gaf ik haar weleens een stukkie. Ze houdt van snoepen, net als haar baasje." 

"Maar dat doet u nu niet meer? Geen tussendoortjes?" vraag Mohrmann-Suudi. Vinken schudt ferm zijn hoofd: "Nee. Absoluut niet." En dan: "Nou ja, heel af en toe als ze steeds bij me komt zeuren een klein stukje cornedbeef." Hij grijpt het vel van Moortjes middel: "Ze is wel vet kwijt. Kijk maar, het velletje is wijd geworden." Liefkozend aait hij Moortje over haar hoofd. "Kijk nou toch, dat koppie."

Lichaamstaal
"Blijft u letten op de lichaamssignalen, meneer Vinken. Haar oortjes staan opzij gedraaid. Dat betekent dat zij zich niet op haar gemak voelt," waarschuwt Mohrmann-Suudi. Vinken lijkt in die constatering maar matig geïnteresseerd: "Ik heb zelf ook stress. Gedoe met mijn scootmobiel. En ik heb lekkage, waardoor de badkamer moet worden vernieuwd."

Doet u dat nu niet meer? Geen tussendoortjes geven hoor
Herman Vinken en Moortje, die behalve onzindelijk veel te dik is gewordenBeeld Sanne Zurné

"Dat heeft effect op haar. Als u gestrest bent, vangt Moortje dat op." Mohrmann-Suudi drukt hem nogmaals op het hart haar therapieplan goed door te lezen, vooral het gedeelte over de lichaamstaal en de kattenbak. 

Hoewel Vinken niet alle therapieadviezen even zorgvuldig opvolgt, ziet ze toch flinke verbeteringen. "In grote lijnen zijn de problemen opgelost. Moortje plast nauwelijks meer in huis. Ik ondersteun meneer Vinken zo veel mogelijk in het traject. Hij kan mij altijd bellen." 

Daar maakt Vinken graag gebruik van. "Ze had ook kunnen denken: bekijk het maar, maar dat doet ze mooi niet." 

Morhmann-Suudi benadrukt dat het succes van een therapieplan staat of valt met de inspanningen en het geduld van het baasje. "Die moet het uiteindelijk toch zelf doen. Ik realiseer me goed dat het niet altijd meevalt om de therapie vol te houden. Maar als je dat wel doet, zul je resultaat zien en zijn het baasje en de kat tevreden. En ben ik blij."

Cijfers
In Nederland zijn 14 kattengedragstherapeuten aangesloten bij de SPPD, de brancheorganisatie voor diergedragsdeskundigen. Er zijn echter ook kattengedragstherapeuten die zich niet hebben aangesloten. Het is geen beschermd beroep, dus er wordt niet gecontroleerd of je papieren hebt.

Het aantal kattengedragstherapeuten in Nederland blijft de laatste jaren stabiel. Cijfers over het aantal mensen dat een kattengedrags­therapeut inschakelt, zijn niet bekend.

Er zijn verschillende verzekeringsmaatschappijen in Nederland die verzekeringspolissen voor huisdieren aanbieden. Zij vergoeden gedragstherapie voor een huisdier, afhankelijk van het pakket.