Direct naar artikelinhoud

Is het straks gedaan met vliegtripjes Amsterdam-Londen?

Kunnen we na de brexit naar het Verenigd Koninkrijk blijven vliegen? Ja, zegt KLM. Nee, zegt minister Cora van Nieuwenhuizen van Luchtvaart. Even op en neer naar Londen is er straks misschien niet meer bij.

Reizigers zijn mogelijk veel tijd kwijt bij reizen naar VKBeeld ANP

Woensdag overlegt de Tweede Kamer achter ­gesloten deuren over de gevolgen voor de luchtvaart van een brexit zonder 'terugtrekkings­akkoord'. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) schetst dan de gevolgen van de meest voor de hand liggende scenario's.

Die liegen er niet om, blijkt uit de voorbereidende papieren. Op het gebied van reizen is postbrexit nog niets geregeld.

Als het 'afgrondscenario' of een brexit zonder afspraken werkelijkheid wordt, trekt Groot-Brittannië zich automatisch terug uit het Europese luchtruim, inclusief alle afspraken die daarover zijn gemaakt. Daardoor is er een grote kans dat het straks is gedaan met de tripjes tussen Amsterdam en Londen.

Nog heel wat regelen
Dat zal grote gevolgen hebben voor KLM, dat Groot-Brittannië als een van haar Europese thuismarkten beschouwd. "Zoals elk bedrijf moet KLM vooruit plannen, investeren en waar nodig de strategie aanpassen aan een nieuwe realiteit. Hiervoor is snel duidelijkheid nodig."

Weliswaar valt de brexitbijl maart volgend jaar, maar voor vliegzaken geldt daarna een overgangsperiode van een jaar - als de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk het daar deze maand tenminste over eens worden.

"We zijn ervan overtuigd dat we kunnen blijven vliegen," meent de maatschappij. "Een harde brexit of zelfs een no-deal brexit betekent dat op basis van het verdrag van Chicago uit 1944 markttoegang wordt geregeld door terug te vallen op bilaterale luchtvaartakkoorden uit 1984-1985 tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk."

Dat is volgens luchtvaartminister Cora van Nieuwenhuizen helemaal niet mogelijk.

"Onderling onderhandelen met het Verenigd Koninkrijk is vanwege de EU-voorwaarden niet aan de orde. Het luchtvaartbeleid dat geraakt wordt door de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk, valt grotendeels onder de bevoegdheid van de EU. Zodoende is het niet alleen wenselijk om Europese maatregelen te treffen maar in de meeste gevallen ook noodzakelijk."

Ongeacht een georganiseerde brexit of het terugvallen naar oude Brits-Nederlandse afspraken: er moet nog heel wat worden geregeld, erkent KLM. "Er staan in de akkoorden geen voorschriften voor code-sharing, veiligheid, beveiliging, eerlijke concurrentie, milieu en passagiersrechten."

Ook de licenties van piloten, cabinebemanning en mecaniciens die zijn uitgegeven door de Britse luchtvaartautoriteit, worden waardeloos. Dat betekent dat honderden Britse medewerkers niet meer voor KLM mogen werken.

Noors model
De maatschappij maakt zich vooral zorgen over de veiligheidscontroles. "Het verlaten van het 'one-stop securitystelsel' betekent dat alle transferpassagiers vanuit het Verenigd Koninkrijk binnen de EU opnieuw alle veiligheids­checks moeten ondergaan (reiziger, ruimkoffers en handbagage)."

"Om dit op te vangen, zijn extra mensen en financiële middelen nodig. Ook moet de inrichting op Schiphol worden aangepast, wat veel kosten met zich meebrengt. Het zal ook effect hebben op de minimumoverstaptijd die we op Schiphol hanteren (40 tot 50 minuten) en daarmee op het KLM-netwerk."

Nederland wil niet buiten de EU om luchtvaartdeal sluiten met de Britten

"Dit is een zeer ongewenste uitkomst," aldus KLM. "Er moet alles aan worden gedaan om het Verenigd Koninkrijk binnen het veiligheids­regime te houden. Er is een extra veiligheids­akkoord nodig om naadloze doorstroom van passagiers en goederen via Schiphol te waarborgen en scherpe transfertijden te behouden."

Ook vracht is een pijnpunt. "Extra douaneformaliteiten en bureaucratie moeten vermeden worden. Te denken valt aan het Noorse model, waarbij passagiers en goederen gemakkelijk de grenzen overgaan."

Handen gebonden
De Britse premier Theresa May doet er alles aan om alsnog een douaneakkoord met de EU te sluiten, zodat de extra controle van mensen en goederen van de baan kan.

Dat zit er volgens de Europese Commissie niet in omdat Groot-Brittannië dan oneerlijk concurrentievoordeel krijgt: wel de voordelen van de interne markt maar niet de regels die daarbij horen waaraan EU-landen wel moeten voldoen.

Volgens minister Van Nieuwenhuizen zijn haar handen gebonden. "Ik zet mij ervoor in om ongeacht welk scenario werkelijkheid wordt in elk geval het huidige niveau van luchtdiensten voort te zetten."

Als dat niet lukt, dan is er nog één uitweg: vanwege een maas in de EU-regels mag Nederland nog wel zelf chartervergunningen uitgeven; voor elke Britse luchtlijn apart.

10.146.619
Vorig jaar reisden 10.146.619 passagiers via Schiphol van en naar Groot-Brittannië, dat daarmee veruit de belangrijkste bestemming is.

1.689.314
London Heathrow was met 1.689.314 passagiers de belangrijkste luchtlijn van Schiphol, dat zich als Heathrows derde landingsbaan profileert.

17
London Heathrow was met 1.689.314 passagiers de belangrijkste luchtlijn van Schiphol, dat zich als Heathrows derde landingsbaan profileert.

Streep door Britvlucht

Voor een appel en een ei naar Londen? Een goedkope vlucht naar de VS regelen door op een Brits vliegveld over te stappen? Vergeet het maar.

Daar haalt brexit nu een streep door. Tenzij er alsnog een luchtvaartdeal komt, lijkt het gedaan met spotgoedkope vliegtrips.

Ook het reizen zelf wordt een stuk minder plezierig. Nederlandse reizigers die straks op een vliegveld in Groot-Brittannië overstappen - wat voor veel koopjesjagers een gewilde route richting de VS is - zullen zowel op Schiphol als in het Verenigd Koninkrijk weer door alle tijdrovende controles moeten, met hun bagage.

Bovendien dreigde premier Theresa May vorige week zelfs met een visumplicht. "Nu Groot-Brittannië de EU verlaat, ­maken we een einde aan het vrije verkeer van personen."