Direct naar artikelinhoud

Politie was gewaarschuwd over man die gezin doodde in Zuid

In de Herculesstraat in Zuid vermoordde begin deze maand een man zijn vrouw, kind en schoonmoeder. De Iraniërs leidden een teruggetrokken bestaan. 'Waarom hebben de instanties niets gedaan?'

Politie was gewaarschuwd over man die gezin doodde in Zuid
Beeld Eva Plevier

Buurman Radjin Orie moet zijn verhaal kwijt. Zeker drie keer heeft hij voorafgaand aan de familiemoord dit jaar naar de politie gebeld om melding te doen van de heftige ruzies die in het gezin van Hossein en Mina Shafii Baftiy-Khademizadeh plaatsvonden.

Een van die keren zag hij zijn dertigjarige buurvrouw de volgende dag met een soort spalkje op haar neus uit huis komen. Maar over huiselijk geweld, de problemen binnen het gezin, sprak de familie nooit. "Ze draaide haar gezicht weg. Uit schaamte," zegt Orie.

Hij is boos: "Misschien waren de instanties al in gesprek met het gezin. Maar waarom hebben ze dan niets gedaan? Als de man een pistool in huis had, was hij dit kennelijk al van plan. Die instanties kunnen nu gaan nadenken waar ze tekort zijn geschoten. Voor een volgende keer."

De nacht van zondag 30 september op maandag 1 oktober, rond kwart voor een, hoorden Orie en zijn vrouw een enorme ruzie bij hun buren. "De huizen zijn heel gehorig. De buurvrouw schreeuwde en rende door het huis. We hoorden glasgerinkel... en toen die schreeuw. Het klonk alsof ze smeekte. Ik wilde eigenlijk meteen helpen maar die muur stond ertussen. Het was zo frustrerend. We hoorden schoten en vervolgens een enorme stilte. Ik zei meteen tegen mijn vrouw: 'Ze zijn dood.'"

Teruggetrokken
Waar de problemen tussen Hossein (50) en zijn vrouw Mina (30) over gingen, weet hij niet. Volgens Orie leidde het gezin, dat in december met hun dochtertje Rosha (5) naast hen kwam te wonen, een teruggetrokken bestaan.

Hij en zijn vrouw waren een van de weinige buren die contact met hen hadden. "We noemden elkaar altijd buurman en buurvrouw. De buurvrouw had aan mijn dochter verteld dat haar man al twintig jaar in Nederland woonde. Zij woonde nog maar een jaar of zes hier."

Volgens andere buren speelde het dochtertje van het echtpaar nauwelijks op straat. "Ze stond vaak in de achtertuin, in haar eentje," zegt een buurvrouw verderop in de straat. Op de Olympiaschool kennen ze Rosha op een andere manier.

"Een vrolijk meisjes dat overal aan meedeed, aan de muziekles met trommelen en verkleedpartijen. Een lekker pittig ding."

De school, waar ze nog maar kort zat, heeft een hoekje ingericht voor Rosha. Haar foto hangt nog steeds in de gang.

Het gezin woonde, vertelt buurman Orie, eerst in de buurt van het Mercatorplein in De Baarsjes voordat het de benedenwoning in de Herculesstraat betrok. Hossein was chronisch ziek.

Hij had last van zijn benen en liep met een stok. Beiden hadden een uitkering. Orie: "De buurvrouw was een moderne vrouw. Ze bracht haar dochtertje op de fiets naar school. Tegen mijn dochter vertelde ze dat ze zo graag vriendinnen wilde hebben. Die raadde haar aan om contact te zoeken met andere moeders op het schoolplein."

Ouders op bezoek
Mina vond die vriendin op het schoolplein van de Olympiaschool in Nasima Rahmatshan. Maar Nasima heeft geen idee welke problemen er in het gezin speelden. "Ze vertelde me wel dat haar man ziek was, maar over ruzies sprak ze nooit. Ik wist dat Mina's ouders een week op bezoek kwamen. Haar vader is vlak voor de moord teruggegaan naar Iran. Hij is dokter en moest werken. Haar moeder bleef nog." Veel meer wil Nasima er niet over kwijt. "Mina was een hele lieve vrouw. Ze lachte vaak."

Bovenbuurvrouw Maria Stap had ook contact met het gezin. "Ze hadden overlast van mijn kinderen. Via bemiddelingsbureau Beter Buren hebben we toen afspraken met elkaar gemaakt. Ze zijn vanuit De Baarsjes hier komen wonen, maar zeiden wel: 'Als we geweten hadden dat er kinderen boven ons zouden wonen, hadden we deze woning niet genomen.'"

Bloemen met kaartjes
Voor het huis staat nog de fiets van Mina. In het kinderzitje en het roze kratje voorop liggen bloemen. Ook voor de ramen zijn bloemen met kaartjes neergelegd. Op de grond brandt een kaarsje. Op een kaartje voor Mina staat: 'We gaan je prachtige persoonlijkheid onwijs missen,' ondertekend door Ard, een leraar van TopTaal, die taalcursussen geeft voor Amsterdammers die niet meer inburgeringsplichtig zijn.

Forensisch specialisten hebben sporenonderzoek gedaan in de woning. De rechercheurs gaan ervan uit dat Hossein zijn vrouw, kind en 67-jarige schoonmoeder om het leven heeft gebracht en daarna zelfmoord heeft gepleegd. De lichamen van de familie zijn donderdag naar Iran overgebracht. De uitvaart was vrijdag.

De politie geeft meldingen van huiselijk geweld automatisch door aan Veilig Thuis, die op haar beurt de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd heeft ingelicht. De gemeente gaat de voorgeschiedenis van het gezin en de rol van de hulpverlening onderzoeken, aldus een voorlichter. "We kijken niet naar verwijtbaarheid, maar wat ervan kan worden geleerd."

De melding is nooit terechtgekomen bij de Blijf Groep voor huiselijk geweld. "Het gezin was niet bekend bij ons. Wij bieden hulp aan als de mensen er open voor staan. Als ze niet willen, houdt het op," zegt een woordvoerder.

Ze vertelde me wel dat haar man ziek was, maar over ruzies sprak ze nooit

Vervolging geen prioriteit

Gezinsdodingen komen jaarlijks een tot drie keer voor in Nederland. Daders handelen uit wrok of willen hun gezin behoeden voor onheil, zegt forensisch psycholoog Marieke Liem van de Universiteit Leiden.

"Een zogenoemde psychologische autopsie kan aanknopingspunten bieden om de toedracht te achterhalen," aldus Liem. "Daarbij wordt bijvoorbeeld navraag gedaan bij voormalige vrienden, familieleden en de huisarts."

Voor politie en het Openbaar Ministerie heeft onderzoek naar gezinsdodingen geen prioriteit. Vervolging van de dader is immers niet meer mogelijk.

Gezinsmoorden zijn voor hulporganisaties moeilijk te voorkomen, zegt Liem. "Vaak zwijgen mensen over de spanningen die er zijn in een gezin. Ze spreken er met niemand over. Voor de buitenwereld komt het incident dan als een volslagen verrassing, terwijl er al veel langer iets speelde."

Gezinsdrama's leiden niet tot copycatgedrag, concludeerde Liem: berichtgeving over een gezinsdoding leidt niet direct tot meer gezinsdodingen.

De daders, bijna altijd mannen in de leeftijd van 35-50 jaar, handelen soms uit wrok ten opzichte van hun (ex-)partner, waarbij kinderen als verlengstuk van de (ex-)partner worden gezien.